اصغر فرهادي در مراسم رونمايي از فيلمنامههايش:
محتاج مردمي پرسشگر هستيم
بيتا موسوي/ مراسم رونمايي ازكتاب هفت فيلمنامه اصغر فرهادي به همت نشر چشمه شب 17 آبان ماه با حضور اين نويسنده و كارگردان در مجتمع سينمايي كوروش رونمايي شد. در ابتداي اين مراسم كه با استقبال زيادي روبهرو شد و اجراي آن برعهده محسن آزرم منتقد و روزنامهنگار سينمايي بود، حسن كياييان، مدير نشر چشمه گفت: مراسم رونمايي از اين كتاب را ميتوان پاسداشت سينماي متفاوت دانست. سينمايي كه توانست جايگاه ويژهيي در عرصه جهاني پيدا كند. اين موفقيتها محصول پايمردي اين افراد است و ريشه در فرهنگ غني ايران دارد. او ادامه داد: سختكوشي فرهادي همراه با دانشي كه دارد باعث شد كه اين كارگردان نام آشنا به بلندترين قلهها هدايت شود. او توانست با آثارش تماشاگران داخلي را جذب و مورد جلبتوجه ديگر مخاطبان ممالك جهان شود. از اعتماد او به نشر چشمه براي در اختيار گذاشتن اين فيلمنامهها تشكر ميكنم.
فرهادي يادگار دهه 60
در ادامه امير شهاب رضويان با اشاره به اينكه اصغر فرهادي را از گذشته دور ميشناسد، گفت: همه ما ميدانيم مديريتي كه فضاي فرهنگي فراهم ميكند اهميت زيادي دارد. در دهه 60 انجمن سينماي جوان به حضور چنين فيلمسازاني همچون فرهادي كمك زيادي كرد. البته در آن زمان با حضور مرحوم سيفالله داد خيلي از فيلمسازان اول توانستند آثار خود را توليد كنند. در همان دوره اصغر فرهادي، بهمن قبادي، فرزاد موتمن، محسن امير يوسفي و... كار خود را با فيلم اول شروع كردند. اميدوارم فضايي فراهم شود تا هر فيلمسازي بتواند فيلم بسازد و اثرش را اكران كند. فرهادي نيز فيلمهاي بهتري بسازد.
پيوند درام و اجتماع
علي معلم، سردبير و مديرمسوول ماهنامه دنياي تصوير ديگر سخنران اين مراسم بود. او با اشاره به اينكه در ايران سينماي اجتماعي بيشتر مورد توجه مردم و منتقدين است و فيلمسازان زيادي هم در اين عرصه فعاليت كردند، گفت: اصغر فرهادي در سينمايش توانست درام را به سينماي اجتماعي پرتنش اضافه كرد. قطعا اين كار او در تاريخ خواهد ماند. ما در كارهاي اين كارگردان شاهد پيوند يك دارم هيجانانگيز و يك مساله اجتماعي مهم هستيم كه پيش از او كمتر در سينماي ايران چنين اتفاقي رخ داده بود. او ادامه داد: يكي ديگر از نكتههاي مهم سينماي فرهادي ريتم آثارش است كه كاملا پذيرفته شده است به همين دليل مورد توجه مخاطبين خارجي قرار ميگيرد.
مهرزاد دانش ديگر منتقد سينما در اين مراسم، به نكات مختلفي كه در سينماي اصغر فرهادي وجود دارد اشاره كرد و گفت: ديالوگنويسي، روايت، شخصيتها و... عناصر مهمي در سينماي فرهادي هستند. اين كارگردان در ديالوگنويسي از واژگان روزمره استفاده ميكند كه قابليت دراماتيك دارند. در روايت هم او تلفيق هنرمندانهيي از سبك كلاسيك و مدرن را در پيش ميگيرد. فيلمنامههاي فرهادي داستان پيچيدگي وجودي انسان است.
