خطر تضعيف يا تعطيلي بيخ گوش مركز بازپروري پرديسان

گروه اجتماعي|شماري از كارگران كلينيك حيات وحش پرديسان ديروز در اعتراض به آنچه آنها تعطيلي قريب‌الوقوع كلينيك اعلام مي‌كردند، تجمع كردند. يكي از كارگران حاضر در اين تجمع به «اعتماد» گفت: «قرار است حيوانات كلينيك پرديسان را به قزوين منتقل كنند. و اينجا هم رفته رفته تعطيل شود. بدون اينكه زحمات و تجربه ما را مورد توجه قرار دهند، قرار است به بخش‌هاي ديگر منتقل شويم.» كلينيك حيات وحش پرديسان مهم‌ترين مركز مراقبت و بازپروري از گونه‌هاي حيات وحش در ايران به شمار مي‌رود. بررسي‌هاي خبرنگار «اعتماد» نشان مي‌دهد اكنون بيش از 400 فرد از 60 گونه حيات وحش در اين مركز نگهداري مي‌شود. اين حيوانات معمولا گونه‌هايي هستند كه معمولا بنا به دلايل مختلفي آسيب ديده‌اند و براي درمان و نگهداري و بازپروري به پرديسان آورده مي‌شوند. بسياري از اين گونه‌ها پس از اتمام اين مراحل با رعايت اصولي علمي بازپروري در طبيعت رهاسازي مي‌شوند. به گزارش «اعتماد» اين مركز به تنهايي پاسخگوي نياز كشور نبود و از چند ماه قبل معاونت محيط طبيعي در پي ايجاد مراكز استاني بازپروري بود تا در تعامل با مركز تهران زنجيره تيمارداري حيات وحش در ايران بهبود يابد. يك منبع آگاه در سازمان حفاظت محيط زيست اوايل امسال با اشاره به اختلاف نظر ميان سياست عيسي كلانتري، رييس سازمان حفاظت محيط زيست و حميد ظهرابي معاون سابق معاونت طبيعي سازمان به «اعتماد» خبر داده بود كه كلانتري اصرار داشته گونه‌هاي موجود در پارك پرديسان تهران به مركز «باراجين قزوين» منتقل شوند و كاربري و ماموريت مركز تهران به طور كامل تغيير كند. اكنون كه ظهرابي از معاونت طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست رفته گويا وقت تغييرات دلخواه كلانتري هم فرا رسيده است. 31 شهريورماه امسال پايگاه خبري سازمان حفاظت محيط زيست در خبري كوتاه و گنگ از قول جليل بادام فيروز، رييس پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار نوشته بود: «با برنامه‌ريزي انجام شده در اولين گام ساماندهي و مديريت گونه‌هاي جانوري موجود در قرنطينه پرديسان انجام خواهد شد. بهبود شرايط نگهداري گونه‌ها، استفاده از ظرفيت مراكز نگهداري كشور، مشاركت دانشگاه‌ها و مراكز علمي در بازپروري و استفاده تحقيقاتي از گونه‌هاي موجود بخشي از برنامه‌هاي پيش رو است. طرح تبديل اين قرنطينه به يك بيمارستان مجهز جهت درمان و بازپروري حيات وحش كشور تدوين شده است كه در حال طي فرآيند اداري است.» در اين خبر هيچ اشاره‌اي به تغيير شيوه بازپروري و انتقال گونه‌هاي موجود نشده بود. اما ديروز پس از آنكه نيروهاي مركز باراجين قزوين براي انتقال چهار توله خرس به اين مركز مراجعه كرده بودند با اعتراض شماري از كارگران روبه‌رو شدند. شهاب‌الدين منتظمي، مديركل دفتر حفاظت و مديريت حيات‌وحش سازمان حفاظت محيط زيست اين تجمع را «كاري نسنجيده و غيرحرفه‌اي» قلمداد كرده است. او در اين باره به خبرگزاري «آنا» گفت: «تجمع انجام شده كارگري بوده و مربوط به انتقال ۴ قلاده خرس از پارك پرديسان است.» او ادعا كرده معترضان «نگران كاهش كاركنان در مركز باراجين هستند». مديركل دفتر حفاظت و مديريت حيات‌وحش سازمان حفاظت محيط زيست گفته است: «از ديرباز روال اين گونه بود كه هرگاه جانور يا حيواني به مركز پرديسان منتقل مي‌شد پس از درمان و تيمار، حيوان رهاسازي شده يا به ‌شكل اماني در اختيار مراكز متقاضي نگهداري حيات وحش قرار داده مي‌شد؛ مركز باراجين هم يكي از مراكز مورد تاييد ما است كه ضوابط و استاندارهاي لازم را در خصوص نگهداري حيوانات دارد.» او گفته است سازمان حفاظت محيط زيست باغ‌وحش‌دار نيست و تنها مركز پرديسان به عنوان مركز قرنطينه، درمان، بازپروري است و هر اقدامي در آن صورت مي‌گيرد براساس ارزيابي‌هايي است كه در كميته‌اي كه در اين خصوص تشكيل شده، تصميم‌گيري مي‌شود.

