عليرضا فيروزجا، شطرنج‌باز 16 ساله ايراني كه مدتي است زير پرچم فيده مسابقه مي‌دهد توانست يك پيروزي تاريخي برابر قهرمان فعلي شطرنج جهاني يعني مگنوس كارلسن با نتيجه 8.5 بر 7.5 به دست آورد و قهرماني مسابقات آنلاين Banter Blitz را كه در سايت Chess24 برگزار مي‌شد از آن خود كند. مسابقه‌اي كه در آن دو شطرنج‌باز 15 ديدار سه دقيقه‌اي سريع انجام مي‌دهند و هركس زودتر به امتياز 8.5 برسد برنده است.
عليرضا با اين پيروزي جايزه 14هزار دلاري نفر قهرمان را به دست آورد. مگنوس بعد از اولين شكست مقابل فيروزجا او را devilishly tricky ناميد به معناي شيطان حقه‌باز! اين توصيف احتمالا به خاطر سرعت بالاي فيروزجا و توان ذهني بالاي او بوده است؛ تواني كه باعث شد بهترين شطرنج‌باز حال حاضر جهان و قهرمان 9 ساله دنيا به زانو
در بيايد. مگنوس در ادامه در مورد عليرضا گفت: «او بسيار شگفت‌انگيز است.» البته اين دو شطرنج‌باز احتمالا در آينده‌اي بسيار نزديك دوباره در يك رقابت انتقامي ديگر به مصاف هم بروند. روز دوشنبه فيروزجا و مگنوس كارلسن در مسابقه اينترنتي جام مگنوس كه با حضور 8 شطرنج‌باز برتر دنيا با جايزه‌اي 250 هزار دلاري برگزار مي‌شود با يكديگر روبه‌رو خواهند شد.
جام بانتر
بعد از 131 مسابقه جام بانتر به فينال رويايي خود رسيد. قهرمان جهان مگنوس كارلسن برابر شطرنج‌باز 16 ساله ايراني؛ شطرنج‌بازي كه به نظر مي‌رسد مستعدترين فرد براي رسيدن به صدر بهترين شطرنج‌بازان جهان است. البته پيش از شروع فينال اكثر كارشناسان شانس چنداني براي پيروزي عليرضا قائل نبودند اما اين رقابت سريع فرصت خوبي براي سنجش چنين تفكري بود. اين رقابت با هيجان بسيار زيادي از سوي علاقه‌مندان به شطرنج و سايت‌هاي اين رشته معرفي شد. سايت Chess24 نوشت: «كمربند ايمني خود را ببنديد! پاپ كورن را آماده كنيد. امشب همه ما براي يكي از بزرگ‌ترين دوئل‌هاي سال شطرنج در جهان آماده مي‌شويم: مگنوس كارلسن به مصاف عليرضا فيروزجا خواهد رفت. مگنوس كارلسن قهرمان جهان از فرصت ستايش اين استعداد فوق‌العاده استفاده كرده و مي‌گويد: «مسابقه برابر حريف 16 ساله‌اش سخت‌ترين چالش او تاكنون خواهد بود.» يوديت پولگار بانوي شطرنج‌باز تاريخ‌ساز اهل مجارستان نيز دقايقي قبل از آغاز بازي در اينستاگرامش گفت: «همه در انتظار تماشايي‌ترين نبرد سال.»
اما اين فقط يك مسابقه براي رسيدن به جايزه 14 هزار دلاري يا يك سرگرمي با بازي‌هاي هيجان‌انگيز نبود بلكه باتوجه به آنلاين بودن آن و تماشاگران بسيار زيادش كه مي‌توانستند نظرات خود را بيان كنند و احساسات‌شان را بروز دهند، لحظه مناسبي براي به وجود آمدن يك درام بود. شما اگر به شطرنج علاقه داشته باشيد بايد اين رقابت را بار ديگر از هر دو سمت رقابت تماشا كنيد تا متوجه شويد دقيقا چه اتفاقي رخ داده است و البته مخاطبان مي‌توانند تمام مسابقات اين تورنمنت آنلاين را با كليك كردن روي نتيجه مسابقه در سايت تماشا كرده و تمام حركات را با استفاده از كامپيوتر آناليز كنند.
