بعد از شكسته شدن پل ارتباطي «پلدختر» و قطع شدن ارتباط جاده‌اي «معمولان» با ساير نقاط كشور، امدادرساني به سيل‌زدگان تقريبا غيرممكن شده بود و به كندي صورت مي‌گرفت. مردم «پلدختر» و «معمولان» و روستاهاي اطراف حاشيه رودخانه «كشكان» از 12 فروردين 24 ساعت و به مدت يك شبانه‌روز بدون دريافت خدمات امدادي و هرگونه امكاناتي در پشت‌بام منازل يا كوه‌هاي اطراف گذراندند. اما بالاخره ديروز ظهر بعد از 4 روز، راه ارتباطي «معمولان» بازگشايي شد. آن هم در شرايطي كه يك روز قبل‌تر از آن، راه ارتباطي ديگري هم براي پلدختر باز شده بود، گرچه با اين وجود، هنوز اين دو شهر همچنان در محاصره سيل قرار دارد. سيلي كه بنا بر آمار رسمي تاكنون 67 نفر فوتي و هزاران ميليارد تومان خسارت را در بيش از 23 استان كشور از جمله گلستان، فارس، خوزستان، لرستان و.... برجاي گذاشته است. اما به نظر مي‌رسد اوج اين حادثه طبيعي كه كشور را در ابتداي سال بهت‌زده و بسياري از هموطنان را بي‌خانمان كرد، وضعيتي باشد كه شهرستان‌هاي «معمولان» و «پلدختر» با آن دست به گريبان هستند. دو شهرستاني كه شايد به كار بردن لفظ «غرق» شدن شهر در آب، در مورد آنها چندان هم بي‌ربط نباشد. حالا بعد از 5 روز به نظر مي‌رسد، وضعيت اين دو شهر به ثبات موقتي رسيده است و امدادرساني به ساكنان آنها روند بهتري را آغاز كرده باشد. معاون وزير راه و شهرسازي روز پنجشنبه با اعلام بازگشايي مسير پلدختر از سمت پل زال و خوزستان گفته بود: با تلاشي كه توسط راهداران انجام شد، مسير پلدختر از سمت جنوب يعني از سمت پل زال و خوزستان بازگشايي شده است. همچنين مسير روستايي به سمت آزادراه كه به دليل ريزش‌ها مسدود شده بود، بازگشايي و ريزش‌برداري شد و هم اكنون مسير ارتباطي به پلدختر در حد مسير دسترسي باز است. وي در خصوص ميزان خسارت وارده به مسيرهاي ارتباطي پلدختر نيز گفته بود: حجم خرابي‌ها در بخش‌هاي زيرساخت جاده‌اي لرستان در بازديد‌هاي اوليه بسيار بالاست، اما چون دسترسي به كل استان مقدور نيست اين ميزان هنوز برآورد نشده است. اما اميدواريم با تامين اعتبار بتوانيم بلافاصله كار احداث زيرساخت‌ها را شروع كنيم. اما امروز، قلب اخبار سيل ايران همچنان در اين دو شهرستان مي‌تپد و با باز شدن مسيرهاي ارتباطي فوج فوج كاروان‌هاي امدادي و كمك‌هاي مردمي است كه به سمت پلدختر و معمولان سرازير شده‌اند. ديروز مرتضي سليمي، رييس سازمان امداد و نجات با اشاره به توزيع ۳ هزار بسته غذايي در روز جمعه ميان حادثه‌ديدگان سيل پلدختر گفت: ۵۳۰ نيروي عملياتي و واكنش سريع در حال خدمت‌رساني به مردم هستند. ۴۰۰ دستگاه چادر و هزار تخته پتو ميان حادثه‌ديدگان توزيع شده است. سيل امسال، پاي نيروهاي مسلح را نيز براي كمك‌رساني به مناطق حادثه‌ديده باز كرده است. حضوري كه حالا در پلدختر و معمولان بيشتر به چشم مي‌آيد. امير «كيومرث حيدري» فرمانده نيروي زميني ارتش ديروز در جمع خبرنگاران با اشاره به اينكه با استفاده از بالگردهاي ارتش ۱۲۰۰ نفر سيل‌زده را به مناطق امن انتقال داده‌ايم، اظهار داشت: در حال حاضر راه زميني به پلدختر و معمولان باز شده و بيمارستان صحرايي هم ايجاد كرده‌ايم.
