دومين كنفرانس ملي فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاق حرفهاي و مراسم اعطاي دومين جايزه مسووليت اجتماعي مديريت در تاريخ 24 و 25 بهمن ماه 1396، در دانشگاه خاتم برگزار شد. در اين كنفرانس دكتر صالحي، معاون رييس‌جمهور در خصوص فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاقي اظهار داشت: اخلاق امري بديهي است كه بايد در همه امور منجمله در خانواده و در زندگي فردي جار ي باشد. البته با وجود بديهي بودن ما بايد در اين خصوص مطالعات علمي داشته باشيم. وي با اشاره به آيات مرتبط قرآن كريم و ذكر نكات مرتبط پيرامون فرهنگ سازماني، افزود: ما گاهي بين ساختار و رفتار در فرهنگ سازماني تفكيك قائل نمي‌شويم. ما براي اصلاح فورا روي ساختار تمركز مي‌كنيم، اما رفتار هم بسيار اهميت دارد و بسياري از معضلات ما ريشه در رفتار سازماني دارد. مديريت بايد بر دل‌ها باشد و در يك مجموعه ضمن اينكه اعضا بايد به طور حرفهاي فعاليت كنند، با پذيرش قلبي نسبت به مديريت خود، موفق‌تر عمل خواهند كرد.
دكتر صالحي در خصوص ابعاد مختلف اخلاق ادامه داد: اگر ما اخلاق را به طور كامل درك كنيم، وحدانيت را نيز در آن مي‌يابيم. امر‌به‌معروف و نهي از منكر نيز جزو اخلاقيات است. پيامبر مي‌فرمايند «رحمت خدا بر كسي باد كه اگر كاري به او واگذار شد، به نحو احسنت انجام دهد.» يعني ما بايد مسووليتي كه بر عهده گرفته‌ايم به نحو احسن انجام دهيم و اگر از عهده كاري بر نمي‌آييم، اخلاق حكم مي‌كند كه انجام آن را بر عهده نگيريم. ما بايد در اخلاق شجاعت داشته باشيم، زيرا صداقت نتيجه شجاعت است. بهتر است ما در مديريت‌مان شجاعت داشته باشيم. وي در پايان به اهميت هدفگذاري در فرهنگ سازماني اشاره كرد: هدف از توجه و تلاش در اين حوزه، آن است كه ما با ارايه خدمت، همنوع خودمان را راضي و خشنود كنيم و موظفيم در چارچوب مقررات، به خواسته‌هاي مردم عمل كنيم چرا كه عبادت به جز خدمت خلق نيست.
اولين اصل اخلاق مداري در كسب‌و‌كار شناخت و آگاهي نسبت به آن است
مهندس نعمت‌زاده، وزير اسبق صنعت، معدن و تجارت و مشاور ارشد صنعتي وزير نفت، پيرامون اهميت اخلاق حرفهاي كسب و كار اظهار داشت: پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند «من براي تكميل مكارم اخلاق مبعوث شده‌ام» و اين نشان از جايگاه ارزشمند اخلاق در آموزه‌هاي فرهنگي ما دارد. اخلاق به معناي عام در صداقت، امانت، خيرخواهي، احترام به ديگران، خوشرويي و خوش‌كرداري و... ديده مي‌شود. وي در ادامه به جنبه‌هاي اخلاق در كسب‌و‌كار اشاره كرد و افزود: اولين اصل اخلاق‌مداري در كسب و كار، شناخت و آگاهي نسبت به كسب‌و‌كار است. همچنين رعايت قوانين و مقررات و استانداردها، رعايت شوونات، عرفيات و انصاف، ديگر اصول اخلاق حرفهاي هستند. در كسب‌و‌كار، بزرگ‌ترين سرمايه، اعتماد است. وقتي عملكرد شفاف و روشن باشد، اعتماد شكل مي‌گيرد؛ شفافيت در زمان، در قيمت‌ها، معرفي كالا و... توجه به حقوق ذي‌نفعان، پايبندي به تعهدات، دقت و صحت در حساب و كتاب، مهم است. مسووليت‌پذيري روشن است ولي بسيار سخت است، يعني اگر مسووليتي قبول كرديم بايد مسوول بمانيم. در بحث رقابت‌پذيري و رقابت‌مندي سالم مي‌توان برد- عمل كرد و رقابت سالم داشت.
