ژانويه ايراني دونالد ترامپ

با پايان سال 2017 ميلادي، ساعت شني تعيين تكليف توافق هسته‌اي ايران با 1+5 در ايالات متحده دوباره به كار خواهد افتاد. ژانويه، ماه آغاز اجراي برجام در سال 2015 ميلادي، ماه وداع باراك اوباما، معمار امريكايي برجام با كاخ سفيد، ماه ورود دونالد ترامپ به عرصه قدرت در ايالات متحده و اكنون ماه سرنوشت‌ساز براي فرجام برجام در ساختار سياسي واشنگتن. كنگره ايالات متحده توپي را كه دونالد ترامپ در سيزدهمين روز از ماه اكتبر به قانونگذاران مجلس نمايندگان و سناتورهاي مجلس سنا پاس داده بود بي‌حركت رها كرد تا باز هم اين رييس‌جمهور امريكا باشد كه حرف آخر را درباره تكليف توافق هسته‌اي با ايران بزند. به گزارش برخي از منابع امريكايي، دونالد ترامپ قرار است روز سيزده ژانويه سال 2018 ميلادي سخنراني درباره استراتژي خود نسبت به برجام ايراد كند اما زنگ‌هاي خطر نه فقط در تهران بلكه در مسكو، پكن و بروكسل و حتي واشنگتن از هم‌اكنون به صدا درآمده است. ترامپ در كارنامه كاري 12 ماهه خود اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را همچنان معلق نگاه داشته، دو بار پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را اعلام كرده و البته يك بار هم در ماه اكتبر از اين تاييد سرباز زده و اعلام كرده است كه تهران به توافق هسته‌اي پايبند نيست. اكنون رييس‌جمهور امريكا براي نيمه ژانويه بر سر
دو راهي قرار گرفته است: اگر همچنان اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران در داخل ايالات متحده را متوقف نگاه دارد بايد به اين سوال جواب دهد كه اگر ايران بنا برحكم ماه اكتبر ترامپ به توافق هسته‌اي پايبند نيست چه مساله‌اي اين كشور را مستوجب پاداش بقاي برجام كرده است؟ اگر سناريو دوم محقق شود و رييس‌جمهور ايالات متحده در نخستين روزهاي دومين سال حضور در كاخ سفيد دستور از سرگيري تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را صادر كند به توافقي بين‌المللي و تعهد فراملي امريكا پشت پا زده و به متحدان واشنگتن در بروكسل چه خواهد گفت؟ از سوي ديگر كشوري مانند كره شمالي كه جهان از لزوم مذاكره با آن براي پايان دادن به فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش سخن مي‌گويد با چه اميدي پاي ميز مذاكره با امريكايي حاضر مي‌شود كه حتي تعهدهاي بين‌المللي خود را هم سبك‌سرانه پشت سر مي‌گذارد؟ در اين ميان كنگره‌نشين‌هاي ايالات متحده نيز كه روزگاري راه باراك اوباما براي آغاز توافق هسته‌اي با ايران را سد كرده بودند نيز به تكاپو افتاده‌اند تا رييس‌جمهور را از خروج از برجام منصرف كنند. وزراي امور خارجه تروئيكاي اروپايي (بريتانيا، فرانسه و آلمان) به علاوه فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا از چندماه پيش گفت‌وگو با چهره‌هاي هم معقول و هم تندرو دو جناح دموكرات و جمهوريخواه در كنگره را آغاز كرده‌اند و به نظر مي‌رسد كه اين افراد متقاعد شده‌اند كه واشنگتن بايد بي‌چون و چرا در توافق هسته‌اي با ايران بماند اما مي‌تواند براي تحت فشار قرار دادن ايران در ساير حوزه‌هاي غيرهسته‌اي (فعاليت‌هاي منطقه‌اي و آزمايش‌هاي موشكي) به روي كمك قاره سبزنشين‌ها حساب باز كند. در چنين شرايطي بر تحركات متحدان منطقه‌اي ايران افزوده شده است. رسانه‌هاي اسراييلي در چند روز گذشته از توافق پنهان ميان تل‌آويو و واشنگتن در نيمه دسامبر پرده برداشته‌اند كه براساس آن دو طرف چهار حوزه همكاري براي مقابله مشترك با تهران با تمركز