گروه اجتماعي
استعفاي وزير بهداشت، پس از گذشت 5 روز با اظهارات روز گذشته سخنگوي اين وزارتخانه رسمي شد. تاكنون فقط نقل‌قول‌هايي در اين باره لابه‌لاي اخبار دست به دست مي‌شد. بالاخره ديروز، ايرج حريرچي؛ سخنگوي وزارت بهداشت كه به برنامه تلويزيوني «حالا خورشيد» رفته بود، از تريبون رسانه ملي اعلام كرد: «وزير بهداشت، روز چهارشنبه هفته گذشته استعفاي خود را تقديم كرده و از روز دوشنبه و بعد از خداحافظي با معاونانش در وزارت بهداشت حضورنيافته كه البته اطلاع‌رساني درخصوص اين اتفاق به عهده هيأت دولت است و ما (وزارت بهداشت) در اين رابطه اظهارنظر نمي‌كنيم.»
طي روزهاي گذشته و به دنبال انتشارخبرهايي درباره استعفاي سيد حسن قاضي‌زاده هاشمي، برخي چهره‌ها و خبرگزاري‌ها، وزير بهداشت را به سبب نحوه اجراي طرح ملي تحول سلامت و هزينه كرد اعتبارات تخصيص يافته، مورد هجمه قرار داده و حتي، علي نوبخت حقيقي؛ عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس و برادر رييس سازمان برنامه و بودجه، وزارت بهداشت را به رعايت نكردن قانون و حيف و ميل بودجه متهم كرد و در گفت‌وگو با ايلنا، با لحني نامناسب و جملاتي توهين آميز خطاب به وزير بهداشت گفت: «امروز فصل فرار كردن نيست، بايد باشند و اين آشي كه پخته‌اند را به عمل بياورند. استيضاح قاضي‌زاده هاشمي كليد خورده و حدود يك هفته پيش ۳۵ نماينده برگه استيضاح وزير بهداشت را امضا كردند؛ به نظر من فرار رو به جلوي ايشان به همين منظور است. در وسط راه همه‌چيز را گذاشتن و رفتن درست نيست. ايشان ادعا مي‌كنند مردمي هستند؛ در حالي‌كه با اين كارشان مردم را تنها مي‌گذارند. در روزهايي كه عايدات ما كم شده و نفت كمتر مي‌فروشيم و تحريم آمده است، هر كسي اگر يك انقلابي و مردمي باشد و منافع مردم را در نظر بگيرد، بايد بگويد كه من هم شروع و اقتصاد مقاومتي را در وزارتخانه خودم اجرايي مي‌كنم و خرج‌هاي زايد را مي‌زنم. بعضي‌ها فقط حرف مي‌زنند اما پاي عمل كه مي‌رسد نيستند. ما يك ضرب‌الاجلي گذاشته‌ايم كه تا پايان امسال كل پرونده‌هاي سلامت، الكترونيك شوند، اما چون اين كار را نكرده‌اند و بعيد هم مي‌دانم كه از پسش برآيند، شعار مي‌دهند كه پول كم است و به درد مردم نمي‌توانيم برسيم پس كنار مي‌رويم كه بايد گفت اينچنين نيست. ايشان بايد باشد، با صرفه‌جويي امور را اداره كند.»
