سيدعباس عراقچي: برجام، بيش از منافع اقتصادي، اهميت امنيتي براي اروپا دارد
سيدعباس عراقچي، معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت خارجه صبح امروز به همراه جمعي از كارشناسان اين وزارتخانه و نمايندگاني از سازمان انرژي اتمي راهي وين شد تا در كميسيون مشترك برجام شركت كند. وي روز گذشته درباره دستوركارهاي اين دور از نشست‌هاي كميسيون مشترك گفت: هر سه ماه يك بار اين كميسيون را داريم و در كميسيون هم بحث‌هاي مربوط به هسته‌اي، تعهدات ايران در برجام، همكاري‌هايي كه در حوزه هسته‌اي بين دوطرف صورت مي‌گيرد، بحث‌هاي مربوط به رفع تحريم‌ها و مشكلاتي كه احيانا وجود دارد و نحوه همكاري‌هايي كه بايد صورت گيرد، بحث و بررسي مي‌شود.
سيد عباس عراقچي در سمينار قدرت‌هاي بزرگ و امنيت منطقه‌اي در غرب آسيا نيز با اشاره به اختلاف ميان اروپا و امريكا بر سر برجام گفت: از نگاه امريكا و اروپا، برجام از يك طرف عامل قدرتمندتر شدن ايران شده است و از طرفي فقدان برجام وضعيت خطرناك‌تري را رقم مي‌زند. اين مساله، عامل اختلاف امريكا و اروپا برسر توافق هسته‌اي و همچنين رفتار با ايران است. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده مي‌گويد توافق هسته‌اي كه منجر به قدرتمندتر شدن ايران شده بايد از بين برود و اين در حالي است كه اروپا، شوراي امنيت و سايرين، مقابل اين درخواست رييس‌جمهور امريكا ايستاده‌اند. منطق اروپا اين است كه برجام جايگزيني ندارد و منطقه غرب آسيا (خاورميانه) بدون برجام به‌شدت ناامن‌تر خواهد بود. موافقان برجام در امريكا و اروپا متفق‌القول قبول دارند كه برجام باعث اقتدار بيشتر ايران شده است اما همزمان اعتقاد دارند كه نبودن برجام به مراتب منطقه را دچار مشكلات بيشتري خواهد كرد.
رييس ستاد پيگيري برجام در ادامه با برشمردن منافع اروپا از اجراي برجام گفت: از حدود يك ماه و نيم پيش اروپايي‌ها در ادبيات خود درباره توافق هسته‌اي، بعد امنيتي را وارد كردند. اروپايي‌ها نخستين‌بار در آخرين جلسه شوراي وزيران اتحاديه اروپا كه در لوكزامبورگ برگزار شد، تاكيد كردند كه برجام را حفظ خواهند كرد و آن را مولفه مهمي در حفظ و تامين امنيت اتحاديه اروپا دانستند. از آن تاريخ به بعد در تمام سخنراني‌هاي مقام‌هاي اروپايي اين نكته به چشم مي‌خورد كه برجام مرتبط با مسائل امنيتي اتحاديه اروپا است. كساني كه فكر مي‌كنند حمايت اروپا از برجام به دليل منافع اقتصادي اروپا از برجام است، اشتباه مي‌كنند. منافع اقتصادي برجام براي اروپا به مراتب از منافع اقتصادي كه از رابطه و تجارت با امريكا عايد آنها مي‌شود كمتر و بلكه ناچيز است. بازار بزرگ چند تريليون دلاري امريكا را هيچگاه كشورهاي اروپايي به بهاي تصاحب بازارهاي كوچكي مانند ايران از دست نخواهند داد. حمايت اروپا از برجام عمدتا به دلايل امنيتي، سياسي و در مراحل آخر اقتصادي است. اين حمايت امنيتي است چراكه مي‌دانند بدون برجام غرب آسيا ناامن‌تر خواهد بود. برجام از نظر سياسي هم براي آنها مهم است زيرا برجام به نام اتحاديه اروپاست و مي‌توان گفت كه در اصل برجام به عنوان يك اقدام اتحاديه اروپا شناخته مي‌شود و قطعا تنها موفقيت سياست خارجي واحد اروپايي، برجام است. آنها در هيچ عرصه‌اي در سياست خارجي به موفقيت نرسيده‌اند. اين تناقضي است كه اروپا و امريكا در برابر برجام باآن روبه رو هستند. از ديد ترامپ، برجام منجر به قدرتمندتر شدن ايران شده است و امريكا چيزي به دست نياورده است. حرف ترامپ به اوباما اين است كه در برابر لغو همه تحريم‌ها و دادن همه پول‌ها به ايران، برجام چه دستاوردي براي امريكا داشته است؟ از ديد آنها دستاورد امريكا در مذاكرات هسته‌اي با ايران اين بود كه زمان دستيابي ايران به بمب هسته‌اي را 10 سال به تاخير انداختند. البته ما به دنبال سلاح هسته‌اي نبوده و نيستيم اما اين ادعاي امريكايي‌ها است. ايران در برجام محدوديت‌هايي را پذيرفته كه همگي زماندار هستند و تا هشت سال ديگر بسياري از اين محدوديت‌ها از بين رفته است. يكي از اصلي‌ترين حرف‌هاي ترامپ اين است كه اوباما بايد زمان بيشتري را براي محدوديت‌ها عليه ايران در نظر مي‌گرفت. يكي از حرف‌هاي خنده‌دار ترامپ اين بود كه بايد حداقل محدوديتي صدساله براي ايران در نظر گرفته مي‌شد. حرف ديگر ترامپ اين است كه بايد ساير مسائل مورد اختلاف با تهران مانند آزمايش‌هاي موشكي ايران را هم وارد برجام مي‌كرديد.
