گزارش «اعتماد» از دلايل ناموفق بودن جودو در سال‌هاي اخير
ناكام هميشگي
رودكي: هركسي مي‌آيد دنبال تسويه حساب شخصي است
فاطمه اسدي/ وضعيت نابسامان جودو در ايران براي خيلي‌ها عادي شده است. عادت كرده‌ايم وقتي كاروان ايران به مسابقات برون‌مرزي اعزام مي‌شود كمترين توقع را از تيم جودو داشته باشيم. عادت كرده‌ايم به درگيري و حاشيه، به اين جمله مسوولان فدراسيون و كادرفني كه «قول مدال نمي‌دهيم». از هفت سال پيش كه ايران براي آخرين بار در مسابقات قهرماني آسيا به مقام قهرماني رسيد جودوي ايران در سراشيبي سقوط قرار گرفت و ديگر نتوانست در آسيا قد علم كند. در ابتدا هر سال رنگ مدال‌ها عوض مي‌شد و بعد تعدادشان و حالا به جايي رسيده‌ايم كه مدال برنز آسيايي برايمان رويا شده است؛ اما مشكل جودوي ايران كجاست كه اين گونه به بن‌بست رسيده است؟ چرا با وجود قدمتي كه جودو نسبت به ديگر رشته‌هاي رزمي نظير تكواندو و ووشو دارد همچنان ناكام‌ترين رشته رزمي ايران است؟ اگر بخواهيم عملكرد جودو را در سال‌هاي اخير به ريز بررسي كنيم به نقاط ضعف بسياري مي‌رسيم كه برخي از آنها پررنگ‌تر از ديگري جلوه مي‌كند.
كنار گذاشتن نيروهاي با تجربه
شايد يكي از مهم‌ترين علل ناكامي جودو اختلافات بسيار در دل خانواده جودو و كنار گذاشتن نيروهاي باتجربه اين رشته باشد. اختلافات در فدراسيون جودو هميشه وجود داشته است حتي در دوران مديريت محمد درخشان كه بسياري از افتخارات جودو ايران در آن زمان به دست آمد؛ اما پس از رفتن او درست در آستانه رقابت‌هاي المپيك پكن دامنه اين اختلافات براي كسب كرسي رياست فدراسيون شعله‌ورتر شد. مديران بعدي كه پس از او عهده‌دار رياست فدراسيون شدند هر كدام با گزينش سليقه‌اي افراد در اين ناكامي‌ها نقش بسزايي داشتند. محمدرضا رودكي، جودوكار مدال‌آور ايران در سال‌هاي گذشته در اين باره مي‌گويد: «هركسي مي‌آيد دنبال تسويه حساب‌هاي شخصي خودش است، تمام كساني كه الان در فدراسيون هستند زماني زيرمجموعه محمد درخشان بودند و متاسفانه بعد از رفتن ايشان قبل از المپيك پكن در اين هفت سال افرادي كه آمدند به شيوه‌اي مستبدانه فدراسيون را اداره كردند و نيروهاي باتجربه جودو را به كار نگرفتند. هركسي كه مي‌آيد تعداد زيادي از آدم‌هاي جودو را كنار مي‌گذارد و براي همين نتيجه نمي‌گيريم. تا زماني كه افراد در جودو به دنبال تسويه حساب‌هاي شخصي‌شان باشند به جاي اينكه به بهتر شدن جودو در كشور فكر كنند نتيجه‌اش همين مي‌شود كه كشوري كه در مسابقات تيمي سوم جهان شد و اين همه افتخار در مسابقات مختلف داشت حالا آرزويش يك برنز آسيايي است.»
عدم پشتوانه‌سازي
مشكلي كه اين روزها در جودوي ايران خودنمايي مي‌كند كمبود جودوكار شش دانگ در تيم‌ملي است. تيم‌ملي در حال حاضر ستاره‌اي كه تضمين‌كننده مدال براي ايران باشد ندارد. درست است كه بهترين نتايج جودوي ايران در زمان رياست محمد درخشان به دست آمده است، اما اين كمبود جودوكار كارآمد نتيجه عدم پشتوانه‌سازي در زمان رياست او و روساي پس از او است. متاسفانه همچنان هم در فدراسيون جودو برنامه موثري براي بازيكن‌سازي و تقويت استعدادهاي اين رشته رزمي اجرا نمي‌شود. اين عدم پشتوانه‌سازي باعث شده است كه جودوكاران از داشتن رقيب تمريني زبده در داخل كشور هم محروم بمانند. در شرايطي كه جودوي ايران از كمبود بازيكن رنج مي‌برد مساله قابل ملاحظه ديگري كه وجود دارد اين است كه جودوكاراني هم كه هم‌اكنون در خدمت تيم ملي هستند در مسابقات مختلف بي‌انگيزه ظاهر مي‌شوند. گويي برايشان فرقي ندارد كه در تيم‌ملي باشند يا نه. رودكي بها ندادن به بازيكنان را عامل اين موضوع مي‌داند و مي‌افزايد: «اين بي‌انگيزگي دلايل بسياري مي‌تواند داشته باشد. وقتي به جودوكاران رسيدگي نمي‌شود، تيم يكدست و همدل نيست و نتيجه مطلوب به دست نمي‌آيد و خواه‌ناخواه بعد از مدتي همه دلسرد مي‌شوند. بارها و بارها نفراتي در جودو بودند كه يا براي فعاليت به كشورهاي ديگر رفتند يا رشته‌شان را عوض كردند. فكر مي‌كنم باز هم اين مساله به مديريت برمي‌گردد چون نمي‌توانند از تمام پتانسيل موجود در جودو استفاده كنند.»