به دنبال اين اظهارات، حريرچي در برنامه «حالا خورشيد» درباره طرح تحول سلامت توضيح داد: «ماده ۴۶ و تبصره ۱۴ امسال ۹۸ هزار ميليارد تومان براي هدفمندي يارانه‌ها پول دارد و براي سال بعد لايحه ۱۴۲ هزار ميليارد تومان است كه ده درصد آن ۱۴ هزار و ۲۰۰ ميليارد تومان مي‌شود و اين مبلغ هيچ‌وقت كامل تخصيص نيافته است. از سال ٩١ كه سال ظلم به بهداشت و درمان مردم بود تا سال ٩٧ كه در دولت تدبير و اميد هستيم، بودجه وزارت بهداشت فقط هفت دهم درصد رشد داشته است و سهم ما ۶.۱ از بودجه عمومي و امسال ۶.۸ درصد از بودجه دولت بوده و سهم وزارت بهداشت نسبت به سال قبل ۰.۸ درصد كاهش يافته است. مطالبه ما اجراي قانون و دريافت حق سلامت مردم است. يكي از اين موارد دريافت 10 درصد هدفمندي يارانه‌ها است كه از سال اول يك درصد ارزش افزوده نيز به ميزان كافي تخصيص نيافت. دو ماه است مقام معظم رهبري دستور دادند ۵۰۰ ميليون يورو داده شود كه هنوز انجام نشده است، ادعا نداريم شاگرد اول دولت هستيم، اما حداقل مثل شاگرد آخر برخورد نشود و معوقات پرداخت شود. در دولت تدبير و اميد با هماهنگي مجلس بيشترين حمايت‌ها از وزارت بهداشت انجام شد و توانستيم طرح تحول سلامت را اجرا كنيم، اما مطالبه ما اجراي قانون و دريافت حق سلامت مردم است. وزارت بهداشت قصد ندارد با آمار و ارقام بازي كند و در اين شرايط مردم به آرامش و اميد نياز دارند.»
در عين حال، روز سه‌شنبه، فيلمي از آخرين جلسه ديدار وزير بهداشت با معاونانش منتشر شد كه قاضي‌زاده هاشمي در اين فيلم، نسبت به عملكرد سازمان برنامه و بودجه و تبعيض زماني در پرداخت پاداش بازنشستگان وزارت بهداشت انتقاد كرده و ضمن آنكه اين نوع عملكرد را به عنوان يكي از دلايل استعفاي خود اعلام مي‌كند، مي‌گويد: «در سفري كه به گچساران داشتم، يكي از بازنشستگان وزارت بهداشت به من گفت، من دخترم را شوهر دادم و به دنبال تهيه جهيزيه بودم اما نتوانستم جهيزيه آماده كنم. يكي از دوستان قول مساعد داد كه مشكل اين بازنشسته حل شود اما اين بازنشسته در جواب گفت، حتي اگر الان پاداش بازنشستگي‌ام را بدهيد باز هم نمي‌توانم جهيزيه‌اي كه سال قبل مي‌توانستم تهيه كنم، امسال آماده كنم چرا كه ارزش پول كم شده است. چطور ممكن است در خانواده‌اي يك بازنشسته آموزش و پرورش و يك بازنشسته وزارت بهداشت باشد و يكي از آنها پاداش بازنشستگي خود را بگيرد و ديگري از سال ۹۴ پاداش بازنشستگي خود را نگيرد؟ مسوولان سازمان برنامه و بودجه پاداش بازنشستگان آموزش و پرورش و وزارت علوم را دادند اما چرا پاداش بازنشستگان وزارت بهداشت را ندادند؟ چقدر به دنبال پرداخت پاداش بازنشستگان بوديم اما نتوانستيم پاداش بازنشستگان را بدهيم. تاخير در پرداخت پاداش بازنشستگان وزارت بهداشت، تصميم را براي قطع همكاري جدي كرد.»
به دنبال اين اظهارات و در حالي كه برخي نمايندگان مجلس در حال تلاش و رايزني براي ابقاي وزير بهداشت هستند و حتي رييس دفتر رييس‌جمهوري هم خبر داده كه حسن روحاني، همچنان در برابر پذيرش استعفاي وزير بهداشت مقاومت كرده است، روز گذشته، محمد باقر نوبخت؛ رييس سازمان برنامه و بودجه در حاشيه جلسه هيات دولت گفت: «وزارت بهداشت به حد كافي مشكل دارد و بدهكار است نمي‌توانيم مانند دستگاه‌هاي ديگر از دو رديفي كه برداشت انجام شده، برداشت كنيم.»