بر آزمايش‌هاي موشكي و برنامه هسته‌اي ايران تعريف كرده‌اند. همزمان عربستان سعودي نيز به دنبال ارايه شواهد جعلي از حمايت تسليحاتي ايران از حوثي‌هاي يمن است تا بتواند تهران را به تهديد مستقيم و نظامي رياض متهم كرده و اسباب اجماع جديد بين‌المللي عليه ايران را فراهم سازد. بدنه سياسي كابينه دونالد ترامپ همچنان مانند همه 12 ماه گذشته مخالف برخورد رييس‌جمهور امريكا با توافق هسته‌اي با ايران هستند و چهره‌اي مانند ركس تيلرسون، وزير خارجه ايالات متحده مي‌گويد كه برجام ناقص، ديگر نقطه محوري سياست واشنگتن در قبال تهران نخواهد بود. البته كه دونالد ترامپ در يك سال گذشته نشان داده چندان وقعي به اظهارات كارشناسي وزراي دفاع و خارجه خود نمي‌نهد و در تصميم‌گيري درباره ايران بيشتر به سخنان زن شماره يك امريكا در سازمان ملل يعني نيكي هيلي گوش مي‌دهد.
آخرين اتحاد ضد ايراني در سال 2017
رژيم صهيونيستي همواره جمهوري اسلامي ايران را بزرگترين تهديد براي موجوديت خود قلمداد مي كند و اكنون مردي در كاخ سفيد نشسته است كه به ساز بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي درباره ايران‌ستيزي بيش از سلف خود مي‌رقصد. براساس اخباري كه كانال 10 رژيم صهيونيستي منتشر كرده و تا لحظه تنظيم اين گزارش در رسانه‌هاي امريكايي نيز بازتاب فراواني داشته و با تكذيب كاخ سفيد يا وزارت خارجه امريكا روبه رو نشده است، مقام‌هاي تل آويو و واشنگتن در دوازدهمين روز از ماه دسامبر جاري توافق پنهاني را در كاخ سفيد امضا كردند. پاشنه آشيل اين توافق چگونگي برخورد با ايران بوده است. تل آويو و واشنگتن در چارچوب اين توافق هم‌قسم شدند كه با آزمايش‌هاي موشكي و فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران ولو در چارچوب توافق هسته‌اي مقابله كنند. اين توافق در حقيقت به معني به عرصه اجرا آوردن شعارهايي است كه دونالد ترامپ در سخنراني روز سيزده اكتبر خود درباره ايران بر زبان آورده بود. براساس متن اين توافق، دو طرف تيم‌هاي مشتركي را تشكيل مي‌دهند تا با وجوه متفاوت فعاليت‌هاي ايران برخورد كنند. يكي از اصلي‌ترين دغدغه‌هاي تل‌آويو حضور نظامي ايران در سوريه و رابطه سياسي و نظامي تهران با حزب‌الله لبنان است. بي‌بي هرچند روز يك بار درباره حضور نظامي دايمي ايران در سوريه هشدار داده و تاكيد مي‌كند كه تل آويو اجازه نخواهد داد كه ايراني‌ها پايگاه نظامي ثابت در سوريه داشته باشند. در چنين شرايطي مسووليت يكي از كميته‌هاي مشترك تل آويو و واشنگتن، نظارت دقيق بر ابعاد متفاوت رابطه ايران با حزب‌الله لبنان و البته فعاليت‌هاي ايران در داخل سوريه خواهد بود. كار تعريف شده براي تيم دوم بررسي چند و چون اهداف برنامه هسته‌اي ايران خواهد بود. اسراييلي‌ها همصدا با دولت ترامپ و البته سعودي‌ها نگران تاريخ انقضاي تعهدهاي هسته‌اي ايران هستند كه نزديك‌ترين آنها تا قريب به هشت سال ديگر از راه مي‌رسد و ايران از هم‌اكنون تحقيق و توسعه براي ورود به فاز غني‌سازي صنعتي را در سايه مجوزهاي توافق هسته‌اي آغاز كرده است. تيم چهارم نيز يك وظيفه برعهده دارد و آن هم آماده شدن براي هرگونه تشديد تنش با تهران يا حزب‌الله لبنان است. يك منبع اسراييلي نيز تاكيد كرده است كه تل آويو و واشنگتن به دقت و در قالب فعاليت‌هاي مشترك تحولات در منطقه را دنبال مي‌كنند. گفته مي‌شود كه مك مستر، مشاور امنيت ملي ترامپ و همتاي اسراييلي وي مسووليت مذاكرات سري براي رسيدن به اين توافقنامه چهاربندي را برعهده داشته‌اند.
