افغانستان، پروژه شكست‌خورده سه رييس‌جمهور
گروه جهان| كابل در شوك است. 48 ساعت از چندمين عمليات تروريستي در پايتخت افغانستان در دو ماه گذشته مي‌گذرد و رقم قرباني‌ها روي 103 نفر متوقف شده است. عكس‌ها از شنبه خونين كابل در خبرگزاري‌هاي بين‌المللي و شبكه‌هاي مجازي دست به دست مي‌شود و سوال همه تحليلگران مسائل افغانستان يك چيز است: در كشوري كه 17 سال ميزبان مداوم نيروهاي امريكايي و ناتو است چه مي‌گذرد؟ دريك ماه گذشته داعش و طالبان براي انجام عمليات‌هاي تروريستي با هم رقابت كرده‌اند. درحالي كه زمستان عمدتا در تاريخ فعاليت بيش از يك دهه‌اي تروريست‌ها در افغانستان پس از حمله امريكا به اين كشور فصل آرام و كم‌حادثه‌اي بوده است اما اين‌بار افغان‌ها در پايتخت روزهاي سرد و خونيني را تجربه مي‌كنند. اواخر ماه دسامبر بود كه داعش مسووليت حمله به مسجد شيعيان در كابل را با بيش از 40 كشته برعهده گرفت و طالبان نيز مسووليت حمله روز شنبه را عهده‌دار شده است. رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي در 48 ساعت گذشته همه و همه از ضعف نيروهاي امنيتي افغانستان در تامين امنيت 16 سال پس از فروپاشي دولت طالبان سخن مي‌گويند. همزمان سوال ديگر درباره استراتژي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده براي پيروزي در طولاني‌ترين جنگ فرامرزي امريكا است. آسوشيتدپرس در پاسخ به سوالي در اين‌باره مي‌نويسد: عامل اين حملات تروريستي در افغانستان عمدتا طالبان هستند. آنها كه پس از حمله تروريستي به برج‌هاي دوقلو در اريكا به تاريخ 11 سپتامبر 2001 در حمله امريكا به افغانستان از قدرت بيرون رانده شدند، در چند سال اخير توانسته‌اند برخي از مناطق كشور را به تصرف دوباره خود درآورند و به‌طور متوسط هر روز يك حمله تروريستي را در افغانستان مديريت كرده‌اند. در اكثر موارد اهداف آنها نيروهاي امنيتي و همچنين نيروهاي مورد حمايت ايالات متحده هستند. داعش نيز در چند سال اخير در افغانستان فعال شده است. اين گروه در سال 2014 ميلادي، در حالي كه امريكا و ناتو از حجم ماموريت‌هاي جنگي خود در افغانستان كاستند در افغانستان ظهور پيدا كردند. داعش هم با طالبان و هم با نيروهاي دولتي در افغانستان در جنگ است. گفته مي‌شود كه منبع اصلي نيروهاي داعش در افغانستان، شبه‌نظاميان ازبك هستند كه از خاك پاكستان وارد افغانستان مي‌شوند و با گفت‌وگو با نيروهاي سابق طالبان آنها را به عضويت و خدمت داعش درمي‌آورند. اصلي‌ترين هدف داعش در افغانستان شيعيان هستند. هم طالبان و هم داعش به دنبال براندازي دولت افغانستان و بيرون راندن نيروهاي خارجي از اين كشور هستند اما حقيقت اين است كه طالبان تمركز بيشتر و دقيق‌تري بر افغانستان دارد. طالبان در گذشته تماس‌هايي با مقام‌هاي دولتي افغانستان داشته و اعلام كرده‌اند كه براي گفت‌وگوهاي مستقيم با ايالات متحده آماده هستند. واشنگتن البته تاكنون با اين پيشنهاد مخالفت كرده است. داعش كه نگاه‌هاي راديكال‌تري دارد به افغانستان به چشم يك استان در خليفه‌گرايي خود نگاه مي‌كند و اين در حالي است كه سابق بر اين پايتخت اين خليفه‌گري را سوريه و عراق مي‌دانست. هم طالبان و هم داعش اميدوار هستند كه حملات آنها به مشروعيت‌زدايي از دولت منتهي شود و به ايجاد فاصله و بي‌اعتمادي ميان مقام‌ها و مردم منتهي شود.
آسوشيتدپرس در پاسخ به اين سوال كه چرا متوقف كردن تروريست‌ها در افغانستان سخت است به ناكارآمدي و فساد در نيروهاي دولتي و امنيتي اين كشور اشاره كرده و مي‌نويسد: نيروهاي امنيتي ويژه افغان در بسياري از عمليات‌هاي حساس حضور دارند هرچند كه در برخي از آنها از همراهي نيروهاي امريكايي هم برخوردار هستند. اما ساير گروه‌هاي امنيتي از فساد و ناتواني رنج مي‌برند. اين مساله بخشي از ميراثي است كه حمله امريكا در سال 2001 برجاگذاشت. زماني كه نيروهاي امريكايي به اين كشور آمدند نيروهاي ارتش و پليس را با هم ادغام كردند و اين در حالي بود كه آنها از طايفه‌ها و قوميت‌هاي متفاوت بودند كه بسياري از آنها از دهه 90 با هم جنگيده بودند. امروز نيز گروه‌هاي مختلف نظامي ايده‌آل‌هاي متفاوت دارند و هركدام خود را به يك آرمان متفاوت وفادار مي‌دانند و نه آرماني واحد براي افغانستان امن. آموزش نيروهاي افغان عمدتا با عجله و بدون برنامه مدون صورت گرفته است و بسياري از نيروهاي امنيتي در حالي كه كمتر از دو ماه آموزش ديده‌اند به خطوط مقدم اعزام مي‌شوند. بسياري از سربازان به خانه مي‌روند و ديگر به ارتش بازنمي‌گردند و اين در حالي است كه بسياري از آنها همچنان با وجود ترك محل خدمت حقوق مي‌گيرند. طالبان به بدنه نيروهاي امنيتي هم نفوذ كرده و برخي از آنها را براي انجام حملات داخلي اجير مي‌كند تا منجر به افزايش شكاف در جامعه و بي‌اعتمادي به دولت و نهادهاي دولتي شود.
آسوشيتدپرس در بخش‌هاي ديگري از گزارش خود مي‌نويسد كه جنگ افغانستان در دوره‌هاي سه رييس‌جمهور (جورج بوش، باراك اوباما و دونالد ترامپ) تداوم داشته و اين در حالي است كه هيچ كدام از آنها نتوانسته‌اند كاري براي برقراري آرامش و ثبات در آن بكنند. در ماه آگوست ترامپ استراتژي جديدي براي افغانستان اعلام كرد كه مبني بر افزايش تعداد نيرو و تشديد فشار بر طالبان براي مذاكره بود. با اين وجود در چندماه اخير اين استراتژي نيز كمكي به كنترل بحران در افغانستان نكرده است.