سرنوشت نامعلوم مراكز «بهاران»

هنوز دو هفته از مخالفت اعضاي شوراي شهر با واگذاري مراكز بهاران به بهزيستي نمي‌گذرد كه استاندار تهران اعلام كرد‌، چنانچه شهرداري و شوراي شهر درمورد اين واگذاري مقاومت كنند‌، موضوع از طريق قضايي پيگيري خواهد شد‌. مراكز بهاران تهران از سال 94 فعاليت خود را با هدف توانمندسازي و آموزش معتادان بهبود يافته آغاز كرد و قرار بود با كمك روانشناسان و مددكاران، اين افراد براي بازگشت دوباره به زندگي و حضور در جامعه آماده شوند. اما چندي قبل شهرداري تهران (به پيشنهاد معاونت فرهنگي و اجتماعي شهرداري) تفاهمنامه‌اي را با استانداري امضا كرد كه براساس آن مراكز بهاران به سازمان بهزيستي واگذار شود‌. در واقع عقبه اين تفاهمنامه به نيمه دوم سال 96 برمي‌گردد . يعني زماني كه بر اساس مصوبه شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر استان، مديريت مراكز موضوع ماده 16 به بهزيستي واگذار شده است‌. براساس همين مصوبه هم بوده كه تاكيد شده مديريت و نظارت بر مراكز بهاران نيز به بهزيستي سپرده شود‌. اما با اين وجود از همان ابتداي عقد اين تفاهمنامه كميسيون فرهنگي شوراي شهر با انجام اين كار مخالفت كرده است. حجت نظري؛ سخنگوي كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهرتهران درباره دلايل مخالفت اعضاي شورا با اين تفاهمنامه مي‌گويد: يكي از دلايل مخالفت ما در كميسيون فرهنگي اجتماعي اين است كه اين واگذاري مغاير با اصل تمركز زدايي در بخش‌هاي دولتي است بلكه برعكس باعث فربه‌تر شدن بدنه سازمان‌هاي دولتي مي‌شود‌. به بياني اين دقيقا عكس اين رويكرد را دنبال مي‌كند . يعني شهرداربا اين كار عملا از قدرت «محلي» كم مي‌كند و به قدرت «حاكميتي» اضافه مي‌كند‌. او به يكي ديگر از دلايل شورا براي مخالفت با اين طرح اشاره مي‌كند و مي‌گويد: شهرداري براي تاسيس و ايجاد چنين زيرساختي هزينه كلاني كرده است، حال چرا بايد اين مجموعه‌ها را به سازمان بهزيستي واگذار كند تا آنها نيز اداره آن را به سازمان‌هاي مردم‌نهاد واگذار كنند؟! ضمن اينكه ما هم الان همين كار را مي‌كنيم يعني مراكز بهاران توسط سازمان‌هاي مردم‌نهاد اداره مي‌شوند . اما شايد جدي‌ترين مخالف اين طرح در شوراي شهر الهام فخاري نايب رييس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر باشد كه بارها و بارها برغيرقانوني بودن اين اقدام تاكيد كرده و در شورا نيز سخنان تند و تيزي را عليه اين طرح بيان كرده است‌. به عنوان مثال فخاري در نطق پيش از دستور خود در آغاز صد و شصت‌ و دومين جلسه شوراي شهر با انتقاد از شهرداري براي امضاي اين تفاهمنامه گفته بود‌: در ابتداي سال ۱۳۹۸ اخباري در مورد واگذاري مراكز بهاران به سازمان بهزيستي منتشر شد‌، در حالي كه متاسفانه هيچ گونه هماهنگي با كميسيون ناظر كه كميسيون فرهنگي است، انجام نشده بود.به گفته فخاري مطابق دستورالعمل سال 97 مركز توانمندسازي بهاران مجتمعي است كه خدمات شش‌گانه اسكان، تغذيه، بهداشت، مهارت‌آموزي، كارآفريني و تسهيل بازگشت به خانواده و جامعه را به مددجويان تحت پوشش ارايه مي‌دهد كه اين مراكز مطابق دستورالعمل مراكز بهاران افرادي كه نياز به مسكن و اقدامات انتقالي يا موقت بين بهبودي اوليه و زندگي گذشته يا زندگي نوين دارند و افرادي كه از طريق مراكز اقامتي كوتاه‌مدت و مناطق شهرداري يا مراكز ماده 16 به مراكز ارجاع مي‌شوند.

حرف مرد يكي است !