نوبخت با تاكيد بر اينكه در حال حاضر اولويت وزارت بهداشت پرداخت بدهي‌هايش است، افزود: «بر اساس مستندات تاكنون سه هزار ميليارد تومان بر اساس تبصره 5 اسناد خزانه در اختيار وزارت بهداشت قرار گرفته تا اين وزارتخانه بدهي‌هاي خود را پرداخت كند. اينكه پرداخت بدهي بازنشستگان در دستور كار باشد يا بدهي شركت‌هاي دارويي و داروخانه‌ها، وزارت بهداشت پرداخت بدهي شركت‌هاي دارويي و داروخانه‌ها را اولويت خود قرار داد. وزارت بهداشت كماكان با وجود رديف‌هاي اعتباري كه پرداخت شده، آنقدر بدهكار است كه ما مجبور شديم از مقام معظم رهبري درخواست كنيم تا 500 ميليون يورو از صندوق توسعه ملي برداشت كنيم تا اين وزارتخانه بتواند بدهي خود به شركت‌هاي دارويي را پرداخت كند. در حال حاضر اين سوال مطرح است كه علت اينكه وزارت بهداشت همچنان بدهي به بار مي‌آورد، اين است كه سازمان برنامه و بودجه تخصيص‌هاي سال قبل را انجام نداده؟ كشور ما با وجود اينكه ثروتمند است اما همواره دچار مشكلات مالي است. از آنجا كه وزارت بهداشت در حال اجراي طرح تحول سلامت است، براي پرهيز از هرگونه تنش براي وزير محترم، براي آنكه بعدا به وزارت بهداشت نگوييم كه منابع پيش‌بيني شده براي شما حاصل نشد و ما نيز نمي‌توانيم آن را پرداخت كنيم، در آغاز هر سال با وزير محترم در جلسه‌اي مي‌نشينيم و به ايشان مي‌گوييم كه در سال پيش رو چه ميزان اعتبار دارد و متعهد به پرداخت اين اعتبار مي‌شويم تا ايشان در حد اين مقدار اعتبارات برنامه‌ريزي كنند. همه اين تعهدات حتي اگر در پايان سال به دليل مضايق خزانه امكان پرداخت نداشته باشد، سال بعد از محل تنخواه اين رقم جبران مي‌شود؛ كما اينكه در ابتداي سال ۹۷ به دليل آنكه نتوانستيم برخي تعهدات سال ۹۶ را انجام دهيم، از محل منابع مختلف اين اعتبار تامين و در اختيار دستگاه قرار گرفت.»
رييس سازمان برنامه و بودجه با تاكيد بر اينكه «بدهي‌هاي وزارت بهداشت به دليل عدم عمل به تعهدات از سوي سازمان برنامه و بودجه نيست،» گفت: «ترديدي در دلسوزي مديران و مسوولان وزارت بهداشت براي خدمت به مردم وجود ندارد اما سوال من اين است كه اعتبار روبان‌هايي كه روزهاي پنجشنبه در قالب افتتاح بيمارستان، درمانگاه و... پاره مي‌شود از كجا تامين مي‌شود؟ آيا اگر سازمان برنامه و بودجه به موقع پشتيباني نكند اين اتفاقات مي‌افتد؟ من به عنوان رييس سازمان برنامه و بودجه بايد اعتبار مربوط به طرح‌هاي عمراني را پرداخت كنم. مي‌شود با همين اعتبارات موجود نيز به گونه‌اي عمل كرد كه بدهي بالا نياورد. سازمان برنامه و بودجه بايد به همه دستگاه‌ها جواب دهد. عده‌اي از نظر سياسي به دنبال آن نروند كه بگويند علت ناراحتي وزيري آن است كه پولي كه مي‌خواهد را به او نداده‌ايم. چراكه ما آنقدر پول نداريم كه به او بدهيم؛ همين الان سازمان برنامه و بودجه بايد پرداخت‌هاي مختلف را بپردازد و آيا گندم‌كاران حق ندارند مانند بازنشستگان دريافتي خود را دريافت كنند؟»نوبخت ادامه داد: «در حال حاضر پرونده‌هاي بسياري براي تخصيص روي ميز خزانه وزارت اقتصاد قرار دارد اما اينكه گفته شود به من پول دهيد تا كاري را انجام دهم اين‌گونه نيست؛ ما به شما مي‌گوييم كه به مقدار معيني پول داريد كه بايد آن را مديريت كنيد. اينكه ما مشكلاتي را كه بايد از طريق اصلاح برطرف كنيم به گردن ديگري بيندازيم كار صحيحي نيست. من هم مي‌توانم در جمع بازنشستگان حاضر شوم و بگويم كه به شما پولي داده نشده و اگر هم الان بدهند اين ميزان نمي‌تواند به اندازه گذشته باشد و دستمالي هم از جيبم دربياورم و اشك گوشه چشمم را پاك كنم. چگونه است كه مشكلات بازنشستگان دستگاه ديگري حل شده اما مشكلات بازنشستگان يك دستگاه حل نشده؟ آيا مي‌خواهيد بگوييد كه ما نسبت به آنچه در وزارت بهداشت انجام مي‌شود مضايقه داريم و نسبت به دستگاه‌هاي ديگر پرداخت‌ها را انجام مي‌دهيم؟ اصلا اين گونه نيست.»
