ايثار در بهار۱۵۳

نيره خادمي

تماس گرفته و به آنها گفته بودند كه رضا از يك ساعت پيش در محل حريق گم شده، نتوانستيم پيدايش كنيم. مجيد اصفهاني و برخي ديگر از همكاران آتش‌نشان ايستگاه 120، روز شنبه شيفت نبودند ولي از خانه به سمت خيابان بهار راه افتادند، تيم تشكيل دادند تا به طبقه منفي 3 ساختمان بروند و رضا دارابي، رييس ايستگاه خود را پيدا كنند. در شرايط آتش‌سوزي تمام تاسيسات از جمله برق قطع است، نوري هم نيست و آتش هر لحظه دود را پراكنده مي‌كند، بنابراين تيم‌ها با دوربين‌هاي حرارتي دنبال آقا رضا مي‌گشتند تا اينكه ساعتي بعد جسم بي‌جان او را پيدا كردند كه در تاريكي و دود به داخل چاهك آسانسور سقوط كرده بود. اورژانس مقابل ساختمان 153 بهار بود، حتي او را مانند بقیه مصدومان حادثه به بيمارستان بردند ولي سي.پي.آر هم جواب نداد در حالي كه سوختگي‌هايي هم داشت. هنوز حال و هواي ايستگاه غمگين است؛ صداي قرآن مي‌شنويد و همكاران از همان شب اول بارها خاطرات را مرور كرده‌اند، بلكه يك خط خاطره بد از او پيدا كنند و مجيد اصفهاني مي‌گويد كه پيدا نكرده‌اند. او كه از حدود 4-3 سال پيش با شهيد دارابي كار كرده مي‌گويد كه به عنوان رييس ايستگاه، اصلا لزومي نداشت به محل حريق برود؛ معمولا رييس ايستگاه هدايت‌كننده است، اما به قدري متواضع بود كه رفته كمك آتش‌نشان‌هاي ديگر. او شش سال پيش در حادثه پلاسكو هم بي‌آنكه از ايستگاه خود به‌طور رسمي اعزام شود مانند بسياري از آتش‌نشانان ديگر، به محل رفته بود و با شهيد عباسي و برخي شهداي ديگر آتش‌نشان هم كار كرده بود. چند باري هم در جريان حريق‌هاي مختلف، دچار حادثه شده بود؛ يك‌بار پايش آسيب ديده بود و يك‌بار ريه‌اش: «چند ماه پيش عكس چند شهيد در صفحه شخصي‌اش گذاشته بود و مي‌گفت كه اينها همه بچه محل‌هاي ما بودند كه شهيد شدند. من هم رفتم چيذر عكس شهدا را گذاشتم و نوشتم شهدا را خاك نكنيم ياد كنيم. از همان زمان تا الان تكيه كلامش با من اين بود كه شهدا را ياد كردي، خاك كه نكردي. صبح‌ها وقتي به ايستگاه مي‌آمد و مي‌ديد بچه‌ها خواب هستند، دست مي‌كشيد روي سرم و مي‌گفت بيدارشون نكن كه بخوان جلوي من بايستن. نه مثل همه كساني كه فوت مي‌كنند، بخواهم بگويم آدم خوبي بود ولي واقعا در اخلاق اصلا نمي‌شود او را با بقيه مقايسه كرد. مسوول ما بود به هر حال ولي وقتي گاهي ما صداي‌مان بالا مي‌رفت، اصلا نگاه نمي‌كرد، مي‌خنديد و مي‌گفت اشكالي ندارد.»

