گروه ديپلماسي|حسن روحاني، رييس‌جمهور كشورمان و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا تا پايان روز چهارشنبه به وقت تهران فاصله تاريخي با يكديگر را حفظ كردند و آخرين موضع محمد جواد ظريف، وزير خارجه كشورمان نيز اين بود كه احتمال ديدار روساي جمهور ايران و امريكا «صفر» است.اقامت 4 روزه اين‌بار حسن روحاني در نيويورك با داستان‌هاي خبري بسياري همراه شد. از بيانيه ضدايراني اروپا تا تداوم تلاش‌هاي امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه براي جوش دادن ديداري ميان روحاني و ترامپ. از تكرار طرح برجامي محمد جواد ظريف براي عبور ايران و امريكا از بن‌بست تا طرح صلحي براي منطقه كه حسن روحاني با خود به مجمع عمومي سازمان ملل برد. روحاني در اين دور از مجمع عمومي نيز مانند هر سال و البته هر رهبر ديگري كه در اين نشست حاضر مي‌شود با ترافيك ملاقات‌ها و رايزني‌هاي سياسي روبه رو بود. البته تفاوت ديدارهاي رييس‌جمهور ايران با ساير همتاهايش در اين بود كه دولت دونالد ترامپ محدوديت‌هاي رفت و آمدي را بر هيات ايراني اعمال كرده بود تا شايد از تنوع و تعدد رايزني‌هاي سياسي ايران در خاك امريكايي كه ايران را منزوي‌تر از هميشه مي‌خواهد بكاهد كه البته اين امر محقق نشد. ديدار با رهبران متفاوت كشورهاي اروپايي از سران بريتانيا، فرانسه و آلمان تا رايزني با همتاهاي شرقي از ژاپن و عراق و كشورهاي همسايه به نمايي از ديپلماسي پوياي ايران در سطح بين‌المللي تبديل شد و اين در حالي بود كه همزمان با ديد و بازديدهاي روحاني در هتل محل اقامتش چهره‌اي چون مايك پمپئو، وزير خارجه دولت ترامپ در جمع مخالفان نظام ايران مشغول سخنراني و رايزني بود. بامداد سه‌شنبه به وقت ايران، رفت و آمد سران تروييكاي اروپايي به محل اقامت حسن روحاني سرعت بيشتري گرفت. پس از نخستين ديدار حسن روحاني با آنگلا مركل صدراعظم آلمان كه نخستين ديدار وي با اين مقام آلماني در دوره رياست‌جمهوري روحاني بود، بوريس جانسون وزير خارجه بريتانيا هم ساعتي پيش از ترك زودهنگام نيويورك به ديدار روحاني رفت . جانسون در اين ديدار از حسن روحاني براي سفري به لندن دعوت كرد و البته رسانه‌هاي انگليسي ادعا كردند كه نخست‌وزير جنجالي اين كشور در اين ديدار از حسن روحاني درخواست كرده تدابيري براي آزادي نازنين زاغري بينديشد. روحاني در ديدار با جانسون نسبت به بيانيه ضدايراني تروييكاي اروپايي واكنش نشان داده و گفت: از بيانيه اخير سه كشور اروپايي كه در عين حال جزو طرف‌هاي برجام هستند، بسيار متاسف هستيم و صدور اين بيانيه بي‌اساس در شرايط حساس و پيچيده كنوني به هيچ عنوان سازنده و مفيد نبود.
رييس‌جمهور همچنين با انتقاد از كوتاهي لندن در انجام تعهدات خود براي بهره‌مندي ايران از مزاياي اقتصادي برجام، فضاي مثبت اقتصادي را جزو تعهدات برجامي طرفين برشمرد و از آنها خواست هرچه زودتر تعهدات برجامي خود از جمله اينستكس را عملياتي كنند.
بوريس جانسون كه پيش از اين ديدار در اظهاراتي از سياست ترامپ براي توافقي جديد با تهران استقبال كرده بود حمايت لندن از برجام را اعلام و گفت: انگليس همواره حامي برجام بوده و خواهد بود و وي در مقام وزير خارجه كشورش براي منصرف كردن دولت امريكا از خروج از برجام، تلاش‌هاي زيادي انجام داده، ولي متاسفانه موفق نشده است.همچنان اميدواريم برجام تداوم يافته و تنش‌ها در منطقه كاهش يابد.
همزمان با ديدار جانسون و روحاني، حضور دوباره و ناگهاني مكرون در محل اقامت رييس‌جمهور كشورمان موجي از گمانه‌زني‌ها را به راه انداخت. مكرون كه در ديدار نخست قريب به 100 دقيقه با روحاني رايزني كرده و در حقيقت ادامه مذاكرات بياريتس با محمد جواد ظريف را پيش برده بود پس از ديدار با همتاي امريكايي كه محور اصلي آن ايران بوده با پيامي جديد نزد روحاني بازگشت. آنچه كه رسانه‌ها از ديدار دوم اما كوتاه روحاني و مكرون مي‌دانند اين است كه وي به رييس‌جمهور ايران پيشنهاد كرده با دونالد ترامپ ديدار كند و البته توصيه كرده كه عدم ديدار مي‌تواند فرصتي از دست رفته باشد چرا كه دونالد ترامپ به تهران سفر نمي‌كند و روحاني نيز در آينده‌اي نزديك به نيويورك نخواهد رفت. همزمان با اين توصيه مكرون، بوريس جانسون كه ناظر گفت‌وگوي روحاني و مكرون بود با خنده خطاب به رييس‌جمهور ايران گفت: بايد همانطور كه كنار استخر ايستادي به داخل آن شيرجه بزني. اين سخنان جانسون با خنده مكرون و روحاني همراه شد اما پس از آن رييس‌جمهور ايران با پاسخ منفي به پيشنهاد همتاي فرانسوي به وي گفت: شما مسير خوبي را طي كرده بوديد اما ناگهان متوقف شديد. پس از اين اظهارات مكرون كه نااميدي در چهره او ديده مي‌شد اتاق روحاني را ترك كرد.
