نقض عهدی كه ممكن است اسراييل را به شوراي امنيت ببرد
در پی تهاجم نظاميان اسراييلي به شهر نابلس ممکن است تشکیلات خودگردان از اسراییل به شورای امنیت شکایت کند
شهاب شهسواري
تهاجم روز چهارشنبه نظاميان اسراييلي به شهر نابلس كه باعث شهادت ۱۱ فلسطيني از جمله يك كودك ۱۶ ساله شد با واكنش‌هاي زيادي مواجه شده است. هفته پيش تشكيلات خودگردان فلسطيني تحت فشار و با تضمين‌هايي كه از ايالات متحده دريافت كرده بود، موافقت كرد تا شكايت از رژيم اسراييل در خصوص تصميم‌هاي جديد براي شهرك‌سازي در كرانه باختري به شوراي امنيت را متوقف كند و به جاي قطعنامه به بيانيه‌اي از سوي شوراي امنيت رضايت دهد. در بيانيه هفته گذشته شوراي امنيت نسبت به تلاش‌هاي اسراييل در مورد شهرك‌سازي «ابراز نگراني عميق» شده بود و از تشكيلات خودگردان خواسته شده بود تا به تعهدات خود در مورد مبارزه با تروريسم عمل كند. با اين حال بعد از حمله چهارشنبه به نابلس، تشكيلات خودگردان ممكن است تصميم خود را در مورد توقف شكايت به شوراي امنيت عوض كند. حمله روز چهارشنبه ارتش اسراييل با بيش از ۱۵۰ نظامي به شهر نابلس به نوشته الجزيره يكي از مرگبارترين حملات اسراييل در كرانه باختري از زمان انتفاضه دوم در سال‌هاي ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ بود كه به شهادت ۱۱ نفر و مجروح شدن دست‌كم ۸۰ نفر انجاميد. نيمه‌شب پنجشنبه فلسطينيان در شهرهاي مختلف كرانه باختري و غزه در واكنش به اين جنايت رژيم اسراييل دست به تظاهرات گسترده زدند. گروه‌هاي حماس و جهاد اسلامي، هشدار داده‌اند كه انتقام اين اقدام را خواهند گرفت و به نوشته رسانه‌هاي غربي، تشكيلات خودگردان فلسطيني تهديد كرده است كه از حضور در نشست امنيتي عقبه را كه قرار بود فردا با حضور اسراييل، مصر، اردن و ديپلمات‌هاي ارشد امريكايي برگزار شود، خودداري خواهد كرد. تظاهرات پنجشنبه شب در واكنش به فراخوان گروه عرين الاسود (لانه شير) در شهرهاي مختلف از جمله در نابلس، الخليل، رام‌الله، طولكرم و اردوگاه آوارگان دهيشه در رام‌الله برگزار شد. در قدس اشغالي نيز فلسطينيان در اردوگاه آورگان شعفاط و محله‌هاي قلنديا و التور به خيابان‌ها آمدند. در برخي نقاط تظاهرات با دخالت پليس رژيم اسراييل به خشونت كشيده شد. روز پنجشنبه در واكنش به جنايت نابلس گروه‌هاي مقاومت فلسطيني ۶ راكت به سوي شهرك‌هاي اسراييلي در نزديكي نوار غزه شليك كردند. بر اساس گزارش‌هاي گروه جهاد اسلامي روز جمعه با صدور بيانيه‌اي مسووليت اين حمله را بر عهده گرفت. رژيم اسراييل مدعي است كه حمله روز چهارشنبه به نابلس براي مقابله با گروه عرين الاسود انجام شده است. به گفته مقام‌هاي اسراييلي در اين حمله دست‌كم ۶ عضو اين گروه فلسطيني به شهادت رسيده‌اند. روزنامه هاآراتص در يادداشتي اين عمليات را بلافاصله بعد از توافق نتانياهو با امريكا براي كاهش اقدامات نظامي عليه فلسطينيان