سيدعباس عراقچي، معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با «راديو اقتصاد» توضيحاتي درباره برگزاري سومين دور از گفت‌وگوهاي عاليرتبه ميان ايران و اتحاديه اروپا و جزييات مورد بحث در آن داد.
وي در پاسخ به سوالي درباره چند و چون برگزاري اين گفت‌وگوها ميان ايران و اروپا گفت: در جريان سفر فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا به تهران در بهار 1395 دو طرف به بيانيه مشتركي رسيدند كه به دستور‌العملي براي گفت‌وگوهاي ايران و اروپا تبديل شد. اين بيانيه درباره همكاري‌هاي همه‌جانبه ميان ايران و اتحاديه اروپا بود. دور دوم اين گفت‌وگوها در آبان سال گذشته بود. اين گفت‌وگوها موضوعات بسيار متنوع و جامعي را در برمي‌گيرد. اين موضوعات شامل مسائل سياسي، رايزني درباره مسائل منطقه‌اي، همكاري‌هاي اقتصادي در حوزه‌هاي متفاوت به ويژه انرژي هسته‌اي، انرژي‌هاي تجديد پذير، نفت و گاز، همكاري در حوزه‌هاي تجاري، حمل و نقل، محيط زيست، مهاجرت، مواد مخدر، آموزش، تحقيقات، همكاري‌هاي علمي و گفت‌وگوهاي حقوق بشري مي‌شود.
عراقچي با اشاره به اينكه در اين قالب گفت‌وگوهاي جامع در همه حوزه‌ها ميان ايران و اتحاديه اروپا صورت مي‌گيرد، گفت: ما امروز از صبح تا ساعت سه بعد‌ازظهر مشغول اين دور از گفت‌وگوهاي عاليرتبه بوديم. از طرف ايران از دستگاه‌ها و وزارتخانه‌هاي مختلف در اين گفت‌وگوها حضور داشتند و از طرف اروپايي نيز حدود 20 نفر از مقام‌هاي اتحاديه اروپا و نهادهاي مختلف اين اتحاديه حضور داشتند. گفت‌وگوهاي بسيار جامعي صورت گرفت.
به دستور كاري براي روابط دو‌جانبه رسيديم
معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه درباره اهداف ايران و اروپا از اين گفت‌وگوها گفت: هدف نخست ما ميل به تفاهم و رسيدن به درك متقابل از مواضع يكديگر است. دومين هدف ما ترغيب و توسعه همكاري‌هاي في مابين در همه حوزه‌هاي مشترك است. دو دور پيشين گفت‌وگوها و گفت‌وگوهاي امروز در تامين اين دو هدف بسيار موفق بوده است. ما موفق شديم روي ايده‌ها و زمينه‌هاي مختلف براي همكاري گفت‌وگو كنيم و نظرات خود را بازگو كرده و با رويكردهاي طرف مقابل نيز آشنا شويم. مي‌توان گفت كه در نتيجه اين گفت‌وگوها ما به دستور كاري براي روابط ايران و اتحاديه اروپا در آينده دست يافتيم.
در حوزه مسائل منطقه‌اي اختلاف‌نظرهاي بسياري داريم
عراقچي در ادامه در پاسخ به سوالي درباره ارزيابي وي از اين گفت‌وگوها افزود: به نظر من گفت‌وگوهاي خوبي بود. در حوزه رايزني‌هاي منطقه‌اي و سياسي دو طرف اختلاف‌نظرهاي زيادي با هم دارند. لذا ما ديدگاه‌هاي خود را درباره اين مسائل مطرح كرديم و طرف مقابل نيز نقطه نظرهاي خود را مطرح كرد. اما در حوزه همكاري‌هاي اقتصادي و فني، گفت‌وگوها پيشرفت‌هاي بسيار خوبي داشت و دو طرف در مورد ايده‌هاي متفاوت بحث كردند و به نظر من در اين حوزه موفق بوديم.
تاكيد اروپا بر تفكيك برجام از ساير حوزه‌ها
رييس ستاد پيگيري برجام وزارت امور خارجه در ادامه خاطرنشان كرد: يكي از حوزه‌هايي كه در مورد آن بسيار صحبت شد و گفت‌وگوها موفق هم بود همكاري‌هاي دو طرف در حوزه‌هاي بانكي، مالي و سرمايه‌گذاري بود. به خصوص در اين حوزه موانعي كه بر سر راه وجود دارد ناشي از اقدام‌هاي دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده است. در مورد اين موانع و راه‌هاي مقابله با آن به تفصيل صحبت كرديم. بحث برجام يكي از موضوعات گفت‌وگوها بود. طرف اروپايي يك بار ديگر برحمايت از توافق هسته‌اي تاكيد و پايبندي خود به آن را تكرار كرد. طرف اروپايي در اين گفت‌وگوها تاكيد كرد كه برجام را قابل مذاكره مجدد نمي‌داند و آن را از هر موضوع ديگري كاملا جدا مي‌دانند. همچنين بار ديگر اين جملات را از طرف اروپايي شنيديم كه همه طرف‌ها بايد به اين توافق پايبند باشند. در مجموع گفت‌وگوها در اين حوزه را هم بسيار مفيد مي‌دانم.