مي‌توان گفت به هيچ‌وجه خلاصه‌اي را نمي‌توان براي اين رقابت متصور بود، چراكه هر لحظه آن بسيار جذاب دنبال شد اما اجازه بدهيد چند لحظه مهم را با هم مرور كنيم:
بازي اول؛ فيروزجا با برد شروع مي‌كند
پنجشنبه شب و از ساعت 21:30 به وقت تهران مسابقه بزرگ آغاز شد. در اين گونه مسابقات بازي اول هميشه مي‌تواند روند يك مسابقه را تعريف كند و اين دقيقا اتفاقي است كه در مسابقه نخست دو شطرنج‌باز رخ داد. عليرضا با مهره سياه شروع كرد و با استفاده از يكي از گشايش‌هاي نامعمول در دنياي شطرنج به نام
Queen’s Gambit مگنوس را غافلگير كرد اما رفته رفته اوضاع به شكل چشمگيري به تعادل رسيد. مگنوس در ابتدا گمان مي‌كرد شاهش كاملا در وضعيت ايمني قرار دارد و دليلي براي ترسيدن نيست ولي در ادامه شرايط پيچيده شد. عليرضا حركتي انجام داد كه باعث شد مگنوس در وصفش بگويد: «به همين دليل است كه شما هرگز نبايد عليرضا را دست‌كم بگيريد. او بسيار شيطان و حيله‌گر است. بايد متوجه مي‌شدم كه عليرضا قصد دارد مرا فريب دهد و نه اينكه فكر كنم او يك حركت اشتباه انجام داده است.» بعد از 67 حركت و در حالي كه عليرضا 8 ثانيه زمان داشت و مگنوس 9 ثانيه، شطرنج‌باز نروژي در كمال تعجب مقابل يك سرباز و يك رخ عليرضا مات شد تا نتيجه يك بر صفر به نفع عليرضا شده و معلوم شود كه قهرمان جهان شب سختي را پيش رو دارد.
مگنوس هنوز مگنوس است
از همان ابتدا مشخص شد كه چه كسي امشب روي فرم است مخصوصا وقتي مگنوس اظهارنظر كرد كه «امشب كار سخت خواهد بود.» اما حتي يك كارلسن ناآماده هم كاملا شگفت‌آور است. او قبل از تساوي در بازي دوم حسابي براي پيروزي فشار آورد. عليرضا در اين بازي با مهره سفيد بازي كرد و در طول بازي بيشتر تلاش كرد از دست مگنوس فرار كند. درنهايت اين رقابت درحالي كه هر دو شطرنج‌باز تنها يك فيل براي‌شان باقي مانده بود با تساوي به پايان رسيد.
با اين حال در ديدار سوم مگنوس نشان داد چرا بهترين شطرنج‌باز جهان است و قرار نيست به‌راحتي تسليم شود. در بازي سوم كارلسن بازي را با مهره سفيد شروع كرد و خيلي زود در حالي كه 50 ثانيه زمان داشت توانست عليرضا را مات كند. در اين بازي فيروزجا نتوانست هيچ مقاومتي از خودش نشان دهد تا همه چيز در پايان مسابقه سوم به تساوي كشيده شود.
لحظات تاريك براي روح قهرمان
اين يك چيز معمول و هميشگي نبود كه كارلسن را در حالت مسابقه پنجشنبه شب ببينيم؛ حالتي پرفشار و پراسترس. با اين حال او در اين مسابقه واقعا دچار چنين وضعيتي شده بود. در مقابل حريفي جوان و بسيار بااستعداد كه براي قهرماني واقعا مي‌جنگيد. مگنوس حتي بعد از پيروزي در بازي سوم نتوانست كاملا تسكين پيدا كند و در تمام طول مسابقه درگيري ذهني داشت. در بازي چهارم فيروزجا با مهره سفيد شروع كرد و بعد از 53 حركت توانست دومين پيروزي‌اش را به دست آورد و دوباره جلو بيفتد. اين در حالي بود كه عليرضا 9 ثانيه زمان داشت و مگنوس يك ثانيه. بعد از اين شكست مگنوس گفت: «اين خيلي بد بود. خيلي بد! چرا نمي‌توانم به جاي اين همه حركت مزخرف به خودم شانس بدهم؟ من در اين بازي‌ها كاملا در حال فروپاشي هستم.»
فروپاشي رخ نداد
با وجود اذعان مگنوس فروپاشي رخ نداد و او در بازي بعد يعني در بازي پنجم به پيروزي رسيد. كارلسن با مهره سفيد شروع كرد و در مقابل دفاع «روي لوپز» عليرضا تنها در 27 حركت به پيروزي دست يافت تا بازي دوباره مساوي شود. كارلسن وقتي برنده شد هنوز يك دقيقه و 44 ثانيه زمان داشت. در بازي ششم دو شطرنج‌باز بعد از
67 حركت به تساوي رضايت دادند در حالي كه عليرضا 4.6 ثانيه زمان داشت و مگنوس 6 ثانيه.