تصميم هزينه‌ساز ترامپ
آيا ترامپ با عدم متوقف نگه داشتن اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران موتور خروج امريكا از توافقي چندجانبه و داراي ضمانت اجرايي با الحاق به قطعنامه 2231 را روشن مي‌كند؟ اين سوال از امروز تا سيزده روز ديگر يكي از اصلي‌ترين پرسش‌ها در ايران و البته پايتخت شش كشوري است كه برجام را در جولاي سال 2015 منعقد كردند. پوليتيكو در گزارشي تحليلي ادعا كرده است كه هم موافقان و هم مخالفان برجام به اين نتيجه رسيده‌اند كه امكان اتخاذ چنين تصميم پرخطري از سوي رييس‌جمهور امريكا وجود دارد. اين رسانه امريكايي در ادامه مي‌نويسد: ترامپ در جريان به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت رژيم صهيونيستي نيز به هشدارهاي تيم امنيتي و وزارت خارجه خود گوش نداد و به نظر مي‌رسد كه اين‌بار نيز در نيمه ژانويه وي اين تجربه به تنهايي تصميم گرفتن را درباره توافق هسته‌اي با تهران تكرار كند. دونالد ترامپ در زمان رقابت‌هاي انتخاباتي وعده داده بود كه از برجام خارج شود واين در حالي است كه در يك سال گذشته نيز ساير مقام‌هاي كابينه نقش ترمز وي را براي عدم محقق كردن وعده انتخاباتي‌اش بازي كرده‌اند. وي در سخنراني روز سيزدهم اكتبر خود تاكيد كرده بود كه اگر نتوانم با كنگره و متحدان امريكا درباره برجام به راهكاري مشترك برسيم، از آن خارج خواهم شد. درحال حاضر برخي اعضاي كنگره براي دور كردن خطر پايان بخشيدن به حضور امريكا در برجام، در حال تدوين طرحي هستند كه پوششي سياسي براي تمديد حضور واشنگتن در توافق هسته‌اي با تهران باشد. با وجود آنكه باقي ماندن در توافق هسته‌اي خواست مشترك دموكرات‌ها و جمهوريخواهان كنگره است اما مشخص نيست كه دو طرف تا كجا بتوانند بر اختلاف‌هاي موجود بر سر نحوه مواجهه با تهران در ساير حوزه‌هاي غيرهسته‌اي با هم به توافق رسيده و طرح مشتركي را براي اقناع رييس‌جمهور روي ميز وي قرار دهند. برخي تحليلگران مانند مارك دوبويتز اعتقاد دارند كه ترامپ مي‌تواند به كنگره‌نشين‌ها بگويد من به شما 60 روز براي ارايه راهكاري جايگزين فرصت دادم اما شما موفق نشديد پس وقت اجراي برنامه خودم فرارسيده است.