وي با بيان اينكه هم اينك هم مشغول باز كردن و لايروبي خيابان‌ها و خانه‌هاي مردم هستيم، تصريح كرد: در مناطقي كه نياز است، اردوگاه و كمپ اسكان ايجاد كرده‌ايم.
فرمانده نيروي زميني ارتش با تاكيد بر اينكه پيش‌بيني مي‌شود تا ۴۸ ساعت آينده وضعيت مناطق سيل‌زده بهبود يابد، افزود: امنيت مردم از نكات بسيار مهم مدنظر بوده كه نيروي انتظامي خوب وارد كار شده است. امير سرتيپ دوم مراد خوش‌كنار فرمانده قرارگاه عملياتي لشكر ۸۴ خرم‌آباد نيز در خصوص آخرين وضعيت پلدختر از آغاز لايروبي اين شهرستان خبر داده و گفت: بالگردهاي ارتش علاوه بر انتقال امكانات و تجهيزات كمك‌هاي مردمي براي مردم سيل‌زده در ۲۴ ساعت گذشته بيش از ۴۰۰ نفر از آسيب‌ديدگان را به مراكز درماني منتقل كرده‌اند. فرمانده لشكر ۸۴ درباره وضعيت مردم در مناطق سيل‌زده تصريح كرد: سامانه تهيه و پخت غذاي گرم و آشپزخانه سيار نيروي زميني ارتش نيز با استقرار در شهرستان پلدختر، در هر وعده ۱۰ هزار پرس غذاي گرم آماده و در بين مردم سيل‌زده اين منطقه توزيع مي‌كند كه تا امروز بيش از ۵۰ وعده (۵۰ هزار پرس غذا) توزيع شده است. امير خوش‌كنار گفت: نيروي هوايي ارتش نيز با سه سورتي پرواز توسط هواپيما‌هاي ترابري سي ۱۳۰ و بويينگ ۷۰۷ خود، ۴۱ تن بار شامل محموله كمك‌هاي مردمي و هلال‌احمر از قبيل: چادر، پتو، چكمه، آب معدني، مواد شوينده، مواد غذايي كنسروي و نان بسته شده را از طريق پايگاه شكاري شهيد لشگري مهرآباد به مناطق سيل‌زده ارسال كرده است. وي افزود: از روز پنجشنبه تا ظهر جمعه بالگردهاي هوانيروز نيز با بيش از ۱۸۰ سورتي پرواز اقلام مورد نياز مردم در شهر‌هاي پلدختر، معمولان، دورود، نورآباد، ماژين و ديگر مناطق سيل‌زده استان لرستان را توزيع كرده‌اند. فرمانده لشكر ۸۴ خرم‌آباد اعلام كرد: هواپيماي اف ۲۷ و بالگردهاي ۲۱۲ نيروي دريايي نيز همراه با تكاوران، غواصان و تجهيزات مورد نياز با ۱۶ قايق عملياتي خود در اهواز مستقر شدند.
انتقادهاي بي‌پاسخ
اما در كنار تمام اين اقدامات، همچنان انتقادها به عملكرد مسوولان نسبت به مقابله با سيل و امدادرساني به حادثه‌ديدگان به خصوص در فضاي مجازي ادامه دارد. انتقادهايي كه اين روزها به سبب شرايط بحراني پلدختر و معمولان به اوج خود رسيده است. به عنوان مثال كاربران فضاي مجازي با طرح اين سوال كه چرا با وجود پيش‌بيني سيل پلدختر، مسوولان باز هم غافلگير شدند و شهر را تخليه نكردند، خواستار پاسخگويي آنها بودند و اين اهمال را نتيجه بي‌تدبيري مديريت بحران عنوان مي‌كردند. گرچه اين انتقادها تنها به فضاي مجازي محدود نمي‌شد و حتي برخي مسوولان هم زبان به انتقاد نسبت به عملكرد مديران گشودند. قدرت‌الله ولدي نماينده ويژه استاندار لرستان در معمولان در گفت‌وگو با فارس ضمن تشريح آخرين وضعيت معمولان در روز گذشته گفت: چالش اساسي راه ورودي معمولان است كه تاكنون با وجود وعده‌هاي وزارت راه اقدامي صورت نگرفته و مي‌توان گفت دستگاه‌هاي مربوطه تعلل مي‌كنند.