پايه‌هاي روابط مستحكم‌تر ريخته شد
عراقچي در ادامه گفت‌وگو با راديو اقتصاد در پاسخ به اين سوال كه آيا نتيجه گفت‌وگوهاي قبلي هم پيگيري مي‌شود يا خير، گفت: همكاري‌هاي ديپلماتيك، اقتصادي و سياسي كه بين دو كشور وجود دارد زمانبر است و در طول دوره‌هاي طولاني اندك اندك شكل مي‌گيرد و گسترش پيدا مي‌كند. اين همكاري‌ها بين ايران و اتحاديه اروپا سخت‌تر هم هست چرا كه اين اتحاديه متشكل از 28 عضو است و ما در حقيقت با مجموعه‌اي كه 28 كشور را نمايندگي مي‌كند، مذاكره مي‌كنيم. طبيعتا شكل‌گيري همكاري‌ها در اين حوزه از روند آهسته‌تر و تخصصي‌تري برخوردار است. با اين حال فكر مي‌كنم در فاصله دو دور گفت‌وگوهاي عاليرتبه در حوزه‌هاي مربوط به همكاري‌هاي علمي و دانشگاهي، محيط زيست، تجارت و حمل و نقل پيشرفت‌هاي بسيار خوبي صورت گرفته است. ما در اين مدت توانسته‌ايم پايه‌هايي براي روابط مستحكم‌تر دو‌طرف در همه حوزه‌ها در آينده ايجاد كنيم و به اين مسير هم ادامه خواهيم داد.
اگر امريكا از برجام خارج شود، اروپا چه كند؟
معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالي درباره ضمانت اجرايي اين گفت‌وگوها گفت: اين گفت‌وگوها در شرايط پس از برجام و برداشته شدن تحريم‌هاي هسته‌اي شكل گرفت و روز به روز توسعه مي‌يابد اما در عين حال يك سوال وجود دارد كه اگر امريكا برجام را به هم بزند و تحريم‌ها را بازگرداند، ما چه بايد بكنيم؟ پاسخ به اين سوال نيز يكي از موضوعات گفت‌وگوي سياسي بين ما و طرف مقابل بود. در اين خصوص تبادل‌نظرهاي بسيار خوبي امروز صورت گرفت. اتحاديه اروپا ايده‌هايي در اين باره دارد و نبايد فراموش كرد كه اتحاديه اروپا به دنبال حفظ و حمايت از برجام و تامين منافع شركت‌ها و بانك‌هاي اروپايي در برجام است. اين مساله نيز يكي از موضوعات گفت‌وگوهاي جدي بين ايران و نماينده اتحاديه اروپا بود.
سناريوهاي متقابل براي هر حركت ضد‌برجامي امريكا را آماده كرده‌ايم
وي در پاسخ به سوالي درباره نتيجه و برآيند كلي اين رايزني‌ها درباره فرجام برجام در سايه كارشكني‌هاي دولت امريكا گفت: شرايط برجام بسيار سيال است. توپ برجام در زمين كنگره است و لابي‌هاي مختلف براي تاثيرگذاري بر كنگره فعال هستند كه يكي از اين لابي‌ها هم اتحاديه اروپا است. اتفاق‌هايي كه تاكنون رخ داده نشان مي‌دهد كه برجام از استحكامي برخوردار است كه برهم زدن آن و بازگرداندن تحريم‌ها آسان نيست. برجام بخشي از تصميم و قطعنامه شوراي امنيت است و نمي‌توان به راحتي آن را كنار زد. جامعه بين‌الملل به شمول اتحاديه اروپا از آن حمايت مي‌كنند و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز بارها پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد كرده است. مساله ديگر هم ارتباط برجام با بحث‌هاي امنيتي و عدم اشاعه است كه همگي اين مسائل به تحكيم برجام منتهي شده است. اين استحكام باعث شده كه تلاش‌هاي ترامپ در 10 ماه گذشته براي برهم زدن برجام ره به جايي نبرد. البته با توجه به تحولات در كنگره امريكا پيرامون برجام هر احتمالي وجود دارد و جمهوري اسلامي ايران هم براي هر سناريويي آماده است و سناريوهايي متقابل را هم در اختيار دارد. ما اوضاع را از نزديك رصد مي‌كنيم اما شرايط به گونه‌اي است كه مي‌توان گفت فعلا خروج امريكا از برجام به آساني مقدور نخواهد بود.