امريكاي تنها

دونالد ترامپ روز سه‌شنبه براي سومين بار به عنوان رييس‌جمهور ايالات متحده پشت تريبون مجمع عمومي سازمان ملل متحد مي‌رود تا در خصوص چشم‌انداز امريكا در خصوص مسائل جهان صحبت كند. تريبون سازمان ملل را مي‌توان يكي از مهم‌ترين و بزرگ‌ترين مكان‌هاي سخنراني جهان دانست كه رهبران و نمايندگان كشورها پشت آن قرار مي‌گيرند و در خصوص اولويت‌هاي كشور خود در عرصه جهاني سخن مي‌گويند. به طور سنتي ايالات متحده و رهبران آن، چشم‌اندازي براي رهبري جهان ارايه مي‌دهند تا كشورهاي ديگر را با خود همراه كنند. رهبران امريكا به نحوي وظيفه خود مي‌ديدند تا چارچوب و راهكارهايي براي حل بحران‌هاي جهاني ارايه دهند، چراكه خود را به عنوان يكي از موسسين اصلي سازمان ملل و يك ابرقدرت در صحنه اقتصادي، نظامي و سياسي در جهان مي‌بينند، اما از زماني كه دونالد ترامپ به عنوان رييس‌جمهور ايالات متحده پشت تريبون سازمان ملل قرار گرفته، ديدگاه‌ها نسبت به امريكا تغيير كرده است. امريكا ديگر به عنوان يك رهبر تعيين‌كننده در سازمان ملل عمل نمي‌كند چراكه ايالات متحده تبديل به يكي از دشمنان اصلي سازمان ملل شده است. امريكاي ترامپ هيچ يك از چارچوب‌هاي بين‌المللي را قبول ندارد، حتي نمي‌داند كه چگونه از تريبون مهم‌ترين نهاد بين‌المللي استفاده كند. سال گذشته هنگامي كه دونالد ترامپ در جايگاه براي سخنراني قرار گرفت در ابتداي سخنان خود گفت كه دولت كنوني امريكا بيش از هر دولت ديگري در تاريخ امريكا دستاورد داشته كه به ناگاه تمامي حاضران در جلسه به حرف ترامپ خنديدند. هر چند دونالد ترامپ بعدتر عنوان كرد كه با رهبران با هم خنديديم اما نكته اينجاست كه حتي ساير كشورها نيز قبول ندارند كه دونالد ترامپ، رهبري خوب براي امريكا و جهان است.

واقعيت آن است كه جايگاه امريكا در مجمع عمومي سازمان ملل متحد به ‌شدت تنزل پيدا كرده است ولي برخي منابع عنوان مي‌كنند كه ترامپ قصد دارد در اين نشست روي نقش رهبري امريكا براي جهان مانور دهد و تاكيد كند كه امريكا يك جايگزين براي هر گونه اقتدارگرايي است. اما رهبران جهان قصد دارند، استراتژي ترامپ را در خصوص نگراني‌هاي جهاني از جنگ تجاري با چين گرفته تا چالش امنيتي خليج فارس بدانند. اما هنوز هم بسياري نگران به سخره گرفته شدن دونالد ترامپ در مجمع عمومي هستند. جان فيلي، سفير پيشين امريكا كه سال گذشته از پاناما بازگشته در خصوص حضور ترامپ در مجمع عمومي سازمان ملل مي‌گويد: اتفاقي كه سال گذشته رخ داد، لحظه‌اي بسيار دردناك بود كه نشان‌دهنده جايگاه امريكا در يك صحنه جهاني بود. فيلي در گفت‌وگوي خود با NPR گفت: اين به آن معني است كه هيچگاه تصور نمي‌شد ايالات متحده توسط چنين كسي اداره شود. به نوشته NPR اينكه بگوييم رهبري جهاني ايالات متحده در حال افول است جاي تعجب ندارد. دونالد ترامپ وارد واشنگتن شد و به هواداران خود قول داد تا استراتژي امريكاي اول را پيش ببرد و رييس‌جمهور جهان نباشد. اما ترامپ براي اجراي اين شعارها تنها از توافقات بين‌المللي كه كمك مي‌كرد جهان جايي براي بهتر زندگي كردن باشد، خارج شد. در نظرسنجي كه موسسه تحقيقاتي پيو در سال گذشته از مردم 25 كشور جهان انجام داد تنها 27 درصد آنها بر اين باور بودند و اطمينان داشتند كه ترامپ مي‌تواند كارهاي درستي را در امور جهاني پيش ببرد. همچنين در يك بررسي جديد كه از 50 سفير و مقام ارشد امنيت ملي سابق ايالات متحده و تعدادي از ديپلمات‌هاي كشورهاي دموكراتيك صورت گرفته به اتفاق آرا بر اين باور هستند كه نفوذ ايالات متحده كاهش يافته است. 92 درصد حاضران در اين نظرسنجي مخالف آن هستند كه ايالات‌متحده قوي‌تر شده است.