من بد بازي مي‌كنم
بازي هفتم جايي بود كه عليرضا دوباره از حريفش پيش افتاد تا هر لحظه به جذابيت اين رقابت افزوده شود. در اين مسابقه بعد از 47 حركت كارلسن با اينكه هنوز 9 ثانيه زمان داشت مجبور به تسليم شد. عليرضا نيز 7 ثانيه زمان داشت. مگنوس كارلسن در جايي از رقابت گفت: «من خيلي بد بازي مي‌كنم. منظورم اين است كه مي‌دانم اين مرد نسبت به ساير بچه‌هايي كه با آنها بازي كرده‌ام بسيار بهتر است اما هنوز هم... واقعا منزجركننده است. من فقط به‌طور مداوم به خودم شك مي‌كنم و اين دليل اين همه آشفتگي است.» در بازي هشتم مگنوس دوباره به اعصابش مسلط شد و خيلي زود نتيجه را برابر كرد. او با مهره سياه در 67 حركت عليرضا را مات كرد. كارلسن در حالي به اين پيروزي رسيد كه هنوز 23 ثانيه زمان داشت ولي عليرضا در فاصله 6 ثانيه‌اي تا پايان زمانش قرار گرفته بود. در پايان بازي هشتم و در حالي كه نصف رقابت بيشتر سپري شده بود دو شطرنج‌باز در امتياز 4 برابر شدند.
دژاوو اين‌بار براي كارلسن
يكي از جذابيت‌هاي اين ديدار پيش‌زمينه آن به حساب مي‌آمد. چند ماه پيش كارلسن و فيروزجا در رقابت‌هاي سريع و برق‌آساي قهرماني جهان به مصاف هم رفته بودند و در رقابت رودررو در حالي كه فيروزجا پيش بود و تنها يك حركت تا مات كردن نابغه نروژي شطرنج فاصله داشت دستش به شاه خودش خورد و آن را انداخت. عليرضا تا شاه را سرجايش بگذارد و حركتش را انجام دهد زمان را از دست داد و به همين خاطر در حالي كه حريفش هيچ شانسي براي پيروزي نداشت به دليل تمام شدن تايمش بازنده شد. در رقابت نهم دو شطرنج‌باز در مسابقه پنجشنبه شب همين اتفاق براي كارلسن افتاد و او در حالي كه حداقل مي‌توانست تساوي را به دست آورد بعد از
71 حركت زمانش به صفر رسيد و بازنده لقب گرفت. در بازي دهم دو شطرنج‌باز به تساوي رسيدند. البته زمان رسيدن به اين تساوي خيلي زود و بعد از تنها 27 حركت اتفاق افتاد، در حالي كه مگنوس يك دقيقه و 7 ثانيه زمان داشت و عليرضا 52 ثانيه.
كامبك كارلسن
بازي يازدهم در حالي شروع شد كه عليرضا 5.5 بر 4.5 پيش بود. فيروزجا در اين بازي دفاع موسوم به «سيسيلي» را انتخاب كرد ولي كارلسن با تسلط كافي و در حالي كه 40 ثانيه از زمانش باقي مانده بود عليرضا را مات كرد تا بازي در امتياز 5.5 برابر شود. بازي دوازدهم جايي بود كه مگنوس بالاخره توانست از عليرضا پيش بيفتد و پيروز لحظه‌ها لقب بگيرد. به قول كارشناسان برد كارلسن در بازي دوازدهم يك برد حماسي بود. اين بازي 67 حركت به طول انجاميد و تايمر كارلسن وقتي او پيروز شد تنها دو صدم ثانيه برايش باقي گذاشته بود. البته اشتباه فيروزجا در اين بازي و در حركت آخر زمينه‌سازي برد حريفش را فراهم آورد. با اين پيروزي نتيجه در فاصله 3 بازي تا پايان 6.5 بر 5.5 به نفع كارلسن تغيير كرد.
كامبك روي كامبك
كارلسن بعد از پيروزي در بازي دوازدهم تقريبا خودش را پيروز نهايي مسابقه مي‌ديد. او گفت: «من بسيار خوشحالم. به همان اندازه كه مي‌توانيد يك پسر 16 ساله را ببريد. اين مي‌تواند نقطه‌اي باشد كه من مسابقه را برنده شوم.»
با اين حال خوشحالي مرد نروژي خيلي طول نكشيد. او در چهار بازي آخر به‌شدت توسط نابغه ايراني تحت فشار قرار گرفت. عليرضا در بازي سيزدهم يكي از سريع‌ترين پيروز‌ي‌هايش را به دست آورد. فيروزجا بعد از تنها 30 حركت و در حالي كه 49 ثانيه زمان داشت حريف را مات كرد و دوباره همه چيز را به تساوي كشاند، اما اين پايان كار نبود.
