ايالات متحده موشك‌هاي ضد تانك به اوكراين ارسال مي‌كند
بوي تنش دوباره در شرق اروپا
ميثم سليماني
روابط ميان امريكا و روسيه در شرايطي است كه هر اقدام كوچكي مي‌تواند به عمق بحران روابط دو كشور بيفزايد، حالا چه رسد به اينكه چنين اقدامي براي تحريك دوباره بحران در اوكراين باشد. طبق گزارش رسانه‌هاي امريكايي به زودي اسلحه‌هاي مرگباري براي كمك به مبارزه با جدايي‌طلبان تحت حمايت روسيه به اوكراين فرستاده خواهد شد. مقام‌هاي ايالات متحده روز جمعه اعلام كردند كه دولت ترامپ طرحي را به تصويب رسانده است تا يكسري سلاح‌هاي مرگبار در يك دوره بلندمدت به اوكراين منتقل شود. موضوعي كه امريكا را به طور عميق‌تر وارد بحران و درگيري نظامي در اوكراين مي‌كند و ممكن است بيش از گذشته روابط واشنگتن- مسكو به سمت تيرگي سوق پيدا كند.
اسلحه‌هاي جديدي كه اوكراين در اختيار مي‌گيرد، موشك‌هاي ضد تانك امريكايي است كه اين كشور مدت‌ها است تلاش مي‌كند تا آنها را از امريكا خريداري كند تا بتواند عليه جدايي‌طلبان تحت حمايت روسيه كه در شرق اوكراين داراي تانك‌هاي زره‌پوش هستند وارد عمل شود. گفتني است از زمان آغاز بحران اوكراين در سال 2014 تاكنون بيش از 10 هزار نفر جان خود را از دست دادند. امريكا از زمان آغاز بحران در اوكراين از طريق ارسال برخي تجهيزات و آموزش و پشتيباني به دولت قانوني اين كشور كمك كرده است. از سوي ديگر به شركت‌هاي خصوصي اجازه داده است كه برخي سلاح‌هاي سبك و كوچك خود را به اوكراين ارسال كنند.
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، مقام‌هاي رسمي كه اين اطلاعات را روز گذشته ارايه دادند مجاز به ارايه اسم خود نبودند. با اين حال بسياري معتقدند كه اين حركت احتمالا مي‌تواند به نقطه عطفي ديگر در روابط ميان واشنگتن و مسكو بدل شود. از طرفي ديگر نيز اين سوال مطرح است كه آيا دونالد ترامپ از رويارويي احتمالي با كرملين نگران است؟ اوكراين در طول سال‌هاي اخير روسيه را متهم به ارسال مهمات به شورشيان شرق كرده است. از طرفي ديگر ايالات متحده همواره اعلام كرده است كه مسكو نه‌تنها شورشيان را مسلح مي‌كند بلكه سربازان روسي در كنار آنها به آموزش نيروهاي شورشي و مبارزه در كنار جدايي‌طلبان مشغول هستند.
به نظر مي‌رسد برنامه ارسال اين سلاح‌ها از سوي پنتاگون و وزارت امورخارجه امريكا طراحي شده و بناست در اوايل سال آينده ميلادي اجرايي شود. گفتني است، باراك اوباما، رييس‌جمهوري ايالات متحده برنامه‌اي را براي ارسال سلاح‌هاي مرگبار به اوكراين طرح‌ريزي كرده بود اما بدون اينكه آن را اجرايي كند كاخ سفيد را ترك كرد. با اين وجود طبق گزارش آسوشيتدپرس، مسوول نظارت و فروش تسليحات نظامي به كشورهاي خارجي در وزارت امورخارجه هنوز تاييد نكرده است كه بناست موشك‌هاي ضد تانك به اوكراين ارسال شود يا اينكه سلاح‌هايي در ابعاد ديگر بناست به منطقه ارسال شود. هدر نائورت، سخنگوي وزارت خارجه طي بيانيه‌اي در اواخر روز جمعه اعلام كرد: ايالات متحده تصميم به ارايه قابليت‌هاي دفاعي پيشرفته براي كمك به ساختن ارتش و تجهيزات نظامي اوكراين براي جلوگيري از تجاوزهاي بيشتر در بلندمدت گرفته است. نائورت در ادامه سخنان خود عنوان كرد كه كمك‌هاي ايالات متحده كاملا دفاعي و طبيعي است. همان طور كه ما هميشه گفتيم اوكراين يك كشور مستقل است و حق دفاع از خود را دارد.
با اين وجود تاكنون شوراي امنيت ملي امريكا حاضر به اظهارنظر در اين خصوص نشد. سفارت روسيه در واشنگتن نيز به درخواست آسوشيتدپرس براي اظهارنظر در اين خصوص پاسخ نداد. با اين وجود به نظر مي‌رسد امريكايي‌ها اين گونه ارسال اين سلاح‌ها را توجيه مي‌كنند، با توجه به اينكه موشك‌هاي
ضد تانك امريكايي «جاولين» قابليت حمل آسان داشته و از قابليت بالايي براي انهدام زره‌پوش‌ها و تانك‌ها برخوردار است، تنها براي افزايش قابليت دفاعي اوكراين به اين كشور ارسال مي‌شود. زيرا اوكراين مي‌خواهد از آن براي دفاع از قلمرو خود و جلوگيري از ورود روس‌ها به خاك اوكراين استفاده كند، نه براي حمله به يك كشور خارجي و نه براي به دست آوردن يك قلمرو جديد؛ اما واقعيت اين است كه موشك‌هاي ضد تانك جاولين از قدرت انهدام بسيار بالايي برخوردار هستند و اين موشك‌ها مي‌تواند تلفات بسيار بالايي را در نبردها برجاي گذارند.