مهدي بني‌اسدي يكي ديگر از همكاران او به «اعتماد» از سابقه ديرينه رفاقتش مي‌گويد؛ 18 سال در مسير آتش و دود گاهي با هم در يك ايستگاه بودند و گاهي هم نه. در ايستگاه پاسداران با هم آشنا شده‌اند بعد شهيد دارابي به ايستگاه 11 ونك رفته اما اين چهار سال آخر رييس همين ايستگاه بوده كه بني‌اسدي در آنجا مشغول است.«ورزشكار حرفه‌اي بود و مربي كاراته بود. دان 2 يا 3 داشت و مدتي هم در باشگاه آموزش مي‌‌داد اگرچه بعد از كرونا فعاليت او در باشگاه كمتر شده بود. اتفاقا اوايل همان دوران، كروناي شديدي گرفته بود، حدود 21 روز در بيمارستان بستري شد و ريه‌هايش درگيري زيادي پيدا كرد ولي در نهايت مرخص شد. خيلي كم‌حرف بود و حتي اينجا برخي نمي‌دانستند كه او برادر همسر حاج محمود كريمي است.»
شهيد رضا دارابي، آتش‌نشان 50 ساله و رييس ايستگاه 120 آتش‌نشاني تهران، شنبه شب حين عمليات اطفاي حريق در چاهك آسانسور سقوط كرد و به شهادت رسيد در حالي كه هنوز آتش حريق خاموش نشده بود. جلال ملكي، سخنگوي آتش‌نشاني هم چندان شناختي از او نداشته و به «اعتماد» مي‌گويد كه قبل از حريق يكديگر را ديده‌اند و با او خوش و بشي داشته است؛ وقتي هم كه داخل ساختمان رفته آنجا نبوده.
آمار شهداي آتش‌نشان تهران به بيش از 60 نفر رسيده است كه 16 نفر آنان مربوط به سال 95 و جريان آتش‌سوزي پلاسكو هستند. پلاسكو يكي از ساختمان‌هايي بود كه با وجود هشدارهاي بسيار اما فعال و ناايمن مانده بود و در نهايت دي ماه 95 آن آتش‌سوزي بزرگ را تاب نياورد و بر سر آتش‌نشان‌ها فرو ريخت. حالا موضوع درباره ساختمان 153 خيابان بهار هم اين است، ساختماني كه رييس كميته ايمني شوراي شهر هم در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه آذر ماه يك‌بار پلمب شده ولي مالك به صورت غيرقانوني اقدام به فك پلمب كرده است. آن‌طور كه مهدي چمران، رييس شورا هم در حاشیه جلسه  علني شورا گفته صاحب اين ساختمان پاركينگ‌هاي آن را تغيير كاربري و تبديل به انبار كالا و آن هم كالاهاي آتش‌زا كرده بود. 

 معذور از ارايه جزييات 
آتش‌نشان‌هاي حاضر در صحنه را از ارايه جزييات حريق معذور كرده‌اند؛ جزيياتي كه بخشي از آن را شاهدان عيني ماجرا ديده و شنيده‌اند. شنبه شب هم تلاش مسوولان در صحنه حريق، دريافت حكم پلمب بود، چراكه تعدادي از واحدهاي اين ساختمان 60 ساله مسكوني است و مردم قصد داشتند به خانه‌هاي خود برگردند ولي در زمان تحرير اين گزارش، يعني عصر روز يكشنبه ساختمان به‌طور كامل تخليه شده و مغازه‌هاي طبقه پايين هم بسته هستند. دو طرف خيابان هم بسته شده و ماموران زيادي در اطراف حضور دارند؛ آتش‌سوزي روز شنبه پايه‌هاي فلزي ساختمان را سست كرده و در اين ساعت (حدود 4 عصر) از داخل در حال ريزش است. همان روز هم ساختمان‌هاي اطراف اين ساختمان نيز به علت احتمال ريزش تخليه شده بود. 

 «زندگي نمي‌كنيم»
«ما سنگ صبور مردم هستيم و تمام زور بچه‌هاي آتش‌نشاني براي نجات مردم است.» اين يكي از آخرين جمله‌هاي مجيد اصفهاني همكار آتش‌نشان شهيد دارابي است. آتش‌نشان‌ها در طول سال‌هاي خدمت، دچار آسيب‌هاي جسمي و روحي شديدي هستند، هم جان آنها در خطر است و هم شاهد تلخي‌هاي زيادي هستند. سهل‌انگاري از سوي مسوولان و البته قطعا صاحبان مجتمع‌هاي ناايمن بارها جان آتش‌نشانان را به خطر انداخته است. شنبه شب رسانه‌ها از حضور و اضطراب خانواده يك آتش‌نشان در صحنه حريق خبر دادند. يكي از ديگر حاضران اين ماجرا به «اعتماد» مي‌گويد: آتش‌نشاني كه در آنجا نشسته بود از ترس و وحشتي صحبت مي‌كرد كه از حادثه پلاسكو هميشه با او همراه است؛ اينكه با چشم خود فرو ريختن ساختمان را ديده در حالي كه چند ثانيه قبل خود نيز قصد ورود به ساختمان را داشته است و حتي زمان ريزش اگر موفق به يك پرش طولاني نشده بود، ممكن بود او هم شهيد شده باشد.«ما به داخل آتش مي‌رويم در حالي كه نمي‌دانيم چه اتفاقي قرار است بيفتد وقتي از دل آتش بيرون مي‌آييم هم واقعا زندگي نمي‌كنيم.» اين در حالي است كه برخي رديف‌هاي بودجه سازمان آتش‌نشاني به دليل كالاي لوكس بودن حذف شده است و نرجس سليماني، عضو شورا ديروز در صحن شورا از دولت خواسته تا آن را اصلاح كند. سوده نجفي، عضو ديگر شورا هم در تذكر پيش از دستور از شهردار تهران خواسته است كه براي درخواست‌هاي اين قشر درباره معيشت و تجهيز امكانات روز دنيا در حوزه آتش‌نشاني اقدامات لازم را انجام دهند.