كاملا غيرضروري توصيف كرده است و مي‌نويسد: «اعزام نيروي گسترده به نابلس در روز روشن براي گرفتن سه فلسطيني فراري سوال‌برانگيز است. عملياتي كه مي‌تواند باعث عمليات انتقامي در كرانه باختري و غزه شود.» اسماعيل هنيه، رييس دفتر سياسي گروه حماس، روز گذشته و در پي برگزاري تظاهرات فلسطينيان در كرانه باختري و غزه در سخناني گفت: «تمام تلاش‌هاي مايوسانه‌اي كه براي عبور از خون شهدا، درد و رنج اسرا، آرمان آزادي، بازگشت و استقلال مردم صورت گرفته، با برخورد به صخره انقلاب [مردم فلسطين] در هم خواهد شكست. اين انقلاب در خيابان‌ها جريان پيدا كرده و هر انسان آزاده و سربلندي جذب آن خواهد شد. ما اين انقلاب را با جان و خون خود شكل خواهيم داد تا نسل پيروز، پرچم‌ها را بر فراز مناره‌هاي قدس و گنبد مسجدالاقصي و تمام اماكن مقدس اسلامي و مسيحي به اهتزاز درآورد.» وي همچنين با تشكر از مردم فلسطين براي استجابت فراخوان عرين الاسود گفت: «مردم ما كه در اين سرزمين سكونت دارند و در مرزها هستند، تنها آنان كساني هستند كه حق تصميم‌گيري دارند و راه‌حل و گره‌ها به دست آنهاست؛ آنها آينده را در خاك اين ميهن و زير آسمان اين سرزمين تعيين خواهند كرد.»
احتمال لغو نشست امنيتي عقبه
عواقب هجوم وحشيانه روز چهارشنبه ارتش اسراييل به نابلس، ممكن است نشست برنامه‌ريزي شده براي گفت‌وگو ميان رژيم اسراييل و تشكيلات خودگردان فلسطيني در عقبه اردن را لغو كند. اردن و مصر گفته‌اند كه در صورتي كه تشكيلات خودگردان فلسطيني در اين نشست شركت نكند، اين نشست را لغو خواهند كرد. نشست عقبه قرار است فردا با پيگيري واشنگتن براي ايجاد تفاهم ميان رام‌الله و تل‌آويو برگزار شود. تشكيلات خودگردان فلسطيني با همكاري بلوك كشورهاي عربي سازمان ملل متحد قصد داشت قطعنامه‌اي را در خصوص تصميم‌هاي جديد رژيم اسراييل براي به رسميت شناختن ۹ شهرك غيرقانوني يهودي‌نشين و مجوز براي ساخت ۱۰ هزار واحد مسكوني جديد در كرانه باختري به شوراي امنيت ببرد. هفته گذشته رسانه‌ها گزارش داده بودند كه با ميانجيگري و فشار امريكا تشكيلات خودگردان قانع شده است كه دست‌كم تا بعد از ماه رمضان فرستادن پيش‌نويس اين قطعنامه را به شوراي امنيت به تاخير بيندازد. نشست امنيتي عقبه با حضور مصر و اردن قرار بود فرصتي باشد تا تشكيلات خودگردان و رژيم اسراييل توافق در مورد عدم ارايه قطعنامه به شوراي امنيت را رسمي كنند. در نشست احتمالي فردا در عقبه قرار است برت مك‌گورك، هماهنگ‌كننده خاورميانه در كاخ سفيد و باربارا ليف، دستيار وزير خارجه در امور شرق نزديك هم از طرف امريكا شركت كنند. پايگاه خبري اكسيوس امريكا نوشته است كه بعد از تهاجم ارتش اسراييل به نابلس، تشكيلات خودگردان فلسطيني تهديد كرده است كه در نشست عقبه شركت نخواهد كرد. تشكيلات خودگردان مي‌گويد كه در بخشي از تفاهم هفته پيش با ميانجيگري امريكا مقرر شده بود كه حملات به