از فشار كرونا براي اصلاح نظام آموزشي پوسيده استفاده كنيد
سيدصادق حسيني
نظام آموزشي ايران از مشكلات عديده‌اي رنج مي‌برد: برنامه آموزشي غيرمفيد، رويكردهاي اشتباه آموزشي، نبود وزراي مقتدر و كارآمد، بروكراسي كشنده، نيروي انساني مقاوم در برابر تغيير، نگاه هزينه‌اي دولت‌ها و محدوديت‌هاي بودجه‌اي از جمله اين مشكلات است كه پرداختن به آنها موضوع اين يادداشت نيست. موضوع اين يادداشت عدم درك نظام آموزشي از شرايط امروز كرونا است. وقتي كه وزير آموزش و پرورش مي‌گويد: سال تحصيلي از ۱۵ شهريور آغاز مي‌شود و باقري مديركل حوزه وزارتي مي‌گويد: والدين شنبه صبح از مدارس فرزندان‌شان كسب اطلاع كنند!
برنامه آموزشي غيرمفيد
رويكردهاي آموزشي اشتباه كه منجر به تربيت دانش‌آموزان فاقد مهارت‌هاي اساسي زندگي و مهارت‌هاي كاربردي هستند از جمله ايرادات اساسي نظام آموزشي ايران است؛ موضوعي كه همواره مورد تاكيد و مطالبه رييس‌جمهور نيز بوده است. رييس‌جمهور روحاني بر اصلاح رويكرد آموزشي مبتني بر حفظيات تاكيد كرد اما جز چند افتتاح نمايشي و مانور رسانه‌اي هيچ اصلاحي در برنامه آموزشي روي نداد. كرونا اين فرصت را به فرزندان ما و نظام آموزشي داد كه برنامه‌هاي زايد، مضر و غيرمفيد از برنامه آموزشي حذف و تنها درس‌هاي ضروري آموزش داده شود. اما نگاهي به كتاب‌ها و برنامه درسي سال جديد نشان مي‌دهد، در بر همان پاشنه مي‌چرخد و اساسا مسوولان اين وزارتخانه دركي از شرايط جديد زندگي كرونايي ندارند و دانش‌آموزان را با كوله‌باري از كتاب‌ها و حفظيات تنها گذاشته‌اند. انتظار اين بود كه وزير آموزش و پرورش لااقل شرايط جديد را درك مي‌كرد و دستور مي‌داد يك برنامه آموزشي فشرده، مفيد و ضروري و مبتني بر شرايط واقع‌بينانه آموزشي در دوره كرونا تدوين شود و اصلاح جامع برنامه آموزشي را آغاز كند نه آنكه همان برنامه و كتاب‌هاي سال قبل دوباره چاپ و اجرا شوند. انتظار اين است به جاي حفظيات رويكردهاي مبتني بر آموزش مهارت‌هاي زندگي و فعاليت گروهي آنلاين به‌ويژه در دوره كرونا اجرا شود.
تعطيلي گسترده تابستاني
تعطيلي آموزشي تابستان از جمله ايرادات نظام آموزش و پرورش ايران بود، تمامي كارشناسان آموزشي و معاونان و وزراي آموزش و پرورش بر اين موضوع تاكيدات فراواني داشته‌اند اما انفعال و روزمرّگي مانع اصلاح شده بود. همان‌طور كه مي‌دانيم در كشورهاي پيشرو در آموزش، تعطيلات مدارس در تمام طول سال پخش است و نظام آموزشي تقريبا به صورت پيوسته در جريان است.
براساس اظهارنظر مسوولان وزارت بهداشت پاييز و زمستان شاهد اوج و پيك ويروس تنفسي كرونا هستيم، آموزش و پرورش مي‌توانست اصلاح تعطيلات آموزشي را آغاز و برنامه آموزشي را به ۳ يا ۴ بخش تقسيم و آموزش تركيبي حضوري/مجازي را از تابستان آغاز كند. اتفاقي كه با انفعال هميشگي آموزش و پرورش حتي پيشنهادش هم طرح نشد. ۲ روز از سال تحصيلي كرونا و آخرين سال تحصيلي قرن ۱۳۰۰ گذشته است، ۲ روزي كه بيش از هميشه نشان داد خانواده‌ها براي نظام آموزشي اعتبار و اعتنايي قائل نيستند و حاضر نشدند سلامت كودكان و فرزندان‌شان را به مخاطره بيندازند. اين پيام مدير يكي از مدارس غرب تهران است: باتوجه به عدم حضور دانش‌آموزان در روز يكشنبه جز ٣ دانش‌آموز- شوراي مدرسه تصميم گرفته كلاس‌ها را تا اطلاع ثانوي به صورت مجازي و غيرحضوري برگزار نمايد، لذا برنامه روزانه مجازي اجرا خواهد شد. كلاس‌ها در اسكاي روم از فردا صبح برقرار خواهد بود. رفتار وزارت آموزش و پرورش نشان داد نه تنها دركي از شرايط كرونا ندارند بلكه منفعل و بي‌برنامه به دوگانه سلامت و آموزش دامن زده است. سلامت دانش‌آموزان و معلمان از انتگرال و شيمي و فيزيك و... براي خانواده‌ها مهم‌تر است، درك اين موضوع بديهي نياز به حساسيت و هوش بالايي ندارد. وزارت معارفي كه سال ۱۲۹۰ تاسيس شد و تقريبا با همان شالوده و ساختار البته بعضا با تغييرات شكلي به امروز رسيده و در برابر تغيير و فناوري مقاومت كرده، مي‌تواند با اجبار كرونا بروز و اصلاح شود. هنوز هم دير نشده! آقاي حاجي‌ميرزايي، وزارت كنيد نه مديريت! و البته به مديركل‌تان تذكر دهيد شنبه صبح براي فهميدن اينكه كودكان به مدرسه بروند يا نروند زمان مناسبي نيست!