وي در پايان به مواردي پرداخت كه براي رعايت اخلاق حرفهاي بايد از آنها پرهيز شود كه عبارتند از: پرهيز از تخريب رقبا، پرهيز از اضرار ديگران، عدم خيانت به حقوق ديگران، عدم تبعيض، پرهيز از سوءاستفاده از فرصت‌ها، پرهيز از گران‌فروشي و كم‌فروشي، پرهيز جدي از هرگونه خلاف‌گويي و... .
تعهد به مسووليت اجتماعي در حوزه ملي و بين‌المللي عامل جذب سرمايه‌گذاري‌هاي بنيادي
در نخستين روز از كنفرانس با رويكرد مسووليت اجتماعي، دكتر مجيد قاسمي، پيرامون تعهد به مسووليت اجتماعي مديريت گفت: سازماني كه داراي فرهنگ يكپارچه، مبتني بر ارزش‌هاي والاي اخلاقي مانند همبستگي، يكدلي، تعهد، مشاركت، اجتناب از زياده‌طلبي و... باشد، روحيه پاسخگويي و حفظ منافع ملي و صيانت از حقوق ديگران را خواهد داشت، در چنين سازماني فرهنگ سازماني زيربناي انجام مسووليت‌هاي اجتماعي است. وي با تعريف مسووليت اجتماعي در حوزه شركتي، منطقه‌اي و جهاني افزود: سازمان‌ها جزيي از محيط جامعه هستند و بايد خود را مسوول بدانند كه در مقابل منابعي كه از جامعه دريافت مي‌كنند، منافعي را به جامعه منتقل كنند. توجه به مسووليت‌هاي قانوني و اقتصادي از طريق رعايت اصول اخلاقي و پايبندي به قوانين و مقررات، مي‌تواند موجب ارتقاي مزيت رقابتي و حداكثر كردن ارزش، بهبود كيفيت، رفاه و خشنودي آحاد جامعه شود. وي با تبيين مسووليت اجتماعي مديريت، ادامه داد: تعهد به مسووليت اجتماعي در حوزه ملي و بين‌المللي مي‌تواند در جذب سرمايه‌گذاري‌هاي بنيادي موثر باشد و زمينه‌هاي رشد و توسعه ملي و پيشرفت اجتماعي را فراهم سازد. وي همچنين به برخي از ابعاد مسووليت اجتماعي مديريت، از قبيل شفافيت در رهبري و فرآيند‌هاي سازماني، مسووليت حفظ و ارتقاي سلامت اداري، مسووليت در قبال سلامت محصولات، مسووليت در مقابل پاسخگويي، سرمايه‌گذاري اجتماعي مسوولانه و... پرداخت و تصريح كرد: مهم‌ترين بخش مسووليت اجتماعي شركت‌ها اين است كه اهداف و استراتژي‌هاي خود را بر اساس همزيستي سازنده با جامعه و پيشرفت دو جانبه بنا كنند. در ادامه كنفرانس در روز 24 بهمن، به تجارب بانك پاسارگاد در مسووليت اجتماعي، به عنوان نخستين سازماني كه گزارش عملكرد خود را در حوزه مسووليت‌هاي اجتماعي، به صورت مكتوب منتشر مي‌كند و همچنين معرفي مدل جايزه مسووليت اجتماعي مديريت پرداخته شد؛ مدل مفهومي مسووليت‌هاي اجتماعي بانك پاسارگاد، در هرمي با 4 سطح تبيين شده كه از سطوح پايين به بالا عبارتند از: سطح يك- مسووليت‌هاي اقتصادي (ارايه خدمات بانكي مورد نياز مردم و ايجاد منافع منصفانه، متقابل و سودآور، مسووليت‌پذيري در برابر پيامدهاي اقتصادي)، سطح دو- مسووليت‌هاي قانوني (رعايت قوانين و پرهيز از ايجاد هزينه‌هاي اجتماعي و...)، سطح سه- مسووليت اخلاقي (التزام به رعايت ارزش‌ها و فرهنگ سازماني، پايبندي به اصول اخلاقي و...)، سطح چهار- مسووليت انساني (فعاليت‌هاي انسان‌دوستانه، اعطاي كمك مالي و معنوي عام‌المنفعه، مشاركت در آگاهي‌رساني و آموزش و...)
