حواشي سفر آقاي ظريف، وزير امورخارجه كشورمان به نيويورك كم نبود؛ از مصاحبههاي جنجالي گرفته تا محدوديت رفتوآمد براي ايشان بسيار قابل توجه بود. اما در ميان همه محدوديتهاي موجود براي وزير امور خارجه ايران بحث برخي ديدارها بسيار جنجالي شد كه از همه مهمتر ديدار با رند پال، سناتور جمهوريخواه بود كه خبر آن براي اولينبار توسط لورا روزن، خبرنگار المانيتور در امريكا منتشر شد. هرچند پيش از اين نشريه آتلانتيك عنوان كرده بود كه رند پال در صحبت با دونالد ترامپ، رييسجمهور ايالات متحده درخواست كرده بود كه اجازه ملاقات با ظريف را پيدا كند. دونالد ترامپ نيز كه گفته ميشود در زمين گلف حضور داشته اين اجازه را به رند پال ميدهد. اما چندان مشخص نبود كه طرف ايراني درخواست اين ديدار را بپذيرد. اما در نهايت پس از خروج آقاي ظريف از نيويورك خبر انجام اين ملاقات منتشر شد و دونالد ترامپ نيز در جمع خبرنگاران انجام اين ديدار را تاييد كرد. اما جزيياتي از اين ديدار به بيرون درز نكرده است. ميتوان گفت كه رندپال جديدترين بازيگري است كه وارد عرصه مذاكرات ديپلماتيك با ايران شده است. پال كه سناتور جمهوريخواه ايالت كنتاكي است و هرچند با دونالد ترامپ روابط نزديكي دارد، اما چندان موافق رويكرد رييسجمهور نسبت به ايران نيست. آنگونه كه پوليتيكو مطلع شده، در اوايل هفته گذشته پال رسما از ترامپ خواسته با ظريف ديدار كند تا جلوي جنگ ميان دو كشور گرفته شود.
پيشتر اما ترامپ عنوان كرده بود كه از طرحهايي كه پال در مذاكره با ايران در نظر دارد آگاهي ندارد. اما او روز جمعه رسما نقش سناتور جمهوريخواه را در مورد برنامه دولت براي كاهش تنش با ايران تاييد كرد. ترامپ به خبرنگاران گفت: رند از من پرسيد كه آيا ميتواند در اين موضوع درگير شود كه پاسخ من بله بود.
طي هفته گذشته محمدجواد ظريف در نيويورك حضور داشت و در مصاحبههاي متعدد سياست خارجي ايالات متحده را مورد انتقاد قرار داد و بر لزوم كاهش تنش ميان ايران و امريكا تاكيد كرد. او تاكيد كرد كه ايران ميتواند بلافاصله به تعهداتش در چارچوب برجام بازگردد اگر امريكا تحريمها عليه ايران را لغو كند.
رند پال در مصاحبهاي با فاكسنيوز در روز پنجشنبه گفت كه او از ديپلماسي حمايت و فكر ميكند كه ممكن است طرفين بتوانند به يك توافقي كه ايران نتواند هرگز سلاح هستهاي داشته باشد دست پيدا كنند.
پال مدعي شد كه من فكر ميكنم ايران ميتواند اين كار را انجام دهد و اين يك موفقيت بزرگ خواهد بود.
پال گفت: من فكر ميكنم رييسجمهور ترامپ يكي از معدود افرادي است كه ميتواند اين معامله را انجام دهد. او هرچند قصد دارد فشار حداكثري به ايران وارد كند اما او نيز تمايل دارد كه با ايران صحبت كند. پال گفت فكر ميكنم اين مفيد است كه با ايران درباره اين موضوع صحبت كنيم كه چه تغييراتي را بايد در رفتار خود اعمال كند تا ايالات متحده براي رفع تحريمها قدم بردارد. او ادامه داد كه من فكر ميكنم ديپلماسي يك ايده خوب است و من فكر ميكنم اگر بناست تحريمها كاركنند بايد در مورد چگونگي حذف آن نيز صحبت كنيد. از همين رو من در حال حاضر از آنجا كه ما فشارها را به حداكثر خود در برابر ايران رساندهايم بايد بگويم كه مايل هستيم چگونه قصد داريم آنها را برداريم.