فرهادي: آگاهي و خطر تصنع
اما پايان اين مراسم به صحبتهاي اصغر فرهادي، كارگردان مطرح سينماي ايران اختصاص پيدا كرد. او درباره نحوه نگارش فيلمنامههايش گفت: هميشه بحثهاي زيادي ميشود كه ميگويند فرهادي مثل يك مهندس با حساب و كتاب فيلمنامههايش را مينويسد. اما بايد بگويم بخشي از اينها از ناخودآگاه من ميآيد. برخي از اين اتفاقات كه در اين آثار براي شما قابل توجه است از ناخودآگاه من ميآيد. من تا چند وقت پيش سيگار ميكشيدم و در فيلمنامههايم هم آدمها زياد سيگار ميكشند، در آثارم ديدهايد كه زن و مرد سيگار ميكشند اما من كشيدن سيگار را چندي پيش ترك كردم و بعد از آن متوجه شدم هيچ كدام از شخصيتهاي آثارم ديگر سيگار نميكشند! شايد اين حسن يك كار
به شمار ميرود. چرا كه من معتقدم هر چقدر بيشتر آگاه شوم خطر تصنع در اثر هم بيشتر ميشود. اصغر فرهادي گفت: «فيلمنامههاي پيش را كه مرور ميكنم، آنچه بين همه آنها مشترك است و از «رقص در غبار» تا «گذشته» پررنگتر و آگاهانهتر شده، علايم سوال است، علايم سوالي كه فيلمنامه به فيلمنامه چند وجهيتر شده است. » او ادامه داد: «اگر با اين نوشتهها توانسته باشم جسارت پرسشگري را در تماشاگران تقويت كرده و ترسشان را از كاشتن بذر سوال در ذهنها بكاهم، از زماني كه براي نوشتن صرف كردهام راضي و خوشنودم كه دنياي امروز ما بيش از آنكه نياز به مقام و مسوول پاسخگو داشته باشد محتاج مردمي است پرسشگر. مردمي كه از گذاشتن علامت سوال در برابر هر آنچه برايشان ثابت و قاطع است، نهراسند.»
اين فيلمساز با اشاره به اينكه نبايد هرگز تعريفها و تمجيدها را به خودش بگيرد، گفت او هميشه يك بانك عاطفي دارد كه با خواندن و شنيدن خاطرات اطرافيانش پر ميشود. يك فاكتور بسيار مهم در سينما وجود دارد كه زمان است. يك فيلمنامه خوب در يك ماه نوشته نميشود. كار هنري نياز به دم كشيدن دارد. آنچه كه زمان بيشتري ميبرد نتيجهاش بهتر است. من براي هر فيلمنامه 8 ماه زمان ميگذارم. فرهادي در ادامه با اشاره به همراهي همسرش پريسا بختآوردر آثارش گفت: من هيچ صحنهيي در فيلمهايم ننوشتهام كه پريسا بخت آور نخوانده باشد. شايد اسمش در تيتراژ اين آثار نباشد اما هميشه كنار من بوده و نظرش را درباره همهچيز پرسيدهام. اميدوارم اين كتاب را به عنوان يك تجربه بخوانيد. كارگردان «جدايي نادر از سيمين» در بخش پاياني سخنانش مطرح كرد: ما دچار يك بيماري شدهايم و هر چه داريم به چشم تحقير نگاه ميكنيم و فكر ميكنيم بيرون از اينجا بهتر است در حالي كه تعجيل در همهجاست. خود من براي هر كاري كه وقت بيشتري گذاشتهام نتيجه بهتري گرفتهام و معتقدم حداقل زماني كه يك فيلمنامه بايد نوشته شود، هفت تا هشت ماه است.