نداشتن بودجه كافي
اكثر فدراسيون‌ها هميشه از كمبود بودجه گله مي‌كنند. فدراسيون جودو هم از اين قاعده مستثنا نيست. اگرچه خيلي از كارشناسان مديريت نادرست و غير اصولي را عامل اصلي ناكامي جودو مي‌دانند، اما در اين ميان هستند كساني كه معتقدند فدراسيون برنامه‌هاي مختلفي را تدوين كرده است؛ ولي نداشتن بودجه كافي باعث شده اين برنامه‌ها عملا كارآيي لازم را نداشته باشند. با اين وجود باز هم برخي اين صحبت‌ها را بهانه‌اي براي توجيه ناكامي‌ها مي‌دانند. محمدرضا رودكي كه دل خوشي هم از فدراسيون ندارد يكي از همين افراد است و عقيده دارد: «اين مساله اصلا درست نيست. زماني مي‌توانند اين حرف را بزنند كه جودو هيچ سفر و اردويي نداشته باشد. شما استعلام كنيد فقط در دوران رياست آقاي رستگار و آقاي ميراسماعيلي، تيم‌ملي در رده‌هاي مختلف چند سفر و اردوي مشترك داشته است؟ فكر مي‌كنم بالاي 50،60 تا باشد. اينها خودش بودجه مي‌خواهد. بارها و بارها يك تيم شايد 50 نفري به مسابقات مختلف اعزام شد و به دليل بعضي از مسائل بين‌المللي اجازه مسابقه به آنها داده‌نشد. اينكه تيم با اين تعداد نفرات اعزام مي‌شود و نمي‌تواند مسابقه بدهد نشان مي‌دهد مديريت مناسبي روي آنها وجود نداشته است.»
آينده جودو را دريابيد
مسابقات قهرماني آسيا در كويت در پيش است، انتظار مي‌رود كه جامعه جودو اختلافات را كنار بگذارند و به فكر موفقيت تيم‌ملي باشند. مجيد زارعيان، سرمربي تيم كه دستش در تيم‌ملي خالي است براي كمرنگ كردن اين مشكلات به دنبال اين است كه محمدرضا رودكي را به تيم‌ملي بازگرداند. رودكي سابقه دو نقره و يك برنز بازي‌هاي آسيايي را در كارنامه خود دارد. او در برهه‌اي با رستگار، رييس فدراسيون جودو به مشكل برخورد و كناره‌گيري كرد. دعوت رسمي رييس فدراسيون شرطي بود كه رودكي براي بازگشتش به تيم‌ملي گذاشت، او دليل اين شرط را اين طور توضيح مي‌دهد: «در گذشته سرمربي و آقاي ميراسماعيلي از من خواستند به تيم برگردم؛ اما زماني كه آنها در ايران نبودند رييس فدراسيون مصاحبه‌اي كرد كه اين مساله منتفي شد، او گفت كه اين دعوت زيرنظر او نبوده است، به همين دليل من براي اينكه دوباره بي‌دليل در روند اردو قرار نگيرم و باز هم اين اتفاق تكرار نشود اين شرط را گذاشتم و فكر نمي‌كنم غيرمنطقي باشد.»
شايد حضور رودكي در اين شرايط بتواند كمك‌كننده باشد، اما مسوولان بايد فكري بنيادي به حال اين رشته كنند. جودوي ايران براي پايان دادن به اين سير نزولي به يك بازسازي اساسي نياز دارد. شايد وقت آن رسيده است كه مسوولان فدراسيون همانقدر كه به حفظ صندلي‌هايشان علاقه دارند به نجات جودو از اين وضعيت اسف‌باري كه گرفتارش شده هم فكر كنند. اگرچه حل معضلات جودو به دليل ريشه‌اي بودن زمان زيادي را مي‌طلبد ولي بهتر است مسوولان و مديران فدراسيون از هم‌اكنون براي بهبود شرايط اين رشته در آينده تلاش كنند و كمبودهاي اين ورزش را مرتفع سازند.