با وجود تمام اين انتقادها‌، مرغ استاندار تهران و مديركل بهزيستي استان تهران همچنان يك پا دارد و اصرار دارند كه مراكز بهاران‌، «بايد» به بهزيستي واگذار شوند‌. داريوش بيات‌نژاد مديركل بهزيستي استان تهران چندي قبل و در اوج انتقادهاي اعضاي شوراي شهر در گفت‌وگو با تسنيم در اين مورد گفته بود‌: اين رفتار اعضاي شوراي شهر تهران عجيب است و بنده نه به عنوان يك مدير بلكه به عنوان يك شهروند معترض هستم و در واقع اين رفتار با كار كردن براي مردم متفاوت است. او تصريح كرد: فلسفه احداث مراكز بهاران در واقع كاهش آسيب‌هاي اجتماعي به ويژه اعتياد است و اين مراكز بستري براي درمان و توانمندسازي معتادان متجاهر است كه براساس مصوبه شوراي هماهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر ساماندهي و توانمندسازي اين افراد به بهزيستي واگذار شده است. مديركل بهزيستي استان تهران گفته بود‌: سازمان بهزيستي به عنوان يك دستگاه تخصصي در حوزه درمان و توانمندسازي معتادان متجاهر است و در اين بخش نيز ساير دستگاه‌هاي موظف به همكاري و همراهي با سازمان هستند و شهرداري‌ها نيز در اين بخش وظايفي را به عهده دارند. او در اين گفت‌وگو با بيان اينكه واگذاري بهاران به بهزيستي به اين معنا نيست كه بهزيستي صاحب اين مراكز است گفته بود: در واقع مديريت و نظارت مراكز به بهزيستي سپرده شده است و دوستان در شوراي شهر تهران به اين موضوع واقف نيستند.بيات‌نژاد حتي پا را از اين نيز فراتر گذاشته و با تهديد ضمني مديريت شهري گفت: عدم واگذاري مراكز بهاران را از طريق استاندار تهران پيگيري خواهيم كرد هر چند كه اميدواريم قبل از اين اتفاق مديريت شهري اين مراكز را به بهزيستي واگذار كند. اما به نظر بسياري از مديران و كارشناسان‌، اين تهديد بيات‌نژاد‌، يك بلوف استراتژيكي بود گرچه گذر ايام خلاف آن را ثابت كرد و سخنان تند و تيز استاندار تهران نشان داد كه گويا قرار نيست به اين زودي‌ها، زور آزمايي بين مديريت شهري و دولتي‌ها در اين مورد خاتمه پيدا كند‌. به گزارش ايسنا، انوشيروان محسني بندپي استاندار تهران در ابتداي جلسه شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر ضمن انتقاد از عدم واگذاري مراكز بهاران توسط شهرداري تهران به بهزيستي گفت: متاسفانه در حال حاضر دو صدا از مديريت شهري تهران در واگذاري مراكز بهاران به بهزيستي شنيده مي‌شود.او افزود: نخستين صدا مربوط به شهرداري تهران است كه موافق واگذاري مراكز بهاران به بهزيستي است و در مسائل فرهنگي برابر آنچه كه قانون و مصوبات مشخص كرده پاي كار هستند.استاندار تهران با اشاره به ديدگاه دوم در مورد اين انتقال هم گفت‌: صداي دوم مربوط به شوراي شهر تهران است كه برخي از اعضاي آن اعلام كرده‌اند كه به هيچ عنوان اين مراكز به بهزيستي واگذار نخواهد شد. او سپس به انتقاد از اين ديدگاه پرداخته و با لحني تند گفت‌: من دلايل اين مخالفت را نمي‌فهمم. مگر اين مراكز را بهزيستي براي خودش مي‌خواهد؟ نمايندگان همه دستگاه‌ها با تمام مشغله خود در اين جلسات حضور پيدا مي‌كنند و پاي كار هستند تا خروجي مناسبي حاصل شود. بي‌ترديد يك پاي كار در اجراي مصوبات شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر، مجموعه شهرداري و شوراي شهر تهران است لذا هر چه زودتر بايد اين موضوع تعيين تكليف شود و واگذاري مراكز بهاران به بهزيستي محقق شود در غير اين صورت مجبوريم موضوع را به نهادهاي قضايي و رييس‌جمهور منعكس كنيم.

دلايل يك تفاهمنامه

در اين بين نجم‌الدين محمدي؛ رييس سازمان رفاه، خدمات و مشاركت اجتماعي شهرداري تهران روايت ديگري از تفاهمنامه بين شهرداري و استانداري دارد. او در گفت‌وگو با تسنيم گفته است‌: اين مراكز بدون مجوز بهره‌برداري و نظارت دستگاه ناظر بر استانداردها صلاحيت افراد و كاركنان فعاليت مي‌كنند .درحالي‌كه بايد از سازمان بهزيستي مجوز داشته باشند . براي همين نامه‌اي به بهزيستي زديم تا نسبت به صدور پروانه بهره‌برداري براي اين مراكز اقدام شود.

محمدي افزود: شهرداري‌ها مكلف هستند تجهيزات و فضايي ايجاد كنند تا معتادان بهبود يافته در مراكزي كه به آن اشاره كردم صيانت شوند؛ اين مراكز بايد داراي مجوز سازمان بهزيستي باشند. مديريت اين مراكز با بهزيستي است و بودجه‌هاي لازم و سرانه‌هاي مددجويي نيز بايد از طريق ستاد مبارزه با مواد مخدر تعيين شود؛ بنابراين تفاهمنامه مذكور بر اساس اين مقررات تهيه شده است تا بر اساس آن 8 مورد از مراكز بهاران پس از تاييد شوراي شهر در اختياربهزيستي قرار گيرد؛ به اين منظور نيز لايحه‌اي تهيه و به شوراي شهر تهران ارايه شده تا درباره آن اظهارنظر شود.

با وجود تندي و تيزي و حتي لحن تهديدآميزي كه سخنان استاندار تهران داشته، هيچ يك از اعضاي كميسيون اجتماعي و فرهنگي شورا كه با آنها تماس گرفته شد، حاضر به اظهارنظر در مورد سخنان اخير استاندار تهران نشدند.