وي با بيان اينكه بر اثر تخريب 8 پل راه ارتباطي 120 روستا معمولان قطع است، اظهار كرد: با وجود امدادرساني كه از طريق هوايي انجام مي‌شود اما نياز بيشتري احساس مي‌شود، روز گذشته توسط 15 هليكوپتر مواد غذايي در معمولان تخليه شد كه توانستيم يك‌چهارم را پوشش دهيم. وي افزود: گاز شهر معمولان پنجشنبه شب وصل شد اما آب همچنان قطع است، چرا كه 10 كيلومتر شبكه برق بالاي پل معمولان به سمت خرم‌آباد كامل از بين رفته و بنابراين بايد شبكه ايجاد شود. نماينده ويژه استاندار در معمولان تاكيد كرد: چالش اساسي راه ورودي معمولان است كه تاكنون با وجود وعده‌هاي وزارت راه اقدامي صورت نگرفته و مي‌توان گفت دستگاه‌هاي مربوطه تعلل مي‌كنند.
نماينده ويژه استاندار در معمولان در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود از كمبود نيروي امدادرساني گلايه كرد و گفت: تنها 25 نيروي ارتش با فرماندهي لشكر 84 در معمولان مستقر است كه با وجود جمعيت 8 هزار نفري شهر اندك است. ولدي ادامه داد: تقاضاي ما اعزام نيروهاي ارتشي، سپاهي و انتظامي است تا كار خدمات‌رساني و برقراري امنيت به خوبي انجام شود. نماينده ويژه استاندار در معمولان همچنين از سپاه درخواست كرد تا 100 نيروي زبده را براي كمك‌رساني به معمولان اعزام كند. وي با بيان اينكه تاكنون دستگاه‌هاي مختلف كمك كرده‌اند، تصريح كرد: نيازمند كمك بيشتري هستيم زيرا از 500 خانواردر غرب معمولان 250 خانه را آب برده بنابراين بايد نگاه ويژه‌اي به معمولان داشته باشند.
سربازان همچنان در مرخصي
سيل اما فقط مدارس و دانشگاه‌ها را به تعطيلي نكشانده است، ديروز سردار موسي كمالي رييس سازمان نظام وظيفه نيز خبر از اتخاذ تدابيري جديد براي سربازان مناطق سيل‌زده داد و گفت: فرماندهان بايد وضعيت سربازاني كه در مرخصي بوده‌اند ولي به دليل سيل و مشكلات تردد نتوانستند خود را به موقع به محل برسانند، بررسي كرده و تاخير آنها را موجه و جزو مرخصي اضطراري محاسبه كنند.
وي در اين باره تاكيد كرد: با توجه به سيل ويرانگر در استان‌هاي گلستان، مازندران و لرستان در راستاي فرامين مقام معظم فرماندهي كل قوا و با توجه به خسارت‌هاي سنگيني كه به خانه‌ها و راه‌ها وارد شد در خصوص اعزام مشمولين و سربازان وظيفه با توجه به بررسي‌هاي انجام شده تصميمات جديدي اتخاذ شد. سردار كمالي همچنين ادامه داد: اعزام مشمولان سربازي مناطق سيل‌زده در معمولان، پلدختر و روستاهاي سيل‌زده منطقه با 2 ماه تعويق انجام خواهد شد. رييس سازمان نظام وظيفه با اشاره به مشمولاني كه بايد در تاريخ 19 فروردين ماه جاري و اول و 19 ارديبهشت ماه سال 98 به سربازي اعزام شوند، گفت: موعد اعزام اين گروه از سربازان متعاقبا اعلام مي‌شود. سربازان مناطق سيل‌زده كه در ديگر استان‌ها مشغول خدمت هستند، به مدت يك ماه مرخصي اضطراري دريافت خواهند كرد. وي اظهار داشت: به فرماندهان يگان‌ها اين اختيار داده شده است كه سربازاني كه در مرخصي بوده و ممكن است به دليل خرابي ايجاد شده در راه و راه‌آهن در پي سيل نتوانند به موقع در محل خدمت خود حاضر شوند، مرخصي اضطراري داده شود. سردار كمالي گفت: كاركنان وظيفه مناطق فوق كه در ساير استان‌ها خدمت مي‌كنند به مدت يك ماه به مرخصي اضطراري فرستاده خواهند شد. بر اثر سيل روز دوشنبه 12 فروردين در لرستان رودخانه‌هاي اين استان در شهرستان‌هاي مختلف طغيان و سد مروك دورود نيز سرريز كرد.
همچنان بحران ...
ديروز وزير كشور در ادامه عمليات امدادرساني عازم منطقه پلدختر شد تا از نزديك در جريان عمليات بخش‌هاي مختلف براي كمك به شهر و شهروندان قرار گيرد.
