هيات وزيران تصويب كرد
حق تحصيل براي «همه»
مريم وحيديان
لايحه برخورداري از حق تحصيل همگان در دوره‌هاي آموزش عالي با هدف حل مشكل «دانشجويان ستاره‌دار» عصر يكشنبه در جلسه هيات وزيران به تصويب رسيد. سرنوشت اين لايحه مي‌تواند سرنوشت دانشجوياني را كه به سبب فعاليت‌هاي دانشجويي از حق تحصيل محروم مي‌شدند، به گونه ديگري رقم بزند.
با تصويب هيات وزيران لايحه الحاق يك تبصره به ماده 5 قانون سنجش و پذيرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي كشور، مصوب سال 92 تدوين شد كه به موجب اين اصلاحيه حق آموزش جزو حقوق اساسي افراد است و هيچ‌كس را نمي‌توان به عذري غير از «عدم صلاحيت علمي مقرر» از آموزش در مقاطع مختلف تحصيلي محروم كرد. در برخورداري از حق آموزش در مقاطع تحصيلي افراد داراي سابقه محكوميت قطعي كيفري به جرايم سازمان‌يافته، قاچاق انسان، محاربه و جاسوسي مستثني هستند.
اين لايحه سوم مرداد ماه توسط معاونت حقوقي و پيگيري اين معاونت پيشنهاد شد. در همه اين سال‌ها موضوع دانشجويان ستاره‌دار در فصل انتخابات برجسته مي‌شد و باز در پيچ و خم‌هاي فراموشي وعده‌ها گم مي‌شد. بايد ديد كه اين لايحه در مجلس شوراي اسلامي بالاخره مي‌تواند از فشارها بر دانشجويان براي فعاليت در قالب تشكل‌هاي صنفي دانشجويي بكاهد و اين گره كور را بعد از سال‌ها باز كند. خرداد ماه سال 92 بود كه در جريان مناظره‌هاي انتخاباتي و انتساب ستاره‌دار كردن دانشجويان به اين يا آن جناح سياسي، روابط عمومي وزارت علوم دولت دهم توضيح داد: «در كنار اسم برخي پذيرفته‌شدگان آزمون‌هاي تحصيلات تكميلي براي رفع نقص مستندات پرونده يا استعلامات از مراجع ذي‌ربط، علامتي درج مي‌شود كه اين موضوع طي سه دهه قبل و در همه دولت‌ها بر اساس مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي در سال 1363 وجود داشته است.» اگرچه اين قانون از دهه 60 وجود داشته است، اما تعداد دانشجويان ستاره‌دار در دولت‌هاي نهم و دهم آن قدر زياد شد كه موضوع به صدر مناقشات سياسي پا گذاشت و در ادوار انتخاباتي بعدي به وعده‌اي مهم در بين وعده‌هاي انتخاباتي اصلاح‌طلبان تبديل شد. حالا بعد از گذشت پنج سال از روي كار آمدن حسن روحاني به نظر مي‌رسد كه اراده‌اي براي حل موضوع پيدا شده است.
اين لايحه به دانشجويان تحصيلات تكميلي امسال مي‌رسد؟
لعيا جنيدي، معاونت حقوقي رياست‌جمهوري ابراز اميدواري كرده كه با تصويب اين لايحه در مجلس، حق بنيادين آموزش كه از جمله حقوق مقرر در فصل سوم قانون اساسي براي مردم است، به‌طور كامل تثبيت شود. معصومه ابتكار، معاون امور زنان و خانواده رييس‌جمهور نيز روز گذشته از قول وزير علوم براي حل مشكلات دانشجويان ستاره‌دار گفته است. اين روزها با انتشار نتايج تحصيلات تكميلي اين موضوع هرچه بيشتر به دغدغه دانشجويان تبديل شده است. در صفحات مجازي تعدادي از دانشجويان تصاويري از نتايج كنكورشان منتشر كرده‌اند كه در آن علامتي تحت عنوان «نقص مستندات پرونده» مشاهده مي‌شود. پرسش اينجاست كه آيا اين لايحه به دانشجوياني كه امسال محروم از تحصيل هستند، خواهد رسيد. اين لايحه اگر بدون فوريت به مجلس برود، حداقل تا 6 ماه آتي در دستور كار مجلس قرار خواهد گرفت. با اين حال اگر دولت قيد فوريت را براي اين لايحه ذكر كند، مي‌توان اميد داشت كه دانشجويان ورودي 97 نيز مشمول اين قانون شوند. اگرچه دولت درصدد است تا با اقداماتي از اين دست به جامعه اميد تزريق كند اما يك اقدام تبليغاتي صرف و بدون بازده كوتاه‌مدت در اين مرحله زماني نمي‌تواند دولت را به اهداف مورد نظرش برساند.