 ساختمان بهار جزو ساختمان‌هاي  ميان‌خطر است
 شهرداري هنوز ليست ساختمان‌هاي ناايمن و بحراني را اعلام نكرده و شهردار تهران هم ديروز گفته ليست را به رييس شورا مي‌دهد. ساختمان 153 بهار كه راي كميسيون ماده 100 را داشته فاقد سيستم اطفاي حريق بوده و آذر ماه پلمب شده، حتي در آن ليست 129 تايي بحراني‌ها هم كه خرداد ماه در رسانه‌ها منتشر شد، نيست. مهدي بابايي، رييس كميته ايمني شورا هم به «اعتماد» مي‌گويد: در خوش‌بينانه‌ترين حالت اين ساختمان جزو ساختمان‌هاي ميان خطر بود: «بعد از فك پلمب ساختمان در 26 آذر ماه، شهرداري و عوامل انتظامي براي پلمب مراجعه كردند ولي مالك ممانعت كرده است، شهرداري دوباره حكم گرفته تا همراه با عوامل انتظامي مراجعه كند و در صورت ممانعت، مالك را جلب كنند. اين حكم 19 بهمن صادر شده است در اين حين مالك ادعا كرده به شهرداري مراجعه  و مهلت كوتاهي دريافت كرده تا رفع خلافي و تخليه انجام شود. البته همكاران شهرداري اين مطلب را تكذيب كرده‌اند.» حالا آن‌طور كه او مي‌گويد، دادستان در محل حاضر شده به دليل ابهام در پرونده دستور تحقيقات تكميلي را صادر كرده است، ضمن اينكه مالك خلاف قانون عمل كرده: «ما در برنامه چهار ساله چهارم از آنجايي كه حريق‌هاي درون ساختماني هر سال يك درصد رشد دارد، شهرداري را ملزم كرديم ابتدا نرخ رشد را متوقف و بعد نسبت به اقدامات پيشگيرانه و كاهش نرخ رشد اقدام كند. درباره بحراني‌ها هم تا پايان سال اميدواريم به زير 100 برسد و تا پايان 1402 تمام شود.»  آتش‌سوزی سه طبقه از ساختمان بهار 153 صبح روز شنبه از قسمت پايين به دليل انباشته شدن مواد پلاستيكي و قابل اشتعال در انبار آغاز شد و اطفاي آن بيش از 12 ساعت زمان برد، يكي از آتش‌نشانان به شهادت رسيد و چند تن ديگر نيز مصدوم شدند. قدرت‌الله محمدي، مديرعامل سازمان آتش‌نشاني هم در صحن شورا علت طولاني شدن اطفاي حريق را حجم بالاي كالاهايي اعلام كرد كه با اشتعال‌زايي بالا در طبقات منفي ساختمان ذخیره  شده بودند: «اين امر موجب شد دماي طبقه 3ـ به بيش از 400 درجه برسد. در نخستين مرحله، ساختمان تخليه شد و نفرات را نجات داديم و پس از آن اطفاي حريق انجام شد.» روز شنبه يكي از روزهاي پرخبر آتش‌سوزي بود، در يك پاساژ در خيابان ناصرخسرو نيز آتش‌سوزي رخ داد و در طبقه اول پاساژ دو طبقه ۱۱ باب مغازه فروش مواد شيميايي و الكترونيكي قرار داشت كه تمامي اين مغازه‌ها در شعله‌هاي آتش سوختند و  از علت وقوع اين حادثه هنوز اطلاعاتي در دست نيست.

   دارابي رييس ايستگاه بود و لزومي نداشت به آتش بزند، اما به قدري متواضع بود كه به كمك آتش‌نشان‌هاي ديگر رفت    دارابي شش سال پيش در حادثه پلاسكو هم بي‌آنكه از ايستگاه خود به‌طور رسمي اعزام شود مانند بسياري از آتش‌نشانان ديگر، به محل رفته بود  رييس كميته ايمني شوراي شهر در گفت‌وگو با «اعتماد»: آذر امسال همين ساختمان پلمب شده ولي مالك به صورت غيرقانوني فك پلمب كرد