معاون حقوقي و امور بين‌الملل وزارت امور خارجه در ادامه خاطرنشان كرد: امريكا و اروپايي‌ها مي‌دانند موضع ما در برجام جدي است و هيچ مذاكره ديگري در اين باره ممكن نيست. همزمان امكان ايجاد ارتباط ميان برجام با ساير موضوعات مانند توانمندي‌هاي دفاعي و مسائل موشكي و سياست‌هاي منطقه‌اي ايران نيز وجود ندارد. اگر هركدام از طرفين بخواهند چنين ارتباطي را ايجاد كنند، برجام را از دست رفته خواهند يافت. آن زمان بايد ببينند كه آيا منطقه بدون برجام براي آنها امن‌تر خواهد بود يا خير؟ ترامپ با شعار پاره كردن برجام به ميدان آمد و توافق هسته‌اي را ننگين‌ترين و شرم‌آورترين توافق در تاريخ امريكا خواند. وي به صراحت گفت كه من تعجب مي‌كنم چطور وزير خارجه وقت امريكا ميز مذاكره را ترك نكرد و اجازه داد كه اين توافق تماما ضرر به نفع امريكا به سرانجام برسد. در اسفند سال ۹۳، زماني كه مشخص شده بود ايران و 1+5 احتمالا به توافقي مي‌رسند، ۴۷ سناتو امريكايي نامه سرگشاده به رهبران ايران نوشتند و به قول خودشان هشدار دادند رييس‌جمهور بعدي امريكا مي‌تواند با چرخش يك قلم يعني يك امضا برجام را از بين ببرد. ۱۱ ماه از رياست‌جمهوري جديد امريكا مي‌گذرد ولي ترامپ موفق به چرخاندن قلم نشده است. اين مساله به خاطر استحكام برجام است و براي پاره كردن برجام، بايد قطعنامه شوراي امنيت توسط يكي از اعضاي شوراي امنيت پاره شود. اين هزينه‌اي است كه بايد پرداخت كنند. دومين مساله اين است كه به خاطر ارتباط برجام با مسائل بسيار فراتر از موضوعات هسته‌اي و تحريمي ترامپ پيش از تصميم‌گيري بايد به اين سوال پاسخ دهد كه آيا منطقه غرب آسيا بدون برجام امن‌تر است؟ اروپايي‌ها پاسخ اين سوال را به خوبي مي‌دانند و به امريكايي‌ها هم اين پاسخ و نظر را منتقل كرده‌اند. در اين ميان نقش سياست هوشمندانه ايران را هم نبايد فراموش كرد و البته گزارش‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه تاكنون 9 گزارش اين نهاد تاييد كرده است كه ايران به برجام پايبند بوده است. ايران هوشمندي به خرج داده به گونه‌اي كه هيچ كدام از طرفين نتوانند ايران را متهم به نقض برجام كنند. آرزوي ترامپ پاره كردن برجام به دست جمهوري اسلامي ايران است و ما آنقدر هوشمند بوديم كه در زمين ترامپ بازي نكرده و نكنيم. ترامپ بعد چند ماه آينده برجام را به كنگره سپرد و كنگره هم دو ماه فرصت داشت تا برجام را از بين ببرد و اين دو ماه هم سپري شد و اخبار رسيده اين است كه هزينه‌هاي سياسي سنگيني كه براي امريكا خواهد داشت مانع از اين است كه كنگره مجددا تحريم‌ها را بازگرداند. بعد از اين تاريخ مجددا رييس‌جمهور امريكا مي‌تواند هر تصميمي بگيرد و بايد منتظر ماند و ديد ترامپ چگونه عمل خواهد كرد. قطعا عقل و منطق اقتضا مي‌كند كه سياست درستي را در پيش بگيرند اگر چه اين عنصري است كه كمتر در هيات حاكمه جديد امريكا ديده مي‌شود.