جمشيد مشايخي و روايت سال‌هاي آشنايي با تئاتر
مردِ نيكِ روزگارِ رفته
«تجليل از مشايخي تجليل از تئاتر و هنر است.» عبارتي كه هفت سال قبل و در ستايش زنده‌ياد جمشيد مشايخي بر زبان جواد مجابي، روزنامه‌نگار و نويسنده قديمي جاري شد. در روزي كه برگزاركنندگان جشن انجمن نويسندگان و منتقدان خانه تئاتر تصميم گرفتند از مشايخي به پاس چند دهه تلاش در عرصه هنرهاي نمايشي قدرداني كنند.
تجليل از گروه تئاتر «پازارگاد»، همان گروهي كه چندين سال بعد از شروع فعاليت مشايخي در دهه 30 به سرپناه جدي تئاتري او و بسياري از بازيگران صاحب‌نام تئاتر و سينماي ايران از جمله پرويز فني‌زاده، محمدعلي كشاورز، پري صابري، پرويز پورحسيني و بسياري ديگر بدل شد نيز در برنامه قرار داشت. مجابي در آن جلسه از علاقه 50 ساله‌اش به هنرهاي نمايشي ايران گفت و به سير نزولي مديريت در اين حوزه اشاره كرد، اما «زنده ماندن عشق تئاتر در دل هنرمنداني مثل مشايخي‌ها» را يكي از مهم‌ترين عواملي دانست كه امكاني به وجود آورد تا جوانان بتوانند به واسطه آن بر موانع غلبه كرده و به گفته او تئاتر را زنده نگه دارند.
مسيري كه مشايخي از دهه 30 و پس از نيمه‌تمام گذاشتن تحصيلات در رشته تئاتر در پيش گرفت تا وقتي كار به سال ۱۳۳۶ و استخدام در اداره تازه تاسيس هنرهاي دراماتيك رسيد. فعاليت اين اداره به دستور دكتر مهدي فروغ و در همان سال 36 شروع شد اما همكاري ركن‌الدين خسروي از هنرمندان شناخته شده تئاتر در شكل‌گيري اين بنا بي‌تاثير نبود. بعدها نيز به دو مركز «دانشكده هنرهاي دراماتيك» و «اداره برنامه‌هاي تئاتر» تقسيم شد.
اداره برنامه‌هاي تئاتر بعدها به «اداره برنامه‌ريزي و توليد تئاتر حرفه‌اي» تغيير نام داد. مشايخي فعاليت به عنوان بازيگر حرفه‌اي را در همين دوران با برنامه نمايشي كانال سوم غيردولتي آغاز كرد و همواره از بازي در تله‌‌تئاتر «بعد از سي سال» به كارگرداني علي نصيريان به عنوان اولين فعاليت هنري اين بازيگر ياد مي‌شود كه محصول سال ۱۳۳۹ است. اما اين در حالي است كه مشايخي پيش از آن و در سال 1336 با ايفاي نقش در نمايش «وظيفه پزشك» روي صحنه رفته بود و بعد از آن نيز در نمايش‌هاي متعدد از جمله «آي بي‌كلاه، آي با كلاه» نوشته غلامحسين ساعدي، «لونه شغال و افعي» نوشته و كارگرداني شده توسط علي نصيريان و «مرده‌هاي بي‌كفن و دفن» اثر ژان پل سارتر به كارگرداني حميد سمندريان بازي كرد. از مقطعي به بعد سينما در زندگي هنري اين فرزند شايسته تئاتر نقشي پررنگ دارد، اما زرق و برق درخشش در آثار سينمايي (به ويژه پس از حضور درخشان در فيلم سينمايي پرطرفدار و پرفروش قيصر) به هيچ‌وجه عاملي نمي‌شود كه او سرزمين نخست تحقق روياهايش را فراموش كند. چنانكه در همان مراسم تجليل هفت سال قبل به محض آنكه خواست به دوران آشنايي با زنده‌ياد حميد سمندريان اشاره كند، بغض مجال ادامه صحبت به او نداد و حرف‌هايش نيمه‌كاره ماند.