متحدان مخفي

بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اسراييل رسما اعلام كرد كه قراردادي چند ميليارد دلاري و تاريخي را با كشور همسايه خود يعني مصر به امضا رسانده است. قراردادي كه بزرگ‌ترين توافقنامه صادراتي براي صنعت گاز طبيعي اسراييل است. شركت حفاري اسراييل به نام دلك دريلينگ و شريك امريكايي آن نوبل دريلينگ اعلام كردند كه با شركت دلفين مصر براي يك دهه قراردادي را براي صادرات حدود 64 ميليارد مترمكعب منعقد كردند.

به گفته بنيامين نتانياهو ارزش اين قرارداد حدود 15 ميليارد دلار معادل 12ميليارد يورو است. نخست‌وزير رژيم اسراييل مدعي است كه اين قرارداد مي‌تواند امنيت، اقتصاد و روابط منطقه‌اي اين رژيم را تقويت كند. طبق برنامه‌ريزي انجام شده بناست اين گاز از طريق ميادين نفتي تامار و لوياتان اسراييل تامين شود. تامار توليد خود را از سال 2013 آغاز كرده است. توليد ميدان گازي لوياتان نيز بناست از پايان سال 2019 آغاز شود كه البته افتتاح آن با تاخير صورت مي‌گيرد.

به گزارش دويچه‌وله اسراييل اميدوار است كه با استخراج ذخاير دريايي خود بتواند امنيت انرژي طولاني مدتي را براي خود ايجاد كند و قيمت‌هاي داخلي را نيز كاهش دهد و همچنين از آن به عنوان يك ابزار ديپلماتيك با همسايگان عرب خود استفاده كند. در سال 2016 اسراييل قراردادي به ارزش 10 ميليارد دلار براي فروش حدود 5/8 ميليون مترمكعب براي 15 سال با اردن به امضا رساند. اما كارشناسان معتقدند كه معامله با مصر سطح جديدي از روابط رو به رشد اسراييل با همسايگان عرب خود را نشان مي‌دهد كه به طور سنتي در مسائل امنيتي با يكديگر همكاري داشتند. گفتني است مصر اولين كشور عربي محسوب مي‌شود كه با رژيم اسراييل موافقتنامه صلح امضا كرده است. اما تاكنون مراودات دوطرف بيشتر در حوزه همكاري‌هاي امنيتي بوده است و حالا اين قرارداد مي‌تواند روابط اسراييل با كشورهاي عربي را وارد فاز جديدي كند. از طرفي چندي پيش نيويورك‌تايمز گزارشي را منتشر كرد كه اسراييل حملات هوايي خود عليه تروريست‌ها در شمال سينا را با چراغ سبز مصر انجام مي‌دهد. گزارش‌ها از سال 2015 در صحراي سينا حاكي از آن است كه تروريست‌هاي وفادار به داعش حملات متعددي را به سربازها و نيروهاي امنيتي مصري انجام دادند و حتي يك منطقه كوچك را در اختيار گرفتند و در آنجا ايستگاه‌هاي بازرسي گذاشتند تا ادعاي قلمرو در اين منطقه داشته باشند. اين تروريست‌ها حتي در سال 2015 يك هواپيماي مسافربري روسي را نيز برفراز صحراي سينا سرنگون كردند. مصر در اين مدت تا حد زيادي تلاش كرده تا اين تروريست‌ها را متوقف كند و آنها اكنون هرچه بيشتر نزديك مرزهاي سرزمين‌هاي اشغالي شدند. اما در طول دو سال گذشته هواپيماهاي بدون سرنشين اسراييلي و هليكوپترها صدها عمليات هوايي را در مصر انجام داده‌اند كه اين عمليات‌ها بيش از يك‌بار در هفته بوده و گفته مي‌شود همه آنها با مجوز عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهوري مصر بوده است. همكاري قابل توجه كه نشان از مرحله جديدي از روابط دارد و به نظر مي‌رسد دو طرف اكنون تبديل به متحداني مخفي در يك جنگ مخفي عليه دشمني مشترك شدند كه اكنون با قرارداد جديد نفتي نشان مي‌دهد كه دو طرف تمايل زيادي به تامين امنيت هرچه بيشتر سينا براي اجراي آن در اين محدوده دارند تا با امنيت كامل اين پروژه به سرانجام برسد.