اسماعيل نجار رييس سازمان مديريت بحران نيز در تشريح آخرين وضعيت مناطق سيل‌زده معمولان و پلدختر، مشكل اصلي اين مناطق و به ويژه معمولان را همچنان تخريب راه‌هاي ارتباطي و مواصلاتي دانسته و گفت: بعيد است كه مسير اصلي بين پلدختر و خرم‌آباد امكان ترميم داشته باشد.
نجار با بيان اينكه به دنبال سيل سهمگين در لرستان امكان تردد زميني به منطقه معمولان از بين رفت، گفت: شب پنجشنبه يك مسير طولاني با سختي به اين منطقه بازگشايي شد. در منطقه معمولان از 2هزار و 500 خانوار، منزل مسكوني ۵۰۰ خانوار دچار آب‌گرفتگي شده است.
رييس سازمان مديريت بحران كشور با بيان اينكه در حال حاضر ۲۰ بالگرد در منطقه امدادرساني را انجام مي‌دهند، تصريح كرد: از آنجايي كه در شب حادثه ارتباط تلفني منطقه معمولان قطع نشد، اطلاعات دقيقي از منطقه داشتيم و با تلاش بخشدار، مناطقي كه در معرض خطر بودند، با سرعت تخليه شدند. تا جايي كه در اين منطقه تنها يك مورد فوتي گزارش شده است كه البته جاي تاسف هم دارد. وي درباره وضعيت آّب شرب مردم نيز افزود: منطقه پلدختر نيز همچنان با مشكل آب روبه‌روست، اما با اين حال مشكل اصلي برقراري راه‌هاي مواصلاتي است و بعيد است كه مسير اصلي بين پلدختر و خرم‌آباد امكان ترميم داشته باشد. رييس سازمان مديريت بحران كشور با بيان اينكه برنامه‌ريزي‌هاي خوبي در زمينه امدادرساني انجام شده است، افزود: مقام معظم رهبري و رييس‌جمهور تاكيدات ويژه‌اي در مورد مناطق سيل‌زده داشتند و ستاد اجرايي فرمان امام نيز دستور ارسال ۱۴هزار پك لوازم خانگي به اين مناطق را داده است.
مردمي كه مسوولان را شرمنده كردند
پرس‌هاي غذاست كه دست به دست مي‌شود تا به بيرون از چادر و به دست مردم برسد. غذاهايي كه حاصل تلاش بي‌وقفه گروهي مردمي از كرج و تهران است كه 3 روزي است در پلدختر مستقر شده‌اند و به صورت خودجوش، خودشان غذا مي‌پزند و خودشان توزيع مي‌كنند. اقدامي كه با انتشار فيلم‌هاي آن در اينستاگرام با موجي از قدرداني هموطنان كشور روبه‌رو شد و البته بهانه‌اي شد براي انتقادهايي دوباره به عملكرد مسوولان. اما اين تنها كليپ و عكسي نبود كه در طول دو هفته نوروز، از كمك‌هاي مردمي در فضاي مجازي منتشر مي‌شد. از همان اولين ساعت‌هاي جاري شدن سيل، شاهد سرازير شدن مردم از اقصي نقاط كشور به مناطق سيل‌زده بوديم. مردم و سلبريتي‌هايي كه از پاي سفره‌هاي هفت‌سين خود يكسره به گلستان رفته بودند تا بلكه بتوانند كمك حالي باشند براي مردم غم‌زده كشورشان، آن هم بدون آنكه بخواهند منتظر اعلام مسوولان باشند! اما اين‌بار كمك‌هاي مردمي جنبه ديگري هم داشت. اينكه برآيند كمك‌هاي مردمي حكايت از آن داشت كه هموطنان، به شكلي آشكار براي كمك به هموطنان خود پخته‌تر و آگاهانه‌تر عمل كرده‌اند. چه از باب حضور در مناطق سيل‌زده و چه از باب كمك‌هاي مالي و جنسي به آنها. به بياني به نظر مي‌رسد مردم ما بعد از پشت سرگذاشتن چند زلزله و سيل، حالا با چشمي بازتر به تجزيه و تحليل وقايع و نتيجه‌گيري از عملكرد مسوولان و پيام‌هاي آنها مي‌پردازند. پيامي كه مي‌تواند نويدبخش آغاز فصل جديدي از مشاركت‌هاي مردمي در مواقع بروز حوادث طبيعي و كمك به مسوولان باشد.