چگونه دولت ترامپ براي بدنام كردن ايران و بياعتبار كردن برجام رسانهها را بازي ميدهد؟
بازي هك و تحريم
شهاب شهسواري
سـريال پـرطرفـدار «بازي تـاج و تخـت
(Game of thrones)» به تازهترين بازيگر رابطه پرفراز و نشيب تهران و واشنگتن تبديل شده است. به نظر ميرسد استفاده از نام اين سريال محبوب امريكايي و ارتباط دادن يك پرونده نفوذ رايانهاي به آن بخشي از يك توطئه بلندمدت از سوي دولت امريكا براي وارد كردن خدشه به اعتبار ايران در بين امريكاييها و نهايتا فشار به نمايندگان كنگره براي اقدام عليه ايران باشد. يك هفته پيش روزنامه واشنگتنپست امريكا در گزارشي از دستور وزارت دادگستري امريكا براي جدا كردن پروندههاي قضايي خبر داد كه در آنها اتهامي به يك طرف ايراني وارد شده است. بر اساس اين گزارش اين پروندهها بايد در اختيار افكار عمومي قرار بگيرد و در مورد آنها تبليغ شود. اما كسي فكر نميكرد موج اجرايي چنين دستوري به شكل واضح و هماهنگشده در رسانههاي امريكا، به سرعت علني شود.
وبسايت موسسه FAIR (انصاف و صحت در گزارش) كه يك موسسه غيردولتي ديدهبان مطبوعات و ضدسانسور در ايالات متحده است مينويسد: مشاهده چنين شواهدي در اجراي يك نقشه دولتي براي دستكاري در رسانهها و افكارعمومي جلوي چشم ناظران بسيار نادر است، اما تاكنون به نظر ميرسد كه رسانههاي خصوصي كاملا در تور دولت افتادهاند. ماجرا به چهار روز پيش و انتشار خبري در مورد فاش شدن هويت يك هكر اينترنتي باز ميگردد كه قسمتهايي از سريال مشهور «بازي تاج و تخت» را با نفوذ به رايانههاي شبكه تلويزيوني HBO سرقت كرده و منتشر كردهبود. رسانههاي امريكايي به صورت يكصدا و هماهنگ افشاي هويت اين فرد را با تيتر «افشاي هويت هكر ايراني» منتشر كردند. دولين بارت، خبرنگار روزنامه واشنگتنپست در گزارشي كه يكشنبه هفته گذشته در اين روزنامه منتشر كرد به نقل از منابعي در وزارت دادگستري امريكا نوشتهبود: «ماه پيش در جلسهاي در وزارت دادگستري به دادستانهاي امنيت ملي امريكا دستور دادهشدهبود كه همه پروندههايي كه تحقيقات در مورد آنها به ايران يا يك فرد با تابعيت ايراني مربوط ميشود با در نظر گرفتن احتمال انتشار عمومي جدا و فهرست كنند.» خبرنگار واشنگتنپست مينويسد: «اين فشار وزارت دادگستري در مورد پروندههاي مرتبط با ايران باعث اين نگراني در برخي مقامات وزارت دادگستري شده است كه برخي مقامات ارشد اين وزارتخانه قصد دارند با افشاي محتواي پروندههاي مربوط به ايران، هدف دولت ترامپ براي هدايت كنگره به تصويب تحريمهاي بيشتر عليه ايران را دنبال كنند. وجود مجموعهاي از پروندههاي كيفري باعث خواهد شد كه فشار بر نمايندگان پارلمان براي واكنش عملي بيشتري شود. در عين حال برخي از مسوولان دادگستري فدرال در امريكا اين نگراني را مطرح كردهاند كه افشاي پروندهها به جاي پنهان نگه داشتن آنها ممكن است باعث اختلال در تحقيقات جاري شود و امكان بازداشت متهماني را كه ممكن است به خارج ايران سفر كنند كمتر كند. » موسسه FAIR در گزارش خود مينويسد «تعدادي از مقامات از درون وزارت دادگستري ترامپ عملا اقدام به افشاگري كردهاند و ادعا كردهاند كه دولت در حال سياسي كردن تحقيقات امنيتي براي پيش بردن سياستهاي افراطي خود است. در شرايط رياستجمهوري يك فرد عادي، قطعا چنين گزارشي به يك جنجال وسيع بدل ميشد، اما در شرايط روزي يك رسوايي ترامپ، چنين گزارشي حتي به چشم هم نيامده است. » بر اساس اين گزارش، مهمترين مشكل در شرايط كنوني اين است كه بخش اعظم رسانههاي مهم امريكا، عامدانه يا از روي ناداني كل افشاگري واشنگتنپست را ناديده گرفتهاند و بدون توجه به انگيزههاي ناصواب و غيرخيرخواهانه وزارت دادگستري، روي ايراني بودن تابعيت فردي كه اقدام به نفوذ به رايانههاي شبكه HBO كرده است انگشت گذاشتهاند. سهشنبه هفته گذشته، درست دو روز بعد از افشاگري واشنگتنپست بود كه سيلي از تيترها با واژه «ايراني» در رسانههاي عمده امريكايي منتشر شد. لسآنجلستايمز تيتر زد: «مرد ايراني به هك HBO و درز دادن اطلاعات مربوط به سريال بازي تاج و تخت متهم شد»، رويترز خبرش را با عنوان «دادستان امريكايي يك ايراني را به هك بازي تاج و تخت متهم كرد» منتشر كرد، گاردين خبرش را دقيقا با تيتر رويترز منتشر كرد، نيويورك تايمز نوشت: «هكر ايراني به هك شبكه HBO و فيلمنامه بازي تاج و تخت متهم شد.»