در دومين روز از كنفرانس ملي فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاق حرفهاي، در 25 بهمن‌ماه، دكتر مجيد قاسمي، رييس انجمن مديريت ايران، با اشاره به مرزبندي‌هاي اخلاق، اخلاقيات و قوانين گفت: اخلاق به حوزه‌هاي اخلاق حرفهاي، اجتماعي، شخصي و هنجاري قابل بخش‌بندي است كه اخلاق در اقتصاد حرفهاي، موضوعي است كه بسيار مغفول مانده است. به ظاهر اقتصاد، علمي است كه به اخلاق كاري ندارد و در هر صورت بدون اخلاق هم قادر است موفق باشد اما اقتصاددانان و دست‌اندر‌كاران حرفه اقتصاد، از جنبه‌هاي مختلف بر زندگي آحاد مردم اثر مي‌گذارند. سياست‌هاي اقتصادي به ندرت به نفع آحاد مردم در تمام نسل‌هاي بشر است. در بيشتر موارد، اصلاحات به نفع يك گروه و به ضرر گروه ديگر تمام مي‌شود. وي در خصوص ارزشگذاري بر اخلاق حرفهاي افزود: رعايت اخلاق حرفهاي، هزينه فرصت دارد، ولي هزينه‌هاي اجتماعي برخاسته از ناديده گرفتن اين اخلاق هم در نفس خود قابل ملاحظه است. در نگاه نوع دوستي در مقابل نگاه خودبيني، اصل بر اين است كه منافع ديگران هم مد نظر قرار بگيرد. اسـتفاده از چارچوب‌هاي اخلاقي در سياستگذاري‌هاي اقتصادي بر اين باور تكيه دارد كه رعايت اخلاق حرفهاي عامل تحقق برخي از منافع جمعي مي‌شود كه در نهايت با اثرگذاري مثبت بر سرمايه اجتماعي، عاملي در گسترش توسعه درازمدت مي‌شود و رضايت جمعي را افزايش مي‌دهد. وي با ارايه مثال‌هايي در حوزه ارتباط هويتي اخلاق حرفهاي، به ضرورت توليد شاخص شدت رعايت اخلاق حرفهاي در اقتصاد اشاره كرد و گفت: براي ساخت اين شاخص، لازم است شاخصه‌هايي را رديابي كرد. وي با تبيين شاخصه‌ها و شاخص تركيبي، ادامه داد: ساخت شاخص‌هاي رعايت اخلاق حرفهاي در علم اقتصاد و رفتارهاي اقتصادي بايد ترويج داده شود. شناخت شاخصه‌ها بايد به عنوان يك مبحث جدي مورد بحث و نقد متخصصان قرار بگيرد. اندازه‌گيري شاخصه‌ها بايد با استفاده از اطلاعات و آمار و كاربرد دانش انجام شود. محدوده‌هاي برازنده در هر مورد بايد با نقد و بررسي كارشناسي رديابي شود. در ادامه دكتر ناصر ميرسپاسي، به ضرورت ارتقاي مسووليت اجتماعي و اخلاق حرفهاي پرداخت. دكتر محمدرضا حميدي‌زاده، نگرش دانشي زيربناي توسعه فرهنگ و اخلاق را تبيين كرد و پس از آن دكتر نسرين جزني به تشريح منشور اخلاقي و نحوه تدوين آن پرداخت. دكتر غلامرضا خاكي رفتار اخلاقي فتوت‌مدار سازماني را تشريح كرد و دكتر احمد طباطبايي، پيرامون فرهنگ انگيخته و اخلاق حرفهاي در راينوري ايراني به بحث و بررسي پرداخت. در ادامه دكتر منوچهر منطقي، در خصوص مدل مفهومي فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاق در صنايع با فناوري پيشرفته، دكتر جواد فقيهي‌پور پيرامون كدهاي اخلاقي و رفتاري كاركنان، دكتر ايرج سلطاني در خصوص نقش اخلاق حرفهاي در تقويت اشتياق شغلي كاركنان و دكتر پرويز زارعي پيرامون فرهنگ و مديريت صداقت و اعتماد به ايراد سخن پرداختند. آقايان دكتر خشايار خازن و دكتر علاءالدين رفيع‌زاده، چالش‌هاي اخلاق در فناوري همگرا و وضعيت اخلاق حرفهاي در مديريت دولتي (با تاكيد بر سياست‌هاي كلي نظام اداري) را بررسي كردند.
