چرا انجمن‌هاي اوليا و مربيان در ايران، كارآمد نيستند؟
به گزارش مهرخانه، با توسعه صنعتي‌شدن جوامع غربي در قرن ۱۸ ميلادي و پس از انقلاب فرانسه، و به دليل گسترش اشتغال مادران در كارخانجات مختلف، غفلت خانواده‌ها از فرزندان منجر به پيدايش پديده بزهكاري در كودكاني شد كه ساعات بيرون از مدرسه را به فراغت مي‌گذراندند. در پي اين امر، جامعه‌شناسان و متوليان آموزشي اين كشور براي نخستين‌بار آنچه را كه ما به عنوان انجمن اوليا و مربيان مي‌شناسيم، در فرانسه راه‌اندازي كردند كه از شرايط آن، حضور بيش از دو ساعت اولياي دانش‌آموزان در جلسات اين انجمن براي كمك به كنترل و تربيت فرزندان بود. اين، هسته اوليه «انجمن اوليا و مربيان» بود.
در حال حاضر، در نظام آموزشي نوين كشورهاي مختلف، والدين نقش محوري و عمده در تربيت و آموزش كودك دارند و اين طور تخمين زده مي‌شود كه كودكان از تولد تا ۱۶سالگي، ۸۵ درصد عمر خود را بيرون از مدرسه مي‌گذرانند. بيشتر دولت‌ها، بر نقش تربيتي والدين در سيستم قانوني و حقوقي خود تاكيد كرده‌اند؛ از اين‌رو در كشورهاي مختلف شاهد سيستم‌هاي متنوعي از مشاركت والدين در امور مدرسه و فرزندان خود هستيم.
در سال 1326 به تقليد از فرانسه انجمن خانه و مدرسه در ايران تشكيل شد و بعدها در سال 1346 انجمن خانه و مدرسه به انجمن ملي اوليا و مربيان تغيير نام داد و امروزه عنوان انجمن اوليا و مربيان برخود گرفته است.
پس از پيروزي انقلاب، در سال 1358 با تصويب يك ماده‌واحده توسط شوراي انقلاب كه در آن زمان جايگزين مجلس شوراي اسلامي بود، كاركنان انجمن ملي اوليا و مربيان مشمول قانون استخدام كشوري شدند و سازمان انجمن اوليا و مربيان به‌طور مستقل و به سرپرستي قائم‌مقام وزير آموزش و پرورش پايه‌ريزي شد.
اساسنامه انجمن نيز در سال 1367 مورد تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش قرار گرفته و هفته پيوند اوليا و مربيان نيز هرساله هفته آخر مهرماه برگزار مي‌شود. با توجه به اينكه خانواده در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش نيز به عنوان يك ركن اصلي ديده شده است و انجمن اوليا و مربيان مظهر همكاري خانه و مدرسه در امر تعليم و تربيت كودكان و نوجوانان است، انتظار مي‌رود اين موضوع در كشور ما عملكرد قابل توجيهي داشته باشد، اما متاسفانه در عمل از زماني كه اين انجمن‌ها در مدارس تشكيل شده، بيشتر شكل فرمايشي و جنبه تشريفاتي داشته است. اين انجمن‌ها كه تعداد آنها براساس آمار مسوولان به 96 هزار انجمن مي‌رسد، از اهداف اوليه خود كه همان هدايت اوليا و آگاه كردن آنها نسبت به وظايف تربيتي در قبال فرزندان‌شان است، به كلي دور شده و هم‌‌اكنون در مدارس صرفا به ابزار و واسطه‌اي براي دريافت پول از والدين تبديل شده‌اند.
فرشته حشمتيان، معاون سابق وزير و رييس سازمان مدارس غيردولتي، توسعه مشاركت‌هاي مردمي و خانواده چندي قبل در گفت‌وگو با مهرخانه در اين خصوص اظهار داشت: پيشنهاد مي‌كنم كه مسوولان محترم در بحث تامين مالي مدارس اهتمام ويژه‌اي داشته باشند؛ مدير مدرسه سرانه را نگاه مي‌كند و مي‌بيند هزينه‌هايش تامين نمي‌شود، از آن طرف تجهيزاتش اسقاطي شده و ناچار است كه از انجمن كمك بگيرد. بنابراين بايد يك تلاش جدي در تقويت بودجه و اعتبارات اختصاص‌يافته به مدرسه صورت گيرد و مديريت خوبي لحاظ شود. اگر مديران مدارس به جاي اينكه پول بگيرند و مشكلات مدرسه را حل كنند، از اولياي دانش‌آموزان فكر بگيرند و ببينند آيا مي‌شود اين بحث‌هاي مالي آموزش و پرورش را يك‌بار براي هميشه با يك هم‌انديشي حل كرد، بهتر است.
يكي از كارگروه‌هاي تخصصي انجمن اوليا و مربيان، كارگروه مالي و رفاهي است. اين كارگروه علاوه بر اينكه كمك مالي مي‌دهد، بايد اعضاي آن با پيشنهادات خود كاري كنند كه منبعي ايجاد شود و بتوانند مدرسه را به سمت هم‌انديشي با اولياي دانش‌آموزان براي نوانديشي و خلاقيت مرتبط با ارتقاي ساختار ببرند. شواهد نشان مي‌دهد كه در حال حاضر فعاليت انجمن اوليا و مربيان، در برگزاري كلاس‌هاي آموزشي براي والدين و ارايه خدمات مشاوره‌اي آن هم به شكل محدود و تنها در مناطق شهري خلاصه شده و به جز اين برنامه‌هاي معمول كه از گذشته نيز وجود داشته است، طرح‌هاي ديگري را دنبال نمي‌كند. تشكيل اتاق فكر يا كلاس‌هاي پيشگيري از آسيب نيز كه توسط مسوولان وعده داده شده، در حد طرح باقي مانده است.