نكته قابل توجه اينكه روز گذشته و پس از اظهارات رييس سازمان برنامه و بودجه درباره غير ممكن بودن پرداخت بازنشستگان وزارت بهداشت به دليل هزينه‌سازي‌هاي بي‌مورد اين وزارتخانه، خبري درباره پرداخت پاداش بازنشستگان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تا دو ماه آينده با دستور رييس سازمان برنامه و بودجه منتشر شد. در اين دستور و به نقل از ايرنا، آمده است: « افزايش اعتبار و تخصيص 100 درصدي، پرداخت مطالبات پاداش پايان خدمت بازنشستگان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كه بر اساس زمان بندي وصول تدريجي درآمدها تنظيم شده آغاز شد تا به ترتيب زمان بازنشستگي و طي دو ماه آينده بطور كامل مطالبات اين افراد پرداخت شود. در اجراي قانون بودجه سال 1397 و با استناد به جزو (2) بند (ط) قانون الحاق برخي مواد به قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت (2)، اعتبارات هزينه‌اي آن دستگاه بابت تسويه مطالبات پاداش پايان خدمت بازنشستگان تا پايان سال 1396، افزايش مي‌يابد تا با رعايت قوانين و مقررات اقدام شود. دستگاه اجرايي موظف است مطالبات پاداش پايان خدمت بازنشستگان را به ترتيب زمان بازنشستگي پرداخت كند. ضمنا تخصيص اعتبار موضوع افزايش اين ابلاغيه لغايت بهمن ماه به ميزان 100 درصد تعيين مي‌شود.»
در عين حال، ظهر روز گذشته و در حالي كه نوبخت در گوشه‌اي از حياط دولت، اين جملات را اظهار مي‌كرد، محمود واعظي؛ رييس دفتر رييس‌جمهوري در سمت ديگري به خبرنگاران خبر داد كه رييس‌جمهوري تا اين لحظه در برابر پذيرفتن استعفاي وزير بهداشت مقاومت كرده و با ايفاي نقش ميانجي صلح گفت: «وزير بهداشت يكي از وزراي بسيار موفق در دولت يازدهم و دوازدهم است كه فعاليت‌هاي بسيار خوبي داشته و از همه مهم‌تر اينكه طرح تحول سلامت را به خوبي پيش برده است. وزارت بهداشت يك وزارتخانه حساس و مهم است و اداره آن نياز به مديريت بالا و بودجه دارد. آقاي هاشمي اختلاف نظري در رابطه با بودجه وزارت بهداشت دارد و به همين دليل استعفاي خود را تقديم رييس‌جمهوري كرده است. اما رييس‌جمهوري، وي را وزير بسيار لايق و با عملكرد خوب مي‌داند و به همين دليل تا الان مقاومت كرده تا استعفاي او را نپذيرد و تلاش مي‌شود با صحبت اين مشكل حل شود.»
