از حرف‌هاي رييس‌جمهور تا انتظارات جامعه
روحاني مقصر است يا مردم؟
مرجان زهراني
«محبوبيت من چيز مهمي نيست، مهم اين است كه خدمتگزار مردم باشيم.» مخلص كلام روحاني بود. دليلي براي سكوت آگاهانه‌اي كه اين روزها در پيش گرفته است. دوشنبه شب بالاخره حسن روحاني در قاب تلويزيون حاضر شد. آخرين تصوير از او ارديبهشت گذشته و پس از خروج امريكا از برجام در صداوسيما به ثبت رسيد؛ درست پس از ترك برجام از سوي ترامپ كه روحاني بسته پيشنهادي دولت را با حضور جمعي از همراهانش قرائت كرد. از آن زمان به بعد با وجود همه التهابات و تنش‌هاي اقتصادي و معيشتي، روحاني هر بار آمدنش به ساختمان شيشه‌اي جام‌جم را به تعويق انداخت كه به گفته خودش به دليل آماده شدن بسته ارزي بود تا بالاخره دوشنبه شب روبه‌روي مرتضي حيدري نشست و از همه چيز گفت. از ارز تا امريكا؛ از مذاكره تا تحريم. كسي از حرف‌هاي روحاني به وجد نيامد. در حالي كه آنچه روحاني براي ارايه آماده كرده بود مطابق با مهم‌ترين اتفاقات و درگيري‌هاي روز و شب مردم بود؛ تحريم، ارز، امريكا و البته محبوبيت از دست رفته و مغضوبيت در فضاي مجازي. مردم اما توقعي ديگر داشتند. آنها احتمالا گفت‌وگويي صريح‌تر و بي‌پرده مي‌خواستند و توقع داشتند دوشنبه شب كيفيت حرف‌هايي كه از زبان روحاني مي‌شنوند، متفاوت باشد. آنها مي‌خواستند روحاني از دست‌هاي پشت پرده‌اي بگويد كه امروز «ارز» را به «عرض» دولت تبديل كرده، ناگفته‌هايي از رانت و فساد گذشته و اينكه چرا در مقابل تغيير كابينه مقاومت مي‌كند.
مردم چه مي‌خواستند؟
گفتن اينكه «نوسانات مربوط به بازار ارز از فردا تاثيري بر رشد قيمت كالاهاي اساسي نخواهد داشت.» يا «زمان تحريم دست ماست.» به نظر خيلي از تحليلگران كلي‌گويي‌هايي بود مترادف اينكه همه چيز در امن و امان است. اما سوال اينجاست كه آيا در جريان گفت‌وگوي يك سويه دوشنبه شب حسن روحاني با مردم، روحاني مقصر بود يا كساني كه توقع دارند خروجي حضور رييس‌جمهوري در رسانه افشاگري باشد؟ زماني كه بالاخره ماجراي سوال از رييس‌جمهوري از سوي مجلس جدي شد، حسن روحاني در نامه‌اي خطاب به علي لاريجاني، رييس پارلمان نوشت: «براي جلوگيري از هر نوع اختلاف بين قوا و احترام به مجلس شوراي اسلامي ان‌شاءالله در فرصت مقرر به مجلس خواهم آمد و به سوالات پاسخ خواهم داد.» و توضيح داد كه «البته اين امر مي‌تواند فرصت خوبي باشد تا برخي از حقايق را براي مردم عزيز كشورم بازگو نمايم كه آنها صاحب واقعي كشورند و مشروعيت من و شما نيز از آراي آنهاست.»
بلافاصله بعد از اين نامه حسام‌الدين آشنا، مشاور رييس‌جمهوري كه در خط و ربط و سير گفته‌ها و سخنراني‌هاي روحاني كم‌تاثير نيست در توييتر نوشت، رييس‌جمهوري براي پاسخ به مردم و نه نمايندگان به مجلس مي‌رود.
اين جملات نشان مي‌داد كه احتمالا روحاني حرف‌هاي ناگفته زيادي براي گفتن دارد و شايد بخشي از آن در گفت‌وگوي تلويزيوني او با مردم بيان شود و احتمالا در مجلس نيز ادامه يابد.
از آن سوي ماجرا هم كه نگاه كنيم قطعا براي رييس‌جمهوري مستقر مقدور نيست كه بسياري از مناسبات را از روزنه رسانه‌اي حاكميتي بيان كند و قابل درك است كه برخي مصلحت‌انديشي‌ها اجازه ندهد در صورت وجود اختلافات، از سوي رييس دولت عيان و بي‌پرده گفته شود. چه آنكه يكشنبه سياه مجلس در دوران محمود احمدي‌نژاد هنوز از حافظه تاريخي مردم و مسوولان پاك نشده كه پيش از حضور روحاني در مجلس غلامعلي جعفرزاده يكي از نمايندگان مجلس در مورد آن هشدار مي‌دهد و از روحاني مي‌خواهد يك يكشنبه سياه ديگر را رقم نزند.
بنابراين در گفت‌وگويي كه توقعات مردم را برآورده نكرد؛ نه روحاني نه مردم مقصر نيستند. شفافيت از دست رفته در ساختار بروكراتيك، از دولت تا ساير نهادها ميل مردم بر افشاگري را هر روز بيشتر مي‌كند. مطالبه‌اي كه شايد در صورت برآورده شدن در ميزان اعتماد مردم به دولت و حاكميت و احياي آن تاثير بسزايي داشته باشد.