كارشناسان درباره آينده ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري پرسيدند
تشكيل وزارتخانه موجب بهبود مي‌شود؟
گروه اجتماعي
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور در سال ۱۳۸۵ با تصويب شوراي عالي اداري و پس از ادغام بخش ايرانگردي و جهانگردي وزارت فرهنگ با سازمان مستقل ميراث فرهنگي(۱۳۸۲) تشكيل شد.
طرح تبديل سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بارها در سال‌هاي ۸۷، ۹۳، ۹۴، ۹۶ و ۹۷ در مجلس شوراي اسلامي مطرح و با رد كليات در مجلس يا رأي منفي شوراي نگهبان مواجه شد. سرانجام شوراي نگهبان مرداد ماه ۱۳۹۸ با تبديل اين سازمان به وزارتخانه موافقت كرد و وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي موظف به ارائه برنامه خود ظرف يك سال به مجلس شوراي اسلامي شد.
نشست «ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي: سازمان يا وزارت؟» با حضور ناصر مشهدي‌زاده، فعال حوزه ميراث فرهنگي، منوچهر جهانيان، عضو هيات علمي دانشگاه علم و فرهنگ و سعيد شفيعا، عضو هيات علمي پژوهشكده نظر و دبير پنل با هدف بررسي سياسي‌تر شدن يا استقلال اين ارگان در تغيير ماهيت از سازمان به وزارتخانه در گالري نظرگاه برگزار شد.
اين نشست با طرح اين سوال توسط سعيد شفيعا آغاز شد كه آيا تبديل سازمان به وزارتخانه، موجبات كارآمدي ميراث فرهنگي به وزارتخانه را فراهم مي‌كند؟
منوچهر جهانيان با ذكر پيشينه تشكيل اين سازمان از سازمان جلب سياحان تا كنون گفت: «اينكه مجلس، دولت و ذي‌نفعان 3 حوزه با هم به توافق رسيدند و در كمترين زمان وزير نيز معرفي شد، نشان از تعامل ميان اين بخش‌ها دارد كه اميدواري نسبت به تشكيل وزارتخانه را بيشتر مي‌كند».
جهانيان اضافه كرد:«در اين تغيير هر 3 بخش اين وزارتخانه بايد به يك اندازه مورد توجه باشند. امروز نگاه به هر 3 حوزه در جهان، نگاه علمي و تخصصي است و در مديريت اين بخش‌ها بايد نيروهاي آموزش ديده و متخصص حاضر باشند و بودجه و اعتبارات هر 3 بخش متوازن تامين شود تا فعاليت بخش‌ها ادامه داشته باشد».
او وزارتخانه شدن سازمان ميراث فرهنگي را امتيازي به نفع ساختارمندي و ضابطه‌مندي اين نهاد خواند و گفت:«با وزارتخانه شدن اين سازمان و تشكيل كميسيون ميراث فرهنگي در مجلس، نظارت دولت به صورت يكپارچه، پايدار و متوازن بر اين وزارتخانه در تمام ايران ممكن مي‌شود».
در مقابل ناصر مشهدي‌زاده اظهار كرد:«وزارتخانه شدن يا سازمان ماندن براي مردم و كساني كه انتظار فعاليت از مسوولان را دارند، تفاوتي ندارد. اين يك امتياز است كه وزارتخانه شدن باعث شود، نظارت بر عملكرد سازمان ميراث فرهنگي بهتر صورت گيرد اما در مورد وزارت صنايع و معادن چه اتفاقي افتاد؟ چه شد كه «شهرسازي» در وزارت راه و شهرسازي ما گم شد؟ نظارت بر اين وزارتخانه تازه تاسيس به چه صورتي اتفاق مي‌افتد؟».او اضافه كرد:«با اينكه توقع مي‌رفت، ميراث فرهنگي به دليل ارتباط با رياست‌جمهوري از ثبات بيشتري برخوردار باشد اما اين اتفاق نيفتاد و در سال‌هاي اخير مديران متعدد غيركارشناس بر كرسي مديريت سازمان نشسته‌اند». مشهدي‌زاده بر لزوم تعامل ۴ معاونت سازمان سابق با هم و با ساير وزارتخانه‌ها تاكيد كرد و گفت:«معاونت‌هاي صنايع دستي، ميراث فرهنگي، معاونت سرمايه‌گذاري و گردشگري بايد اضلاع اين ارگان را تشكيل دهند و در عين حال با هم در ارتباط باشند. به علاوه كل اين سازمان با كليه وزارتخانه‌هاي كشور همپوشاني عملكردي دارد و نمي‌تواند بدون تعامل با آنها موفق باشد».
اين فعال حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري اضافه كرد:«برنامه گردشگري قديمي شد اما هنوز هم رونمايي نشده است. حدود ۸ سال پيش به سازمان پيشنهاد تهيه برنامه‌اي را دادم از آن تاريخ چندين معاون در اين سازمان تغيير كرده‌اند اما هرگز كسي به آن برنامه رجوع نكرده و درباره اجراي آن از تهيه‌كننده سوالي نپرسيده است. سازمان ميراث فرهنگي تا امروز هيچ برنامه و هدفي نداشته و چيزهايي كه تحت عناوين مختلف طرح كرده، برنامه نبوده‌اند. اينكه براي بخش‌هاي مختلف تامين هزينه شود، برنامه نيست، توزيع پول است». او گفت:«بي‌برنامگي، نبود دانشگاه جامع و نيروي كاربردي و استفاده نكردن از فرصت‌ها و ظرفيت‌ها از اصلي‌ترين مشكلات سازمان ميراث فرهنگي تا امروز بوده كه برطرف نشده است. به نظر من سازمان ميراث فرهنگي هنوز ظرفيت وزارتخانه شدن را نداشت». منوچهر جهانيان در پاسخ به گفته‌هاي مشهدي‌زاده اظهار كرد:«من به اين جريان خوش‌بينم. به نظر من معرفي رييس سازمان سابق به عنوان وزير ميراث فرهنگي، انتخاب درستي است و قطعا كسي كه سابقا هم در همين منصب بوده و از ظرايف سازمان انتصاب خود آگاه است بيش از هر كس ديگري فرصت برآورده كردن انتظارات را دارد و مانع اتلاف زمان براي شناخت محدوديت‌ها و ظرفيت‌هاي سازمان مي‌شود». شفيعا گفت:«بايد كسي كه در رأس وزارتخانه قرار گرفته زبان مشترك تخصص‌هاي سه‌گانه اين ارگان را بداند و خود عامل اتصال اين 3 با هم باشد، نگاهي بين‌بخشي داشته و نسبت به ديپلماسي بين‌المللي هم آماده باشد». مشهدي‌زاده در پاسخ به سوال شفيعا درباره ويژگي‌هاي وزير وزارتخانه ميراث فرهنگي بيان كرد:«كسي كه در جايگاه وزير نشسته بايد توانمند و هدف‌مند باشد و نظام‌مند عمل كند، سازوكار مشخصي براي وزارتخانه تعيين كرده، سمن‌ها را بارور كند و روند دايمي انجام آسيب‌شناسي و آسيب‌زدايي را مد نظر قرار دهد».جهانيان همچنين اظهار كرد:«وزير بايد برنامه و نقشه راه داشته باشد، نيروهاي كارشناس و متخصص را به كار گيرد، با موضوعات مرتبط با حوزه‌هاي سه‌گانه، تعامل همه جانبه داشته باشد و براي حذف بروكراسي اداري تلاش كند».