• ۱۴۰۳ پنج شنبه ۳ خرداد
روزنامه در یک نگاه
امکانات
روزنامه در یک نگاه دریافت همه صفحات
تبلیغات
صفحه ویژه

30 شماره آخر

  • شماره 3979 -
  • ۱۳۹۶ سه شنبه ۲۸ آذر

انسان گرگ حيوان است

حدود 45هزار سال پيش، انسان‌ها به استراليا رسيدند. تا پيش از آن، هيچ بني بشري در استرالياي كنوني زندگي نمي‌كرد و استراليا بهشت جانوران عظيم‌الجثه بود. همه اين جانوران، موجوداتي كيسه‌دار (مثل كانگوروهاي امروزي) بودند كه نوزاداني بسيار كوچك و جنين‌مانند مي‌زاييدند و در كيسه‌هاي زير شكم‌شان به آنها شير مي‌دادند. خرس‌هاي كيسه‌دار استراليايي 5/2‌تن وزن داشتند و شيرهاي كيسه‌دار جثه‌اي داشتند هم‌اندازه ببرهاي امروزي. كانگوروي استرالياي ماقبل تاريخ هم 200 كيلوگرم وزن داشت و 2 متر قد. كوالاهاي عظيم‌الجثه، سوسمارهاي اژدهامانند، مرغ‌هايي با جثه‌اي دو برابر جثه شترمرغ‌هاي امروزي، مارهاي پنج متري و ديپروتودون‌هاي غول‌پيكر، در دشت‌ها و جنگل‌هاي استراليا پرسه مي‌زدند. اما ظرف چندهزار سال پس از ورود انسان‌ها به استراليا، از 24‌گونه جانوري بالاي 50 كيلوگرم، نسل 23‌گونه منقرض شد. اين يك فاجعه زيست‌محيطي در اكوسيستم استراليا بود و در سده اخير، دانشمندان بسياري سعي كرده‌اند علت اين فاجعه را كشف كنند. اينكه چرا جانوران غول‌پيكر استراليا پس از صدها هزار سال زندگي در اين قاره، ظرف چندهزار سال نابود شدند، سوالي است كه دو پاسخ محتمل دارد. پاسخ نخست، تغييرات اقليمي را مسبب نابودي آن موجودات غول‌پيكر مي‌داند، فرضيه دوم اما انسان‌ را عامل اين قتل عام حيواني قلمداد مي‌كند. دانشمنداني كه انسان را مسبب كشتار جانوران استرالياي ماقبل تاريخ مي‌دانند، سه دليل عمده در چنته دارند. نخست اينكه، كره زمين در يك ميليون سال اخير، تقريبا هر صدهزار سال يك دوره يخبندان داشته است. آخرين دوره يخبندان هم 75هزار سال پيش آغاز شد و 15هزار سال پيش به پايان رسيد. اين زمستان طولاني - كه يادآور زمستان طولاني سريال «بازي تاج‌وتخت» است و نشان مي‌دهد كه طولاني بودن زمستان در اين سريال مبناي علمي دارد - دو نقطه اوج داشت: 70هزار و 20هزار سال پيش. بسياري از جانوران عظيم‌الجثه استراليا، تا پيش از ورود انسان به اين قاره، چندين و چند عصر يخبندان را به سلامت سپري كرده بودند. مثلا ديپروتودون‌ها در طول عمر 5/1ميليون ساله خودشان، حداقل ده دوره يخبندان را با موفقيت پشت سر گذاشته بودند. آنها به همراه ساير جانوران غول‌پيكر استراليا، از نخستين نقطه اوج آخرين عصر يخبندان، يعني سرماي 70هزار سال پيش به سلامت عبور كردند اما وقتي دومين نقطه اوج آخرين عصر يخبندان فرارسيد (يعني 15هزار سال پيش)، ديگر نه ديپروتودوني باقي مانده بود نه شير و خرس كيسه‌داري و نه مرغ و مار و سوسمار غول‌پيكري. يعني انسان‌ها ظرف 30هزار سال (از 45هزار تا 15هزار سال پيش) اكثر حيوانات عظيم‌الجثه استراليا را نابود كردند.  دوم اينكه، شرايط اقليمي نامساعد همچو پرده‌داري است كه به شمشير مي‌زند همه را. يعني وقتي دگرگوني شديد آب‌وهواي يك منطقه عامل نابودي وسيع حيوانات مي‌شود، آبزيان را هم مثل خاكزيان نابود مي‌كند. ولي تحقيقات دانشمندان نشان مي‌دهد كه آبزيان استراليا از 45هزار سال پيش به اين سو، دچار انقراض چشمگير نشدند. در واقع انسان‌ها در خشكي بسط يد داشتند اما دست‌شان از دامن دريا كوتاه بود و ماهيان از شكارگري انسان جان سالم به در بردند. سوم اينكه، زماني كه انسان‌ با تاخيري بسيار طولاني موفق شد از استراليا به نيوزيلند برود، همان ماجرا تكرار شد. انسان‌ اگرچه 45هزار سال پيش به استراليا رسيد اما كمتر از 1000 سال است كه در نيوزيلند ساكن شده. اما تقريبا سه قرن پس از ورود انسان‌ها به نيوزيلند، بي‌آنكه نيوزيلند در عصر يخبندان بوده باشد، اكثر حيوانات عظيم‌الجثه اين منطقه، همراه با 60 درصد از پرندگانش، با يد باكفايت آدمي از صحنه روزگار خارج شدند. همچنين ماموت‌ها طي ميليون‌ها سال در اكثر مناطق نيمكره شمالي گسترش يافته بودند اما وقتي انسان‌ها در اوراسيا و امريكاي شمالي پراكنده شدند، نسل ماموت‌ها نيز به تدريج ورافتاد. 10هزار سال پيش، ماموت‌ها فقط در چند جزيره اقيانوس منجمد شمالي- به ويژه در جزيره ورانگل- باقي مانده بودند و به دور از حضور انسان، چند هزار سال هم به زاد و ولدشان ادامه دادند اما سرانجام 4هزار سال قبل كه انسان‌ها به اين جزاير راه يافتند، آخرين ماموت‌ها نيز نابود شدند.

 

ارسال دیدگاه شما

ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
عنوان صفحه‌ها
کارتون
کارتون