ظريف در آخرين مصاحبههاي خود گفت كه تضمين ايران ميتواند تصويب پروتكل الحاقي باشد تا اين اطمينان حاصل شود كه بازرسان آژانس بينالمللي انرژي اتمي پس از پايان برجام از صلحآميز بودن برنامه هستهاي ايران براي اهداف غيرنظامي اطمينان حاصل كنند و در قبال آن نيز ايالات متحده تحريمها را لغو كند. از همين رو اقدام ظريف را بسياري پيشنهاد براي كاهش تنش و مذاكره با امريكا دانستند. وندي شرمن، معاون سابق وزيرامورخارجه امريكا كه نقش عمدهاي را در به ثمر رسيدن برجام ايفا كرد روز جمعه پيشنهاد ظريف را تلاشي براي آغاز مذاكره دانست و نسبت به ديدار ظريف و رند پال ابراز اميدواري كرد. شرمن روز جمعه در سخناني در كلورادوي امريكا گفت: سوال بنيادي من از دولت اين است كه استراتژي چيست؟ من ميدانم كه آنها در مورد فشار حداكثري صحبت ميكنند اما بناست اين اتفاق تا چه حد باشد؟
علي واعظ، مدير برنامه ايران در گروه بينالمللي بحران در گفتوگو با المانيتور در خصوص ديدار ظريف و پال گفت: من فكر ميكنم رند پال يك مزيت عمده و يك ضرر عمده دارد. مزيت آن در پيوند مستقيم با رييسجمهور است. بنابراين او ميتواند جان بولتون مشاور امنيت ملي و مايك پمپئو وزيرامورخارجه را دور بزند. اما ضرر آن در اين است كه او با ظرافت و نوع برخورد با ايرانيان اصلا آشنايي ندارد. واعظ ميافزايد: بدون ارايه پيشنهاد مشخص روي ميز من فكر نميكنم اين ديدار موفقيت چنداني داشته باشد. ما بايد منتظر باشيم و ببينيم كه آيا چيزي روي ميز وجود داشته يا خير. كالين كال، مشاور امنيت ملي معاون سابق رييسجمهور امريكا پس از انتشار خبر ديدار رندپال با ظريف در توييتر خود نوشت: رند پال سعي ميكند به عنوان يك كانال ديپلماتيك براي مذاكره با ايران عمل كند و ميگويد به دنبال راهكاري است كه ايران هيچگاه سلاح هستهاي نداشته باشد. بله، اين كاملا درست است؛ موضوعي كه در مقدمه توافق با ايران در سال 2015 وجود دارد.
همچنين ريچارد نفيو از طراحان تحريمهاي ايران در دوره اوباما در تكميل حرف كالين كال نوشت: آنها پيشنهادهايي را ارايه ميدهند كه تصور ميكنند پيشتر آزمايش نشده است و اين نشان ميدهد كه آنها هرگز برجام را پيش از اين نخواندهاند.
با اين حال نكتهاي كه بايد در خصوص رند پال گفت در اينجاست كه دونالد ترامپ اعتراف ميكند كه پال يكي از دوستان نزديك اوست كه او را تاييد كرده وارد مذاكره با ايران شود زيرا شايد فرد ديگري بود، مشخص نبود كه ترامپ قبول خواهد كرد يا نه. با اين حال ترامپ ميگويد تعداد زيادي از افراد را درگير موضوع ايران كردهام كه به خوبي كار ميكنند. ترامپ گفت: من به حرفهاي او گوش ميدهم. من براي سناتور پال احترام زيادي قايلم و به ايدههاي او گوش ميدهم. به نوشته نشريه هيل، رند پال بهشدت مخالف جان بولتون و رويكرد مايك پمپئو است و منتقد شديد هرگونه مداخله نظامي در كشورهاي خارجي است. در اوايل سال جاري ميلادي او تاكيد كرد كه اگر دولت ترامپ قصدي براي جنگ با ايران داشته باشد بايد از كنگره مجوز آن را دريافت كند. از طرفي پال مخالف سرسخت سياستهاي عربستان به خصوص در جنگ يمن است و اعتقاد دارد انتقال سلاح به عربستان بايد متوقف شود. با اين حال بايد گفت كه رند پال از جمله جمهوريخواهاني است كه نگاه مثبتتري نسبت به ايران دارد اما نبايد اين موضوع را ناديده گرفت كه از اكثر سياستهاي ترامپ نيز حمايت ميكند. از همين رو ارتباط با چنين افرادي ميتواند به مسير كاهش تنش امريكا و ايران كمك كند.
درخواست دوباره مذاكره بدون پيششرط
تارنماي اينترنتي دولت امريكا (state.gov) شامگاه جمعه متن پرسش و پاسخ مايك پمپئو وزير امور خارجه امريكا با ريمون آروي مجري شبكه تلويزيوني EWTN را انتشار داد. به گزارش ايرنا، پمپئو در پاسخ به يكي از پرسشها مدعي شده: «همانطور كه رييسجمهوري ترامپ تاكيد كرده، ما بدون هيچ پيششرطي با ايران درباره فعاليتهاي تروريستي، برنامه موشكي و نيز برنامه هستهاي آنها گفتوگو ميكنيم. او ادامه داد: اميدوارم رهبران جمهوري اسلامي ايران، به ويژه آيتالله (خامنهاي) از اين فرصت براي حل مسائل به طريق ديپلماتيك استفاده كنند. او اضافه كرد: «تصميم رييسجمهوري امريكا براي خروج از توافق هستهاي ايران تصميم درستي بود. اين توافق، مسير ايران براي دستيابي به سلاح هستهاي را هموار ميكرد و اين قابل قبول نيست. براي امريكاييها نيز غيرقابل قبول است؛ براي اروپاييها نيز غيرقابل قبول است.»