طبق قانون امريكا، وزارت امور خارجه بايد برنامه فروش سلاح‌هاي خود را به كنگره اعلام كند و قانونگذاران در يك دوره بررسي اين برنامه ممكن است فروش آن را متوقف كنند. با اين حال هنوز مشخص نيست كه آيا دولت بطور رسمي اين موضوع را به كنگره اعلام كرده است، اما بعيد به نظر مي‌رسد قانونگذاران بخواهند اين موضوع را مسدود كنند، چرا كه دموكرات‌ها و جمهوريخواهان براي مدت طولاني است كه از دولت اين درخواست را دارند كه از زمان دولت اوباما هنوز اجرايي نشده است.
اگر اين اقدام رخ دهد، مي‌تواند توافقي طولاني‌مدت را كه براي كاهش تنش ميان كشورهاي اروپايي و روسيه كه حدود سه سال پيش براي پايان درگيري‌ها در اوكراين به دست آمد را تحت تاثير خود قرار دهد. فرانسه، روسيه و آلمان در سال 2015 ميلادي توانستند به يك توافق صلح دست پيدا كنند كه خشونت‌ها را در منطقه كاهش دهند، اما آن را متوقف نكرد و يك توافق سياسي كه طبق معاهده طرح‌ريزي شده بود بطور كامل اجرا نشد. در روزهاي اخير ركس تيلرسون، وزيرخارجه ايالات متحده هشدار داد كه ميزان خشونت تا انتهاي سال جاري ميلادي در اوكراين به 60 درصد افزايش مي‌يابد. تيلرسون در اوايل ماه جاري ميلادي نيز اعلام كرد كه تنش‌ها با روسيه به بيشترين حد خود بعد از پايان جنگ سرد رسيده است. وي ادامه داد اين تنها مانعي است كه جلوي تغيير روابط ما با روسيه را مي‌گيرد؛ موضوعي كه ما به‌شدت مايل به انجام آن هستيم.
گفتني است طرح حمايت از ارتش اوكراين و تقويت آن در حالي مطرح شده است كه بحث‌هاي اوليه‌اي در مورد ارسال صلح بانان سازمان ملل متحد به منظور بهبود شرايط در شرق اوكراين به ميان آمده است. اين اقدام نه‌تنها بناست براي برقراري امنيت در منطقه شرقي اوكراين استفاده شود، بلكه مي‌تواند نظارت‌هاي ويژه سازمان امنيت و همكاري اروپا را نيز در اين منطقه برقرار كند.
ايالات متحده و ديگر ملت‌هاي درگير در اين بحران بسيار خوشحال شدند وقتي كه ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه اين موضوع را پذيرفت تا صلح بانان در منطقه حاضر شوند اما اختلافات بر سر نحوه حضور صلح بانان و حدود اختيارات آنها و اينكه مشخص نيست اين صلح‌بانان چه خط مشي‌اي را دنبال كنند و آيا بايد بين منطقه شرق و غرب قرار گيرند تمام موضوع را تحت‌الشعاع قرار داده است و مشخص نيست كه تا چه حد مي‌تواند جنبه اجرايي به خود گيرد.
گفتني است هم در دولت اوباما و هم در دولت ترامپ همواره نگراني‌هاي زيادي در خصوص افزايش تسليحات در منطقه بوده است. زيرا اين موضوع مي‌تواند به يك جنگ گسترده‌تر بدل شود. اين در حالي است كه درگيري بيشتر در منطقه بعيد به نظر نمي‌رسد. به خصوص اينكه روسيه توانايي پاسخ دادن به هرگونه افزايش نيرو و تسليحات از سوي اوكراين را دارد. فرستادن سلاح‌هاي مرگبار به اوكراين نيز مشكلات زيادي را مي‌تواند فراهم كند، زيرا اسلحه‌هاي امريكايي مي‌تواند سربازان روسي را به قتل برساند كه اين وضعيت دو قدرت هسته‌اي در جهان را به يك جنگ و تنش جدي نزديك مي‌كند.
ايالات متحده در دوره اوباما تحريم‌هاي جدي را عليه روسيه پس از ضميمه كردن كريمه به خاك روسيه اعمال كرد. دولت ترامپ نيز اعلام كرده است، تا زماني كه مسكو شبه جزيره كريمه را ترك نكند، تحريم‌ها باقي خواهد ماند. ولي واقعيت اين است اوكراين براي روسيه و ولاديمير پوتين به حدي مهم است كه هر اقدامي در راستاي تغيير بازي در اين منطقه عليه روسيه مي‌تواند به اين بحران دامن بزند و تنش ميان روابط مسكو- واشنگتن را نيز بيشتر كند.