در بازي چهاردهم باز عليرضا اقتدار خودش را نشان داد و جواب كري‌خواني‌هاي كارلسن را با مات كردن او در تنها 37 حركت داد. در انتهاي مسابقه چهاردهم و در حالي كه تنها يك مسابقه
باقي مانده بود عليرضا 7.5 بر 6.5 پيش افتاد و اين بدان معنا بود كه عليرضا مي‌توانست با يك تساوي در بازي آخر كار را تمام كند. اما با وجود دو برد پياپي عليرضا، كارلسن توانست خودش را جمع و جور كند و در شرايط سخت دوباره بازي را به تساوي بكشاند. كارلسن كه با مهره سفيد كار را آغاز كرده بود و چيزي براي از دست دادن نداشت وحشيانه ظاهر شد و در كمتر از
30 حركت كار را تمام كرد تا همه چيز در اين شب عجيب به بازي پلي‌آف كشيده شود در حالي كه تابلوي امتيازات مقابل نام هر يك از شطرنج‌بازان عدد 7.5 را نشان مي‌داد.
پيروزي تاريخي
بعد از 15 راند رقابت نفسگير وارد بازي تك حذفي شدند. هر كس موفق مي‌شد بازي را ببرد كار تمام مي‌شد و در صورت تساوي رقابت ادامه پيدا مي‌كرد. چيزي شبيه به پنالتي‌هاي آخر بازي وقتي 2 تيم در 5 ضربه اول مساوي شدند. حساسيت در بازي شانزدهم به اوج خودش رسيده بود. دو شطرنج‌باز هر چه در چنته داشتند رو كردند.
مگنوس براي اينكه شكست مقابل حريف 16 ساله را تجربه نكند و عليرضا براي استفاده از اين فرصت تاريخي. اواسط بازي باتوجه به چينش و حركات دو مبارز سيستم‌هاي آناليز بخت عليرضا را بيشتر دانستند. در حركت شصت‌وهفتم اما اين پيش‌بيني به تحقق پيوست و تمام! عليرضا فيروزجا نابغه ايراني شطرنج موفق شد قهرمان بلامنازع جهان را شكست دهد و عنوان قهرماني را به دست آورد.
در پايان بازي مگنوس گفت: «اوكي! بازي خوبي بود عليرضا! اين واقعا وحشتناك بود. تو همه راه‌ها را براي من بستي. من بهتر شدم بله؛ اما او بسيار شگفت‌انگيز است.» در طرف مقابل عليرضا با اينكه از اعماق وجودش خوشحال بود اما كاملا شمايل يك قهرمان را حفظ كرد و اصلا نشان نداد كه از اين پيروزي تاريخي شوكه شده است. او گفت: «من فكر مي‌كنم اين بازي پنجاه پنجاه بود. فكر نمي‌كنم اين مورد علاقه من يا مگنوس باشد. در اين شرايط بايد كمي خوش‌شانس باشيد.»
مسير رسيدن عليرضا به فينال
عليرضا فيروزجا براي رسيدن به فينال تورنمنت بانتر كاپ ابتدا با نتيجه 8.5 بر 1.5 آلميرا اسكريپچنكو از فرانسه را برد. او در رقابت دوم ميخايلوف الكسينكو از اوكراين را با نتيجه 9 بر 2 مغلوب كرد. عليرضا در سومين ديدار با مصاف لورنت فرسينت فرانسوي را 9 بر 2 شكست داد و در چهارمين ديدار به مصاف ماتياس بلوباوم آلماني رفت و 9 بر يك به پيروزي رسيد. نابغه ايراني دنياي شطرنج در پنجمين مسابقه ديگر شطرنج‌باز آلماني به نام گئورگ مير را 8.5 بر 2.5 مغلوب كرد و به نيمه نهايي رسيد. فيروزجا در اين مرحله موفق شد نارايانان هندي را با نتيجه 9 بر 6 از پيش رو بردارد و فيناليست شود.
رقابت بين عليرضا و مگنوس با هيجان بسيار زيادي از سوي علاقه‌مندان به شطرنج و سايت‌هاي اين رشته معرفي شد. سايت Chess24 نوشت: «كمربند ايمني خود را ببنديد! پاپ كورن را آماده كنيد. امشب همه ما براي يكي از بزرگ‌ترين دوئل‌هاي سال شطرنج در جهان آماده مي‌شويم: مگنوس كارلسن به مصاف عليرضا فيروزجا خواهد رفت. مگنوس كارلسن قهرمان جهان از فرصت ستايش اين استعداد فوق‌العاده استفاده كرده و مي‌گويد: «مسابقه برابر حريف 16 ساله‌اش سخت‌ترين چالش او تاكنون خواهد بود.» يوديت پولگار بانوي شطرنج‌باز تاريخ‌ساز اهل مجارستان نيز دقايقي قبل از آغاز بازي در اينستاگرامش گفت: «همه در انتظار تماشايي‌ترين نبرد سال.»