محروميت ادامه‌دار از شبكه‌ آبرساني

گروه اجتماعي

فقدان‌ آب لوله‌كشي در روستاهاي پرجمعيت جنوب سيستان و بلوچستان موجب شده تا آنها براي شست‌وشو و برداشت آب آشاميدني از آب رودخانه‌ها استفاده كنند، اما اين اقدام براي مردم اين روستاها همواره دشوار و خطرآفرين بوده است. در تازه‌ترين اتفاق يك دختر 10 ساله اهل «روستاي مولاآباد كشاري» در جنوب استان سيستان و بلوچستان كه به اتفاق خانواده‌اش براي برداشت آب به رودخانه سرباز رفته بود، بر اثر حمله تمساح پوزه كوتاه (گاندو) از ناحيه دست آسيب ديد. به گزارش ايرنا، «حوا رييسي» در كنار آب مشغول بازي بود كه طعمه تمساح شد. پس از حمله تمساح بلافاصله همراهان او و به ويژه خواهرش با چوب و سنگ به تمساح حمله‌ور شده و پس از چندين دقيقه جدال با گاندو، از انتقال كودك به داخل آب جلوگيري كرده و اين دختر خون‌آلود را از دهان گاندو نجات دادند. «محمود حسين‌بر»، مدير شبكه بهداشت و درمان چابهار از انتقال اين كودك به بيمارستان امام علي (ع) چابهار خبر داده است. به گفته «حسين‌بر» دست اين كودك كاملا شكسته و استخوان‌هاي آن نيز از هم جدا شده و قابل پيوند نيز نيست. به گفته مدير شبكه بهداشت و درمان چابهار بي‌آبي و تلاش براي رهايي از گرما سبب شده تا كودكان در كنار بركه‌ها و رودخانه مشغول بازي شوند و همراه خانواده و پدر و مادر براي مراجعه به رودخانه و برداشت آب همراه شوند كه اين حوادث دردناك پيش مي‌آيد. آن طور كه «ايرنا» گزارش كرده در سال‌هاي اخير نزديك به ۲۰ كودك و نوجوان بر اثر غرق شدن در هوتگ (گودال حفر شده براي ذخيره آب باران براي استفاده مشترك انسان و حيوان)، بركه، رودخانه و گودال‌ها جان خود را از دست داده‌اند. علاوه بر اين در موارد ديگري هم تمساح پوزه كوتاه به اهالي جنوب سيستان و بلوچستان در اين استان آسيب زده است. اين نوع تمساح يكي از گونه‌هاي نادر به شمار مي‌رود و فعالان محيط زيست در در سيستان و بلوچستان براي محافظت از آن كوشش مي‌كنند. گاندو بيشتر در رودخانه‌هاي سرباز، رودخانه قصرقند و... زندگي مي‌كند اما در مواردي چون اتفاق اخير براي اهالي موجب دردسر هم مي‌شود. بسياري از روستاهاي پرجمعيت جنوب استان سيستان و بلوچستان هنوز از نعمت آب لوله‌كشي بي‌بهره‌اند، براي نمونه پايگاه خبري «رويداد۲۴»، خردادماه امسال گزارش كرده از ۴۳۸ روستاي تابعه شهرستان چابهار ۴۰۶ روستا به صورت سيار يا به قول محلي‌ها سقايي آبرساني مي‌شوند. اين آبرساني توسط تانكر‌هاي آب بخش خصوصي يا بخش دولتي تامين مي‌شود، همچنين در ۳۰ روستايي كه لوله‌كشي شده‌اند نيز هر ۲ هفته يكبار آب در لوله‌ها مي‌آيد و آب ۲۴ ساعته نيست. روستاي مولاآباد كشاري يكي از روستاهاي حدفاصل شهرستان‌هاي سرباز و چابهار است. به گزارش «اعتماد» و به گفته منابع محلي در اين منطقه نزديك به 30 روستا وجود دارد كه كمتر از ده مورد آنها داراي آب لوله‌كشي هستند. «عمر پذيرفته» يكي از فعالان اجتماعي در اين منطقه به «اعتماد» گفت: «متاسفانه نبود شبكه‌ آبرساني موجب شده مردم روستاهاي پايين‌دست سد پيشين به رودخانه سرباز مراجعه كنند. الان در فصل تخم‌ريزي گاندو هستيم و احتمال حمله به افرادي كه به رودخانه نزديك مي‌شوند، وجود دارد.» به گفته او دو سال قبل هم حادثه‌اي مشابه رخ داد و يك كودك مورد حمله گاندو قرار گرفت و بعد از آن بود كه مسوولان شركت‌ آب و فاضلاب روستايي به فكر اجراي طرح آبرساني افتادند اما اين طرح هم تاكنون به نتيجه نرسيده است. «پذيرفته» درباره سرنوشت اين طرح گفت: «طرح انتقال آب از سد پيشين به روستاهاي منطقه از يك سال قبل شروع شده اما لوله‌گذاري آن هنوز پنجاه درصد هم پيشرفت نداشته است.» به گفته اين فعال اجتماعي روستاهاي اين منطقه كم‌جمعيت به شمار نمي‌روند و به‌طور متوسط در هر روستا بين صد تا 250 خانوار زندگي مي‌كنند كه نياز تامين آب آشاميدني را بيش از پيش روشن مي‌كند. اين فعال اجتماعي اميدوار است با سرعت گرفتن طرح انتقال آب به روستاهاي فاقد شبكه آبرساني، زمينه كاهش حوادثي مانند آنچه بر سر «حوا رييسي» آمد، كاهش يابد.

كودكان قرباني نداشتن شبكه آبرساني

استفاده از شبكه آب آشاميدني اگرچه براي بسياري از شهرها و روستاها جزو بديهيات
به شمار مي‌رود اما هنوز در سيستان‌وبلوچستان برخورداري از آن براي روستاها بديهي تلقي نمي‌شود. بي‌آبي فقط باعث نمي‌شود كه كودكان طعمه گاندو شوند، بلكه غرق شدن آنها در «هوتك» (بركه‌هاي دست‌ساز يا طبيعي جمع‌آوري و ذخيره آب) هم يكي ديگر از حوادثي است كه متوجه كودكان اين روستاهاست. خرداد ماه امسال بود كه «اعتماد» از جان باختن «منيره خدمتي»، «مريم خدمتي» و «يسرا دلشب» گزارش داده بود. اين سه كودك از اهالي روستاي كموبازار يا ولي محمدبازار بودند كه براي برداشت آب به داخل هوتك افتاده و غرق شدند. آن موقع دوست‌محمد بلوچ از فعالان اين منطقه به «اعتماد» گفته بود: «چابهار در كنار دريا و اقيانوس است و ما حتي از اين وضعيتي كه روستاهايش دارند، شرم نمي‌كنيم. داريم دو برابر هزينه مي‌كنيم. دو برابر هزينه آب شيرين‌كن هزينه مي‌كنيم؛ تانكر مي‌گيريم، سوخت مي‌خريم، پول راننده مي‌دهيم و باز هم همين شيوه پرهزينه‌تر را ادامه مي‌دهيم. گودال حفاظت نمي‌خواهد، آن گودال مال دام و طيور و وحوش است. موضوع اين است كه آدم‌ها را هم به دسته وحوش اضافه كرده‌اند. چرا بچه‌ها بايد از چنين گودالي آب شرب بياورند؟ مشكلات دامداري را كه نمي‌توانند برطرف كنند به كنار به خود مردم هم نمي‌توانند آب برسانند؟» و اين ماجرا همچنان ادامه دارد.