آدام جانسون، سردبير وبسايت آلترنت در گزارشش براي موسسه FAIR مينويسد: «همه اين تيترها در بازه زماني بين 36 تا 48 ساعت بعد از انتشار گزارش روزنامه واشنگتن پست منتشر شدهاند و قاعدتا در اين مدت بسياري از اين رسانهها با خبر شدهاند كه يك نقشه سياسي عامدانه از سوي دولت ترامپ وجود دارد كه اهدافي كاملا غيرمرتبط با محتواي اين خبر را دنبال ميكند. سياستي كه هدف آن شدت دادن به وحشت جنگ و افزايش تحريمها و نهايتا آن چيزي است كه دولت ترامپ از روز اول علنا خواستار آن بود: خروج امريكا از برجام. » اين روزنامهنگار به اين نكته اشاره ميكند كه هيچ يك از گزارشهاي مورد اشاره در رسانههاي عمده انگليسيزبان به اين دقت نكردهاند كه چه چيزي باعث شده است موضوع مليت كسي كه بخشي از سرمايههاي فرهنگ عامه امريكا را تصرف كرده است، انقدر ناگهان مهم شده است. به نوشته آدام جانسون، يك نكته مشترك ديگر نيز ميان همه اين گزارشها وجود دارد، همه اين گزارشها در يك سطر توضيح دادهاند كه دادستان به لحاظ حقوقي دولت ايران را متهم نكرده است، اما از سوي ديگر در بخشها ديگر گزارش به شكلي وانمود كردهاند كه اين اتهام به دولت ايران وارد ميشود، چرا كه به «پيوندهاي» متهم با نيروهاي مسلح ايران اشاره كردهاند و دست كم در دور پاراگراف اتهامهاي گذشته به دولتهاي ايران و كره شمالي در نفوذ به شبكههاي امريكايي را مرور كردهاند. براي مثال در گزارش لسآنجلس تايمز، بعد از اينكه اشاره ميكند هكر مورد نظر «قبلا براي ارتش ايران كار كرده است»، شروع به مرور تاريخ اتهام هك رايانهاي به دولت ايران ميكند و بعد از 100 كلمه توضيح در پاراگراف يازدهم گزارش عاقبت به شكل كوتاه اشاره ميكند «البته در اتهام دادستان اشارهاي به دخالت دولت ايران در هك شبكه HBO نشده است. » نيويورك ديلي يك گام فراتر ميگذارد و بدون اشاره به اينكه اتهامي به دولت ايران وارد نشده است، هكر مورد نظر را فردي وابسته به نيروهاي مسلح ايران معرفي ميكند كه از سوي اين نيروها مسوول حمله به سامانههاي رايانهاي نظامي و هستهاي بود.
به نوشته آدام جانسون، تنها رسانه عمدهاي كه بعد از انتشار خبر، بخشي را در مورد احتمال گمراهكننده و تعصبآميز بودن انتشار اين خبر توسط وزارت دادگستري به آن اضافه كرد، وبسايت شبكه خبري NBC بود كه ساعاتي بعد از انتشار، با اضافه كردن چند خط بخشي را به احتمال گمراهكننده بودن انگيزههاي انتشار اين خبر بر عليه ايران اختصاص داد. رفتار NBC نشان ميدهد كه دبيران خبر اين رسانه، از اهميت توضيح زمينههاي انتشار آن با خبر بودند.
ايجاد موج رسانهاي ضد ايراني توسط وزارت دادگستري، درست مدتي بعد از آن روي ميدهد كه رييس آژانس اطلاعات مركزي امريكا، مايك پومپئو، بخشي دستچين شده از اطلاعات مربوط به عمليات كشتن اسامه بنلادن را به طور اختصاصي در اختيار يك اتاق فكر حزبي ضدايراني با عنوان بنياد دفاع از دموكراسيها قرار داد، تا از اين طريق ايران را به ارتباط با گروه تروريستي القاعده متهم كند. ند پرايس، تحليلگر پيشين CIA در دوره اوباما بعد از اين اتفاق با نوشتن يادداشتي در مجله آتلانتيك چنين رفتاري را عملا رفتاري براي بياعتبار كردن تعهدات امريكا در برجام عنوان كرد و نوشت: «توطئه در اين رفتار كاملا واضح است. » به نوشته FAIR تا اينجا رسانههاي امريكايي رفتارها و اطلاعيههاي وزارت دادگستري امريكا و CIA را بدون توجه به عمق و معني آن پذيرفتهاند و گزارشهايي را كه از اين خبرها و اطلاعيهها توليد شده است كاملا در جهت اهداف ناصوابش منتشر كردهاند: بازاريابي غيرمستقيم براي بازي افكار عمومي در جهت افزايش تحريمها و حتي جنگ بالقوه عليه ايران.