ممكن است فيلم بعديام در ايران باشد
فرهادي در حاشيه اين مراسم به گفتوگو با رسانههاي مختلف پرداخت. او درباره اينكه هنوز كشوري كه در آن فيلم بعدياش را خواهد ساخت با وجود برخي خبرها مشخص نيست و ممكن است در ايران فيلمش را بسازد يا در كشوري ديگر گفت: هر از چندگاهي شايعاتي مبني بر ساخت فيلم به گوش خودم هم ميرسد، اما حقيقت ندارد. من فيلمنامهيي دارم كه قرار است در كشور مصر و اسپانيا رخ بدهد. پيش قرارداد اين فيلم نيز بسته شده است اما من هنوز درباره تاريخ شروع اين پروژه توافق نكردم. او از ذكر عنوان و تم فيلم جديدش پرهيز كرد و گفت: اصلا ممكن است فيلم بعديام در ايران باشد. فرهادي يادآور شد: شايعاتي در خارج از كشور درباره من ميگويند كه گاهي يكي از آنها غلط در ميآيد و گاهي يكي درست. من هنوز در مرحلهيي نيستم كه تصميم بگيرم كارم در كجا خواهد بود و نميدانم فيلمم در ايران ساخته ميشود يا خارج از آن. همهچيز به فيلمنامه بستگي دارد و هنوز در مرحلهيي نيستم كه بگويم كارم در كجا ساخته ميشود. كارگردان فيلم سينمايي «جدايي نادر از سيمين» درباره جديترين فيلمنامهيي كه به ساخت آن فكر ميكند، توضيح داد: من فيلمنامه آمادهيي دارم كه در سالهاي گذشته براي ساخت آن با يك كمپاني خارجي توافق كردهام. آن كمپاني منتظر من است و بايد آن فيلمنامه را كار كنم اما هر لحظه ممكن است طرح يا فيلمنامه ديگري به ذهم برسد كه آن كار بعديام بشود. تنها برنده جايزه اسكار از ايران ادامه داد: هنوز كار بعدي من مشخص نيست اما اينكه من فيلمي بيرون از ايران طبق تعهدي كه دارم، بسازم قطعي است. يك فيلمنامه آماده دارم و ديگري در حال نگارش است.
اين كارگردان درباره بحثهايي كه بر سر پروانه نمايش فيلمها پيش آمده است، گفت: من از اين فضا دور بودم و از اخبار دقيق خبر ندارم اما ميدانم درباره آثار كساني كه پيش از اين فيلمشان پروانه نمايش دريافت كرده عدهيي خارج از اين دايره اظهارنظر ميكنند كه نه صلاحيت دارند و نه اظهارنظرهايشان صادقانه است. جزو وظايف اين افراد نيز نيست كه وارد اين حيطه شوند. فرهادي تاكيد كرد: اين افراد بهتر است كاري كه از آنها خواسته شده و بابتش حقوق ميگيرند انجام دهند و وارد كارهاي ديگر نشوند. مرا به خير او اميد نيست، شر مرسان. او درباره مديريت جديد سينما نيز اظهار كرد: درباره ايوبي تنها چيزي كه ميتوانم بگويم اين است كه او با تمام وجود در حال تلاش است تا با همه فشارها بتواند قدمي بردارد.
فرهادي در پاسخ به اينكه آثاري چون «ارتفاع پست» و «كنعان» در كتابش قرار نگرفتهاند، توضيح داد: اين هفت فيلمنامه آثاري هستند كه جرقه و شروع آنها با من بوده است و ميشود گفت تماما متعلق به من بودهاند اما «ارتفاع پست» و «كنعان» فيلمنامههايي نيستند كه با من شروع شده باشند بلكه من به عنوان كسي كه ايده كس ديگري را نوشته، وارد شدهام. بنابراين اين دو اثر را در اين مجموعه نگذاشتهام.
فرهادي در حاشيه رونمايي از كتاب «هفت فيلمنامه از اصغر فرهادي» درباره نظرش نسبت به حضور فيلم «امروز» به كارگرداني رضا ميركريمي در اسكار اظهار كرد: هنوز اين فيلم را نديدهام اما خوشحالم كه ميركريمي كه يك بار قرار بود فيلم «يك حبه قند» به كارگرداني او از طرف ايران به اسكار معرفي شود اما بدسليقگي كردند و آن را نفرستادند اينبار قرار است با فيلم جديدش در اسكار شركت كند اما متاسفانه من هنوز اين فيلم را نديدهام.
محمد حسين جعفريان، محمود كلاري، حميد فرخنژاد، پريسا بختآورد، حسن مصطفوي، احمد مهران فر، بابك كريمي و... با اصغر فرهادي عكس يادگاري گرفتند.