ظريفيان: با تصويب اين لايحه فشار را از روي دانشگاه برداريم
غلامرضا ظريفيان، وزير علوم دولت اصلاحات تصويب لايحه حق تحصيل همگان در دوره‌هاي آموزش عالي در هيات وزيران را گامي مثبت دانسته و معتقد است كه پديده دانشجويان ستاره‌دار با روح قانون اساسي و فرهنگ دوستي و علم‌دوستي نظام در تعارض است. اين فعال سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «اعتماد» اظهار كرد: «پديده موسوم به دانشجويان ستاره‌دار بسيار شوم بود كه در دوره‌اي وضع شد و بعد از اجرايي شدن آن به صورت گسترده به مساله سياسي و اجتماعي تبديل شد. اين پديده با روح قانون اساسي و نظام ما كه مدعي فرهنگ و علم دوستي است، در تعارض اساسي بود. حاصل اين شد كه تعدادي از دانشجوهايي كه تعهد اجتماعي و دغدغه مسائل سياسي داشتند و فعاليت مي‌كردند، با وجود اينكه رتبه‌هاي علمي بالايي داشتند، با تعبير ستاره‌دار شدن از ورود به تحصيلات تكميلي محروم شدند.» ظريفيان با اشاره به اينكه مساله دانشجويان ستاره‌دار اثر بدي به لحاظ فرهنگي، اعتماد اجتماعي و شأن جامعه دانشگاهي دارد، گفت: «كسي از تخلف دانشجو حمايت نمي‌كند. دانشجو هم مثل هر انساني ممكن است جرمي را مرتكب شود. در دانشگاه كميته‌هاي انضباطي به اين مساله رسيدگي مي‌كنند و در بيرون دانشگاه هم اگر خطايي كند بايد رسيدگي شود. اگر به خاطر خطايي دانشجو را از حقوق اساسي‌اش محروم كنيم، درست نيست. تحصيل جزو حقوق اساسي و طبيعي انساني است و ستاره‌دار كردن دانشجويان يك ظلم و كار غيرفرهنگي است.»او در خصوص آثار مثبت تصويب لايحه حق تحصيل همگان در دوره‌هاي آموزش عالي تاكيد كرد: «دانشگاه در محيط دانشگاه بايد بتواند به شكل آماتوري تحليل‌هاي سياسي پيدا كند. مسيرهاي جامعه‌پذيري جوانان در كشور ما همين فعاليت‌هاي دانشجويي است. حساسيت نشان دادن نسبت به مسائل اجتماعي و سياسي در دانشگاه اتفاق مي‌افتد. ممكن است دانشجو به دليل جواني‌اش افراط كند اما اينكه دانشجو را به خاطر اين خطا يا تصوري كه از خطايش داريم، از تحصيل محروم كنيم، اشتباه است.»
وي افزود: «خيلي از كساني كه ستاره‌دار شدند حتي حكم كميته‌هاي انضباطي نداشته و بر حسب سليقه از تحصيل محروم شده‌اند. اين مساله زيبنده جامعه دانشگاهي، فرهنگي و نظام سياسي ما نيست. هر چند اين اقدام دولت تاخير پيدا كرده است، اما بسيار ارزشمند است و به اين مساله كمك مي‌كند كه خطا و مجازات در اين زمينه تناسب بيشتري پيدا كند. اين كار بسيار خوب است و البته بايد سير قانوني‌اش را طي كند. اميدواريم كه با اين لايحه فشار از روي جامعه دانشگاهي برداشته شود.»