مركز بازپروري پرديسان چرا مهم است؟

مركز بازپروري پرديسان از اين رو مهم است كه با وجود كمبود امكانات و مشكلات ديگر مهم‌ترين مركز بازپروري ايران به شمار مي‌رود و تضعيف آن مي‌تواند بر مشكلات رسيدگي به وضعيت گونه‌هاي حيات وحش در ايران آسيب بزند. آن گونه كه علي عمارلويي، مدير مركز بازپروري حيات‌وحش پارك‌ پرديسان به ايرنا گفته در اينجا گونه‌هاي مختلفي از جمله گرگ، خرس، يوزپلنگ، پلنگ، كفتار، قوچ و ميش، گوزن زرد ايراني، عقاب، دليجه، سارگپه و شاه‌بوف در آن نگهداري مي‌شود. عمارلويي افزود: ماهانه به طور ميانگين ۱۰۰ تا ۱۳۰ گونه جانوري آسيب ديده وارد اين مركز مي‌شود كه مورد مداوا و رسيدگي قرار مي‌گيرند و در اين فرآيند تعدادي بعد از مداوا به طبيعت برمي‌گردند اما برخي بعد از مداوا ديگر توان بازگشت به طبيعت ندارند از اين رو يا در همين مركز ماندگار شده يا به مراكز ديگر براي نگهداري منتقل مي‌شوند. به گفته او سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ گونه تيمار شده به طبيعت بر مي‌گردد و اين آمار در آستانه فصل بهار افزايش چشمگيري هم دارد. حالا با اين توصيف انتقال گونه‌هاي ارزشمند به باغ وحش باراجين قزوين بايد با رعايت چه اصولي انجام شود؟ يك مقام مطلع در سازمان حفاظت محيط زيست به «اعتماد» توضيح مي‌دهد كه انتقال گونه‌هاي حيات وحش مركز قزوين به اين سادگي نيست و بايد امكانات مركز جديد متناسب با وضعيت گونه‌ها باشد. او با بيان اينكه اساسا بر اساس پروتكل‌هاي علمي انتقال برخي گونه‌ها توجيه ندارد، افزود: «براي نمونه نگهداري گوزن زرد ايراني و گوزن زرد اروپايي در كنار هم ضد پروتكل‌هاي بازپروري است. اما الان مي‌خواهند اين كار غلط را با اراده رييس سازمان انجام دهند. در قزوين ما يك باغ وحش داريم و نه مركزي براي بازپروري.» او با انتقاد تصميمات غيركارشناسي و شتابزده براي انتقال گونه‌هاي ارزشمند به باغ وحش قزوين تصريح كرد: «مديراني كه چنين تصميماتي مي‌گيرند بايد تفاوت باغ وحش و مركز بازپروري را بدانند و شتابزده عمل نكنند.»