ادغام چند موسسه زيرمجموعه ارشاد را بايد به فال نيك گرفت
تكثير تاسف بار كارمند سازي
رسول آباديان
يكي از بحث‌هايي كه هميشه مطرح بوده اين است كه چند موسسه زيرمجموعه وزارت ارشاد، كاركرد اصلي‌شان چيست و در صورت تعطيل شدن‌شان چه اتفاقي ممكن است روي دهد؟ آنچه كه از روند نوع فعاليت اين موسسات برداشت مي‌شود اين است كه به كارگيري نيروي‌هاي غيرمتخصص در دوراني خاص باعث شده كه تقريبا هيچ‌كدام از اين موسسات آن‌گونه كه بايد و شايد به رسالت اصلي خود و آنچه ابتدا موظف به اجراي آن شده‌اند، عمل نكرده‌اند. بدون تعارف بايد گفت كه كارمندسازي و دور كردن نيروهاي تخصصي تا حد زيادي در اين گونه موسسات حرف اول را زده تا جايي كه مي‌توان ادعا كرد كمتر كارشناس زبده‌اي تاكنون در اين موسسات مشغول به كار بوده و بر همين اساس آنچه اتفاق افتاده، صرف هزينه‌هاي گزاف بدون به دست آمدن نتايج فرهنگي ارزشمند بوده است. بحث ادغام چند موسسه زيرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به دليل ناكارآمدي فرهنگي، مدت‌هاست كه در جريان است اما ظاهرا به تازگي وارد مراحل اجرايي شدن شده و تصميماتي در اين رابطه گرفته شده است. موضوعي كه بايد سال‌ها پيش به نتيجه‌اي درخور مي‌رسيد و از صرف هزينه‌هاي بيهوده و بي‌دستاورد جلوگيري مي‌شد. عملكرد غيرقابل دفاع بعضي از اين موسسات و عدم پاسخگويي مديران باعث شده كه رسانه‌ها استقبالي بالا از اين تصميم داشته باشند و به انتظار نتيجه‌اش باشند. «نيكنام حسين‌پور» مديرعامل خانه كتاب در ايام برگزاري نمايشگاه كتاب سال 98 براي اولين بار زمزمه‌هاي جدي درباره اين ادغام را مطرح كرد اما پيشداوري‌ها بيشتر حول اين محور مي‌چرخيد كه اين حرف هم مانند تمام حرف‌هاي ديگر در اين رابطه به تاريخ خواهد پيوست اما چند ماه بعد معلوم شد كه عزم وزارت ارشاد در اين رابطه محكم‌تر از پيش است و كارشناسان واقعي ادبيات داستاني و كتاب‌شناسان واقعي و برنامه‌ريزان فرهنگي را بيش از پيش اميدوار كرد.
همان‌گونه كه در بعضي از رسانه‌ها هم مطرح شده اينكه در مركز اين ادغام كدام يك از مديران ارشاد بنشيند، بحث‌هاي فراواني هست. چراكه هيچ يك از 3 مدير حال حاضر از جامعيت كافي براي پذيرش چنين مسووليتي برخوردار نيست و طبيعي است كه در بالادست مديران اين موسسات، نام چهارمي هم شنيده شود.
يكي از مشاوران وزير ارشاد در روزهاي گذشته و پس از انتشار خبر ادغام موسسات فرهنگي- هنري تابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با ذكر جزيياتي از اين ادغام در معاونت هنري عنوان كرد كه به طرح تجميع و ساماندهي موسسات ساير معاونت‌هاي تخصصي پس از بررسي كارشناسي در كارگروه مربوطه براي طرح و تصويب نهايي به شوراي معاونان ارايه خواهد شد. در همين زمينه يكي ديگر از معاونان با تاييد اين ادغام در 3 موسسه تابع اين معاونت اعلام كرد كه به زودي برنامه تدوين شده در اين راستا به شوراي معاونان وزارتخانه ارايه خواهد شد تا به تصويب برسد. در اين طرح موسساتي چون خانه كتاب و نمايشگاه‌هاي فرهنگي ايران و بنياد ادبيات داستاني منحل و در يك موسسه جديد در 5 بخش ادغام خواهند شد. اين موسسه در چارت تازه داراي 5 معاونت با عناوين ادبيات، كتاب، نمايشگاه‌هاي كتاب، پشتيباني و اداري خواهد بود. همچنين معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي براي انتخاب مدير اين موسسه تازه به جمع‌بندي رسيده و فرد انتخاب شده در شمار هيچ‌كدام از مديران فعلي اين 3 موسسه نخواهد بود. بر همين اساس پروسه انحلال قانوني اين 3 موسسه تا پايان سال جاري در دست اجرا قرار خواهد گرفت و پس از آن موسسه جديد تاسيس و به فعاليت خواهد پرداخت و تا آن زمان تمامي برنامه‌هاي جاري اين 3 موسسه مطابق با طرح و پيشنهادهاي مصوب آنها اجرا خواهد شد. گفته مي‌شود كه ادغام و بازتعريف فعاليت‌ها، كاستن بروكراسي‌هاي اداري در هر موسسه است.
همان‌گونه كه يكي از مديران ارشاد هم گفته منطق ديگر اين است كه برخي موسسات امكان درآمدزايي براي فعاليت خود را دارند و برخي ندارند. اگر همه اين مجموعه‌ها يكجا جمع شوند اين مساله نيز حل شده و امكان درآمدزايي همه فعاليت‌ها را به نوعي پوشش مي‌دهد. جدا از همه اينها ظاهرا دولت هم تصميم گرفته تا موسسات تابع وزارتخانه‌ها را ساماندهي كند و بر همين اساس در شوراي معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ايده ادغام و ساماندهي طرح شد و در همه معاونت‌هاي ديگر وزارت ارشاد نيز اين موضوع در دست اقدام است. حركت تازه وزارت ارشاد با هر متر و معياري كه سنجيده شود، حركتي قابل دفاع است. موضوعي كه نشان مي‌دهد اين وزارتخانه به هر شكل در ارزيابي فعاليت‌هاي گذشته خود در امر كارشناس‌گريزي به نتيجه‌اي قابل توجه رسيده كه اميدواريم در صورت تحقق به نفع فرهنگ كشور تمام شود.
گفته مي‌شود كه برنامه نهايي شده در اين زمينه به شوراي معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تحويل شده كه پس از تصويب براي اجرا ابلاغ خواهد شد. اين تصميم كه مي‌توان از آن به عنوان جدي‌ترين تصميم درون‌سازماني وزارت ارشاد ياد كرد، نبايد با برخوردهاي سليقه‌اي و بعضا اغراض سياسي آلوده كرد. همين كه وزارتخانه‌اي عريض و طويل تصميم را به تحول در بدنه خود گرفته را بايد به فال نيك گرفت چون بخش عمده اين حركت ممكن است به جذب هر چه بيشتر نيروهاي تخصصي بينجامد كه حاصلش در درازمدت، تغيير شكل فرهنگ‌سازي در كشور است.