در پايان جايزه مسووليت اجتماعي به بنگاه‌هاي اقتصادي، سازمان‌هاي مردم نهاد و اعضاي حقيقي برگزيده به شرح ذيل اعطا شد؛ در حوزه بنگاه‌هاي اقتصادي، از هلدينگ توسعه معادن و صنايع معدني خاورميانه (ميدكو)، شركت هلدينگ نسيم سلامت پاسارگاد، شركت گسترش انرژي پاسارگاد، كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران، شركت مخابرات و شركت فناپ تقدير شد. همچنين به خانم دكتر گيتي آزادي و آقاي احسان عباسي، آقاي دكتر سيد‌محمد پورحسيني و موسسه مهرگان، نامه سپاس مسووليت اجتماعي مديريت تعلق گرفت. بيانيه دومين كنفرانس ملي فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاق حرفهاي توسط خانم دكتر آذر صائميان، دبير كنفرانس، به شرح زير قرائت شد: «خداوند رحمان و حكيم را حمد و سپاس كه توفيق نصيب‌مان كرد تا با الهام گرفتن از ارزش‌هاي متعالي اسلامي- ايراني براي برگزاري «دومين كنفرانس ملي فرهنگ سازماني با رويكرد اخلاق حرفهاي»، همت گماريم. بسيار خرسنديم كه پس از گذشت يك سال از اجراي موفقيت‌آميز اولين كنفرانس، اعلام كنيم كه انجمن مديريت ايران در سال 1396 موفق شده است. نسبت به برنامه‌ريزي و اجراي بندهاي بيانيه اولين كنفرانس به گونه‌اي اقدام كند كه 8 بند از بيانيه مزبور محقق شود. اجراي اين بندها با تقويت نقش مرجعيت علمي انجمن مديريت ايران به عنوان نهادي پيشرو و برتر در حوزه مديريت جز با همكاري و مساعدت مجدانه استادان، محققان، صاحب نظران و مديران عضو يا همكار انجمن ميسر نمي‌شد. در دومين كنفرانس ملي (سال 1396) مهم‌ترين هدف‌هاي كنفرانس «توسعه و ترويج فرهنگ سازماني در نظام فكري، فردي، سازماني و اجتماعي»، «دستيابي به ارزش‌ها و الگوهاي مناسب رفتار حرفهاي در توسعه پايدار» و «ارايه آخرين دستاوردهاي علمي و كاربردي در فرهنگ سازماني» با رويكرد اخلاق حرفهاي تعيين شده است . با توجه به دستاوردهاي علمي اين كنفرانس، بيانيه حاضر مشتمل بر 12 باور و رويكرد به شرح زير اعلام و اجراي مفاد كامل آن كه زمينه‌ساز ارتقا و اعتلاي مباني اخلاق حرفهاي در سازمان‌هاست را خواستاريم كه برخي از اين دستاوردها در زير مي‌آيد :
1- توسعه پايدار با حضور همه‌جانبه و موثر فعالان فرهنگي، علمي، اقتصادي و كليه ذي‌نفعان چون مالكان، سرمايه‌گذاران، كارفرمايان، انجمن‌ها، اتحاديه‌ها، اصناف و مصرف‌كنندگان ميسر و محقق خواهد شد. بدون ترديد، حلقه‌هاي واسط طراحي، توليد، حمايت، بهبود كيفيت، صداقت، شفافيت و... ريشه در اخلاق دارد كه تدوين، ترويج و توسعه نظام‌هاي لازم براي پايبندي به اصول اخلاق حرفهاي مي‌تواند به تحقق هدف‌هاي توسعه پايدار منجر شود.