واعظي افزود: «ما همواره قدر زحمات وزير بهداشت را مي‌دانيم و اميدواريم وي همراه دولت باشد ولي اگر به هر دليلي وزير بهداشت از دولت جدا شد، وي را از سرمايه‌هاي دولت دانسته و تلاش مي‌كنيم از نظراتش استفاده كنيم. به هر حال نظر رييس‌جمهوري اين است كه وزير بهداشت در دولت باقي بماند.»
به دنبال اين اظهارات، ابوالفضل سروش؛ نماينده مردم تهران هم به ايلنا خبر داد كه وزير بهداشت ضرب‌الاجل كوتاه‌مدتي براي رفع مشكلات منجر به تصميم استعفا تعيين كرده و حضور مجدد در مسند وزارت، به حل اختلاف نظر وزير بهداشت با سازمان برنامه و بودجه درباره اعتبارات سلامت و تجهيزات پزشكي و دارو مشروط شده است.
اما حسينعلي شهرياري؛ رييس كميسيون بهداشت و درمان مجلس هم كه در ماه‌هاي پاياني دولت دهم، شاهد چالش‌هاي جدي وزارت بهداشت با دولت بود و حتي به دليل رفتارهاي سياست زده رييس دولت دهم، مناسبات جناحي را كنار گذاشت و در حمايت از انتقادات مرضيه وحيد دستجردي؛ وزير بهداشت معزول، عملكرد رييس دولت وقت و به خطر افتادن سلامت مردم به دليل لجبازي‌هاي رييس دولت دهم را مورد اعتراضات جدي و آشكار قرار داد، خواستار ورود رييس‌جمهوري به بحث استعفاي وزير بهداشت و حل مشكلات موجود شد و در حمايت از دليل استعفاي وزير بهداشت گفت: «متاسفانه از سال 94 پاداش بازنشسته‌هاي وزارت بهداشت را نداده‌اند و با وجود آنكه سال گذشته مجلس به دولت اعلام كرد كه بايد پاداش بازنشستگان وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت را دولت بپردازد اما وزارت بهداشت را ناديده گرفتند و پاداش بازنشستگان وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش را پرداخت كردند. به نظر مي‌رسد عزيزان در سازمان برنامه و بودجه ديدگاه‌شان اين است كه كاركنان وزارت بهداشت، همه پزشكان فوق تخصص و با درآمد 100 يا 150 ميليون توماني هستند و به همين دليل براي‌شان مهم نيست كه پاداش بازنشستگي كاركنان وزارت بهداشت را بدهند. سازمان برنامه و بودجه بايد ديدگاهش را عوض كند چرا كه اكثريت كاركنان وزارت بهداشت و درمان كساني هستند كه حقوق پايين داشته و نيازمند پاداش بازنشستگي هستند.»
حسين مقصودي؛ عضو كميسيون امور داخلي و شوراهاي مجلس هم خواستار حكميت مناسب رييس‌جمهوري و بازگشت دوباره قاضي‌زاده هاشمي به وزارت شد و به «خانه ملت» گفت: «استعفاي قاضي‌زاده هاشمي كه از وزراي خوب دولت است و روحاني هميشه از او به عنوان يكي از افتخارات دولت خود ياد مي‌كرد و مدعي بود بحث اول دولتش، سلامت جامعه است، در شرايط فعلي و اوضاع كشور نه به صلاح ملت است، نه دولت و نه مجلس. در اين اوضاع تحريم، از دست دادن فرد كاربلد و متخصصي همچون هاشمي، از يك طرف كشور را دچار چالش خواهد كرد و از سوي ديگر از دست دادن اعتمادي كه بيمارستان‌ها، پزشكان، مردم و مجلس به وزير بهداشت پيدا كردند، صددرصد روند كار را با مشكل مواجه مي‌كند.
نوبخت: وزارت بهداشت به حد كافي مشكل دارد و بدهكار است نمي‌توانيم مانند دستگاه‌هاي ديگر از دو رديفي كه برداشت انجام شده، برداشت كنيم.
واعظي: وزير بهداشت يكي از وزراي بسيار موفق در دولت يازدهم و دوازدهم است كه فعاليت‌هاي بسيار خوبي داشته و از همه مهم‌تر اينكه طرح تحول سلامت را به خوبي پيش برده است.