شهرهاي كرانه باختري رود اردن كاهش پيدا كند و حمله به نابلس نقض اين توافق محسوب مي‌شد. به نوشته اكسيوس فلسطيني‌ها به عنوان پيش‌شرط حضور در نشست درخواست كرده‌اند كه امريكا و اسراييلي‌ها تضمين و اطمينان بدهند كه هرگونه اقدام يكجانبه از جمله تهاجم ارتش اسراييل، تخريب خانه‌ها و ساخت و ساز شهرك‌ها متوقف شود. فلسطيني‌ها تهديد كرده‌اند كه علاوه بر عدم مشاركت در نشست امنيتي عقبه، تلاش‌ها براي راي‌گيري در شوراي امنيت سازمان ملل متحد را از سر خواهند گرفت. هر چند احتمال دارد كه راي‌گيري در شوراي امنيت به دليل وتوي امريكا به نتيجه‌اي نرسد، اما به نوشته اكسيوس واشنگتن علاقه‌اي ندارد كه به ويژه در آستانه ماه رمضان اين مساله در شوراي امنيت مطرح شود. در صورت برگزاري جلسه شوراي امنيت، به‌‌رغم تلاش امريكا براي حفاظت از اسراييل با استفاده از حق وتو، دولت‌هاي ديگر از اين فرصت براي محكوم كردن اقدام‌هاي غيرقانوني اسراييل به ويژه در مورد ساخت و سازهاي جديد در كرانه باختري و ضميمه كردن شهرك‌هاي غيرقانوني، استفاده مي‌كنند.
عرين الاسود؛ نماد مقاومت در كرانه باختري
گروه لانه شير (عرين الاسود) تابستان امسال در كرانه باختري رود اردن اعلام موجوديت كرد. اين گروه مستقل مسلح فلسطيني، بعد از شهادت ابراهيم النابلسي، جوان ۱۸ ساله فلسطيني كه به «شير نابلس» مشهور بود، توسط نظاميان اسراييلي، گروه عرين الاسود اعلام موجوديت كرد. ظهور عرين الاسود، در كرانه باختري نشانه‌اي تازه از گسترش روحيه مبارزه با اشغال فلسطين در كرانه باختري است. اين گروه روز پنجشنبه با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد: «قطار مقاومت در كرانه باختري، شروع به حركت كرده و سوخت آن نيز خون بهترين جوانان اين وطن است.» اين گروه در بيانيه خود تاكيد كرده است: «همه جهان، صداي تكبيرها را بشنود و فرزندان مقاومت و عرين هم براي پاسخ سريع آماده مي‌شوند. ما قطب‌نما را گم نخواهيم كرد. به اسراييل هم مي‌گوييم كه منتظر باش. ما داريم مي‌آييم.»
خونبارترين سال در كرانه باختري از سال ۲۰۰۰
در طول سال ۲۰۲۲، در عمليات تهاجمي نظاميان اسراييلي در كرانه باختري تاكنون بيش از ۲۰۰ فلسطيني توسط ارتش اسراييل به شهادت رسيده‌اند. اما اين آمار در سال ۲۰۲۳ به شكل چشمگيري افزايش پيدا كرده است و در دو ماهي كه از آغاز سال جديد ميلادي مي‌گذرد دست‌كم ۶۲ فلسطيني از جمله ۱۳ كودك در حملات نظاميان اسراييلي به شهادت رسيده‌اند. بر اساس آمار وزارت بهداشت فلسطين، سال جاري ميلادي خونبارترين سال براي فلسطينيان كرانه باختري از سال ۲۰۰۰ تاكنون بوده است. حمله چهارشنبه به نابلس، درست يك ماه بعد از آن صورت گرفت كه نظاميان اسراييلي در حمله‌اي به جنين دست‌كم ۱۰ فلسطيني را به شهادت رسانده بودند. سه هفته پيش هم در حمله نظاميان اسراييلي به اردوگاه پناهندگان عاقبت جابر در اريحا، دست‌كم ۵ فلسطيني به شهادت رسيدند.