ايوو دالدر كه بين سال‌هاي 2009 تا 2013 به عنوان سفير ايالات‌متحده در ناتو خدمت كرده بود، گفت كه ايالات‌متحده در مكان‌هايي كه بايد باشد، نيست. دالدر جمله‌اي از جورج شولتز(فردي كه ديپلماسي را با باغباني مقايسه مي‌كرد) وزيرخارجه دوره ريگان نقل قول كرد و گفت: يك باغچه سالم نياز به آبياري منظم و از بين بردن علف‌هاي هرز قبل از اينكه از كنترل خارج شود، دارد. دالدر مي‌گويد چنين رويكردي براي ديپلماسي واجب است. شما بايد برويد. شما بايد در كشورها حضور داشته باشيد. شما بايد درك كنيد كه آنها چه كاري انجام مي‌دهند. شما بايد وقت خود را براي صحبت كردن با مردم و اندازه‌گيري نگراني‌هاي آنها بپردازيد. از همين رو آنها به سمتي مي‌روند كه شما بتوانيد به مصالحه برسيد و در خصوص معاملات احتمالي، مذاكره و نفوذ امريكا را نيز اعمال كنيد. گفته مي‌شود هر چند ديپلمات‌ها به شكل ظاهري به دونالد ترامپ ابراز علاقه مي‌كنند اما در عمل او را با رهبراني همچون كيم جونگ اون و ولاديمير پوتين مقايسه مي‌كنند كه با متحدان سنتي خود در اروپا بيشتر شبيه دشمنان و مخالفان خود برخورد مي‌كند. دونالد ترامپ نيز عدم محبوبيت خود در اروپا را پذيرفته است. او در يكي از تجمع‌هاي انتخاباتي اخير خود در كاروليناي شمالي با غرور از تحت فشار قرار دادن رهبران اروپايي در خصوص افزايش بودجه نظامي ناتو صحبت مي‌كرد. ترامپ مي‌گويد، باراك اوباما به اين دليل نزد اروپايي‌ها محبوب بوده كه پول بيشتري را در اختيار ناتو قرار مي‌داده و مي‌گويد: مي‌دانيد چه روزي محبوب‌تر از اوباما خواهم بود؟ آن روز كه ديگر كار خود را انجام ندهم. برت براون كه به عنوان مدير بخش مشاركت جهاني كاخ سفيد در دولت اوباما مشغول به كار بود نيز مي‌گويد: نگراني ديپلمات‌هاي ارشد ايالات متحده نشان مي‌دهد كه وضعيت چقدر بد است. اما به هر حال ديپلمات‌ها هر چقدر از وضعيت موجود نيز ناراضي باشند، آنها عادت دارند كه از طرف دولت صحبت كنند. نكته ديگر هفتادوچهارمين مجمع عمومي سازمان شرايط متفاوتي را دنبال مي‌كند. رهبران برخي كارها را بدون ترامپ و امريكا پيش مي‌برند در صورتي كه پيش‌تر چنين چيزي قابل تصور نبود، چراكه بناست دو جلسه سطح بالا در خصوص تغييرات اقليمي و بهداشت جهاني برگزار شود كه انتظار مي‌رود ترامپ ارتباط چنداني با اين موضوعات نداشته باشد و در جلسات آن حضور پيدا نكند. جفري فلتمن، معاون وزير امورخارجه سابق در امور سياسي و مشاور پيشين سياست خارجي آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل نيز در موسسه بروكينز مي‌گويد: رهبران فرانسه و آلمان در تلاش هستند تا سيستم چند جانبه‌گرايي را تجديد و با رويكرد ايالات متحده مقابله كنند. او در ادامه مي‌گويد: من نمي‌دانم كه اين موضوع چقدر مي‌تواند موثر باشد اما اين نمونه‌اي از يك واقعيت است كه متحدان سنتي ما قصد دارند در دوره‌اي كه امريكا و بريتانيا به عنوان موتورهاي محرك سيستم سازمان ملل حركت نمي‌كنند، شرايط را سامان دهند. البته جان سيمون نسبت به اين موضوع نگاه متفاوتي دارد. او كه به عنوان سفير در اتحاديه آفريقا خدمت كرده، مي‌گويد: همه اين ماجرا تقصير دونالد ترامپ نيست. در حالي كه دولت نتوانسته ائتلاف‌هاي مهم و سنتي متحدين خود را حفظ كند، مردم امريكا نيز از بار مسووليت رهبري به نحوي خسته شده‌اند. او افزود: راه‌حل فقط تغيير رييس‌جمهور نيست بلكه بايد مردم را توجيه كرد كه چرا رهبري جهاني براي حفظ ارزش‌هاي امريكايي مهم است. حال بايد ديد كه آيا دونالد ترامپ قصد دارد، شبيه يك رهبر جهاني در مجمع عمومي سازمان ملل عمل كند يا اينكه بار ديگر مورد تمسخر سايرين قرار مي‌گيرد. واقعيت آن است كه از دونالد ترامپ نمي‌توان انتظار زيادي پشت تريبون سازمان ملل داشت. جهان تا حد زيادي از امريكا نا‌اميد شده است. هر چند امريكاي ترامپ قصد دارد به مسائل داخلي بيشتر بپردازد اما نتوانسته هيچ بحران بين‌المللي را حل كند و برعكس به آنها نيز دامن زده است.