چشم‌انداز پروژه

اسراييل در حال حاضر چشم‌انداز صادرات گاز خود را در اروپا مي‌بيند. اين رژيم قصد دارد با استفاده از قبرس و تركيه گاز خود را به اروپا برساند كه اين موضوع مي‌تواند به اين رژيم ابعاد ژئوپولتيك بدهد. يوسي ابو، مديرعامل دلك دريلينگ گفت: اين قرارداد مي‌تواند مصر را به مركز حمل و نقل صادرات گاز اسراييل تبديل كند. وي افزود: اكنون براي مصر اين امكان به وجود مي‌آيد كه بتواند گاز را به بازار داخلي مصر و حتي صادرات فراهم مي‌كند. با اين حال اجرايي كردن اين قرارداد با چند مانع عمده روبرو است. يكي از آنها حمل و نقل گاز از سرزمين‌هاي اشغالي به مصر است. همچنين اسراييل و مصر هردو نياز دارند تا اختلافاتي را كنار بگذارند.

گفته مي‌شود عملا اجراي اين قرار داد از سال 2020 آغاز مي‌شود كه تا سال 2030 ادامه خواهد داشت. در مدت باقي مانده نيز طرفين بايد تاسيسات مورد نياز براي ارسال گاز را فراهم كنند و موانع را از سر راه خود بردارند. در اين بين اگر بنا باشد خط لوله‌اي اين گاز را انتقال دهد يك مسير آن در مديترانه شرقي و موازي با ساحل غزه عبور مي‌كند. خط لوله انتقال گاز متعلق به شركت EMG است كه دو شركت دلك و نوبل قصد دارند تا از اين خط لوله براي انتقال گاز استفاده كنند.

برندا شافر استاد دانشگاه جورج تاون كه برروي سياست‌هاي انرژي دولت‌ها تحقيق داشته است، در گفت‌وگو با اورشليم پست ابهاماتي را در خصوص نحوه انتقال اين گاز مطرح كرده است. چرا كه در اين قرارداد حتي يك مسير مشخص به طور دقيق ذكر نشده است و همين موضوع نشان مي‌دهد كه اين توافقنامه در شرايطي خاص به امضا رسيده است. هردو موافقت كردند كه از خط لوله EMG استفاده كنند كه گاز را حمل كند، اما اكنون پرونده EMG در يك پروسه داوري قرار دارد كه سال‌ها مصري‌ها بر سر آن با اسراييل درگير هستند و پيش‌تر عنوان كردند تا زماني كه اين پروسه به پايان نرسد از اسراييل گاز نمي‌خرند. اين اختلاف از زماني آغاز شد كه طي عمليات‌هاي تروريستي خط لوله EMG منفجر و سپس ترميم شد اما روند انتقال گاز متوقف شد و مصر و اسراييل در اين خصوص وارد يك چالش حقوقي شدند.

مسير دومي كه مي‌توانند براي اين موضوع اقدام كنند از طريق اردن است. شافر معتقد است كه اگر گاز بنا باشد از طريق اردن ارسال شود خود نياز به يك موافقتنامه جديد دارد كه آن هم با پيچيدگي‌هايي خاص همراه است. چرا كه طبق قرارداد يك خط لوله بزرگ به اردن از ميدان گازي لوياتان در حال ساخت است.

طرح سوم ساخت خط لوله از صحراي نگب در جنوب سرزمين‌هاي اشغالي است. به گفته مكي كورنر، متخصص در حوزه انرژي عنوان كرد كه براي انتقال گاز ممكن است از هر سه روش استفاده شود. وي افزود: اكنون موضوع اصلي موفقيت اقتصادي است كه به دست آمده، اين اولين‌بار است كه يك موسسه تجاري مصري قراردادي با اين ابعاد را با يك شركت اسراييلي به امضا مي‌رساند اگر اين اقدام موفقيت‌آميز باشد مي‌تواند شرايط را تغيير دهد.

مصر نيز قصد دارد كه از ميدان گازي ظهر گاز خود را صادر كند. با اين حال ممكن است ميزان گاز توليد شده نتواند جوابگوي تقاضا در داخل مصر باشد از همين رو با گاز مكمل اسراييل مي‌خواهد اين كمبود را رفع كند. مصر خود كشوري است كه ذخاير گاز فراواني دارد، اما تقاضاي بسيار سنگيني براي گاز طبيعي براي استفاده داخلي دارد از همين رو توانايي آن براي صادرات بسيار محدود است. مصري‌ها قصد دارند گاز طبيعي را از اسراييل بگيرند و آن را پس از تبديل به LNG به اروپا صادر كنند.