2- انسان، محور توسعه است و تعهد و پايبندي به اصول اخلاق حرفهاي، ضمن ارتقاي سطح و كيفيت ارايه خدمات، زمينه‌ساز نشاط اجتماعي و رشد سرمايه اجتماعي در محيط‌هاي كاري خواهد شد. از آنجا كه هر تحول و تغيير رو به رشدي نيازمند مشاركت آحاد جامعه است، ضرورت دارد رهبران، مديران وكارشناسان در حركتي ملي و فراگير براي تقويت مباني اخلاقي و ارزشي و همچنين ارتقاي حس تعهد و مسووليت‌پذيري در تك‌تك افراد جامعه و تعميق و انتقال آن به نسل‌هاي آينده، توجه به اصول بنيادين اخلاق حرفهاي را سر‌لوحه تدوين سياست‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي كلان فعاليت‌ها قراردهند و بر پايبندي به اين اصول تاكيد داشته باشند.
3- تحقق جايگاه واقعي احترام به منزلت اصيل انسان، نيازمند بينش و اراده افراد براي تغيير و تحول و تلاش مستمر و به‌كارگيري تمامي ظرفيت‌هاي علمي و عملي در سطوح مختلف ملي و بين‌المللي است. با توجه به اهميت اشاعه مباني علمي و كاربردي اخلاق حرفهاي در كليه مجامع علمي، حرفهاي و بنگاه‌هاي كشور، ضروري است، «درس‌هاي دانشگاهي با موضوع اخلاق حرفهاي» در كليه رشته‌هاي دانشگاهي اجرا شود. از سوي ديگر وزارت آموزش و پرورش مي‌تواند با پرداختن به موضوع اخلاق حرفهاي در كتاب‌هاي درسي زمينه‌هاي لازم براي فرهنگ‌سازي و توجه آينده‌سازان به اين موضوع مهم را فراهم سازد. انجمن مديريت ايران آمادگي دارد با مشاركت و همكاري انديشمندان و صاحبنظران فرهيخته برنامه راهبردي اين تغيير وتحول را تدوين و ارايه كند.
4- براي تحقق هدف‌هاي عاليه كنفرانس، شايسته است كارگروه‌هاي تخصصي با حضور صاحبنظران و نمايندگان انجمن‌هاي علمي و صنفي تشكيل شود تا نسبت به تدوين «نظام اخلاق حرفهاي» اقدام كنند و با ارزيابي نتايج و ارتقاي معيارهاي مرتبط، در آينده نيز روند بهبود را تداوم بخشند.
5- با توجه به نقش مرجعيت علمي انجمن مديريت ايران در كشور با كسب رتبه ممتاز به مدت 12 سال از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و رتبه برتر انجمن‌هاي علمي در حوزه علوم انساني به انتخاب جشنواره بين‌المللي فارابي در دي‌ماه 1396 و جايگاه ويژه دانشگاه خاتم در سطوح عالي تحصيلات تكميلي و نقش و منشور والاي آن در ارتقاي فرهنگ سازماني در سطح ملي، در كنار اين دانشگاه و با هم اعلام آمادگي مي‌كنيم تا نسبت به اجراي دستاوردهاي علمي اين رخداد ملي در سازمان‌ها اقدام شايسته به عمل آوريم و تلاش كنيم تا اصول اخلاق حرفهاي در سازمان‌ها و فضاي كسب و كار كشور جاري و اين گفتمان، حاكم بر تعاملات فرهنگي و اقتصادي در سطح ملي و بين‌المللي شود.
6- با توجه به ضرورت و فرهنگ‌سازي و اطلاع‌رساني منسجم از روند ارتقا و توسعه اخلاق حرفهاي، انجمن مديريت ايران با استفاده از امكانات مختلف نسبت به راه‌اندازي پايگاه اطلاع‌رساني منسجم براي اين موضوع اقدام خواهد كرد، تا ضمن ارايه آخرين دستاوردهاي علمي و عملي اين حوزه، زمينه‌هاي تعامل و تعاطي بيشتر ديدگاه‌هاي علاقه‌مندان فراهم شود. برگزاركنندگان كنفرانس از رسانه‌هاي جمعي و مجازي به ويژه سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و... در‌خواست توجه و مشاركت جدي آنها در اين حوزه را دارند.