با معيار قرار دادن آنچه در چند روز گذشته در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد گذشت مي‌توان گفت كه گشايشي عملي در بن بست ميان ايران و امريكا صورت نگرفته اما تلاش‌ها براي عبور دادن تهران و واشنگتن از
بن‌بست موجود همچنان ادامه دارد و از برخي جبهه‌ها افزايش هم پيدا كرده است. هرچند كه دونالد ترامپ (تا لحظه تنظيم اين گزارش) همچنان از موضع خود كوتاه نيامده و نه از بازگشت امريكاي ترامپ به توافق خبري است و نه از موافقت رييس‌جمهور امريكا با بازگشت به عقب و برداشتن تحريم‌هاي ايران. اما حسن روحاني هم در ديدارهاي دو‌جانبه با اهل سياست، هم در گفت‌وگوهاي صميمانه با اهالي رسانه و هم از تريبون مجمع عمومي سازمان ملل متحد پيام ايران را به گوش جهانيان رساند.
رييس‌جمهور ايران در شرايطي به نيويورك رفت كه تيم ترامپ در 17 ماه گذشته از هيچ تلاشي براي تنگ‌تر كردن حلقه اقتصادي پيرامون ايران فروگذار نكرده و حمله به تاسيسات نفتي عربستان تنها چند روز پيش از آغاز هفتاد و چهارمين مجمع عمومي سازمان ملل متحد هم فرصتي براي جلب اجماع سياسي عليه ايران به دست داد كه نمونه آن را در بيانيه سه كشور اروپايي عليه ايران ديديم. حضور حسن روحاني در نيويورك هم نشان از شكست سياست‌هاي ترامپ در حصر سياسي و اقتصادي ايران داشت و هم به فرصتي تبديل شد تا رييس‌جمهور ايران به افكار عمومي جهان بگويد دليل بن بست در مذاكرات ايران و امريكا، سياست‌هاي رييس‌جمهوري است كه حتي به قطعنامه شوراي امنيت هم پايبند نيست و اندك علاقه‌اي به ابتكارهاي چندجانبه براي تامين امنيت جمعي در صحنه بين‌المللي ندارد. همزمان در حالي كه عربستان سعودي با حمايت عملي امريكا و جانبداري شفاهي اروپا تلاش مي‌كند ايران را مقصر ناامني و بي‌ثباتي در منطقه غرب آسيا به خصوص خليج فارس و تنگه هرمز بداند، روحاني با خود طرحي را براي صلح و ثبات منطقه‌اي به نيويورك برد و براي چندمين بار با قرار دادن طرحي جامع‌تر و به روزتر از طرح‌هاي پيشين منطقه‌اي ايران نشان داد كه تهران حاضر است با دست ياري دراز كردن به سمت كشورهاي منطقه و نه قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي ابتكارهاي جديد را هم پيش ببرد. همزمان در حالي كه دونالد ترامپ در نطق خود به سنت دو سال گذشته ترجيح داد موجي از اتهام‌ها را متوجه ايران بكند، حسن روحاني در سخنان خود با برشمردن متين و منطقي نقض عهدهاي امريكا و اشاره به شكست‌هاي عيان واشنگتن در منطقه خاورميانه، به جهان اعلام كرد كه تهران لجاجتي با ابتكارهاي بين‌المللي و ديپلماسي ندارد و معيار ايران در مطالبه‌هايش توافقي بين‌المللي است بالغ بر 130 صفحه و قطعنامه‌اي مصوب شوراي امنيت به شماره 2231.
هرچند كه حضور روحاني در نيويورك انتظارهاي رسانه‌اي براي انتشار عكسي دونفره يا حداقل دسته‌جمعي كه در آن روساي جمهور ايران و امريكا در يك قاب ديده بشوند را برآورده نساخت اما شكستن فضايي كه دونالد ترامپ تلاش مي‌كرد عليه ايران به عنوان تهديدي براي امنيت و صلح بين‌المللي بسازد، ماموريتي بود كه روحاني به خوبي از پس آن برآمد. روز گذشته روحاني جدا از سخنراني در مجمع عمومي زنجيره ديدارهاي دو‌جانبه را هم ادامه داد كه سهم بازيگران شرقي در آن پررنگ‌تر بود.
توبيخ سه كشور اروپايي توسط ظريف
وزراي خارجه كشورهاي ايران و 1+4 در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد با هم ديدار كردند. ديداري كه در حقيقت جلسه خداحافظي فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم به حساب مي‌آمد و از اين پس جانشين موگريني بايد ميزباني چنين جلساتي را برعهده داشته باشد. در اين نشست وزراي خارجه ايران، فرانسه، روسيه، چين و آلمان به همراه فدريكا موگريني حضور داشتند و نماينده انگليس نيز به نمايندگي از اين كشور و در غياب وزير خارجه انگليس كه به دليل تحولات برگزيت در لندن بود، شركت كرده بود.حاضران در اين نشست برجام را كه به تاييد قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد رسيده عنصري كليدي در ساختار جهاني عدم اشاعه هسته‌اي و دستاورد مهم ديپلماسي چندجانبه خواندند. شركت‌كنندگان در نشست مزبور با اشاره به اهميت اجراي كامل و موثر برجام از سوي همه طرف‌ها، بر عزم خود در راستاي تداوم تلاش‌ها به منظور حفظ اين توافق، كه به نفع همگان است، تأكيد كردند. حاضران در نشست مزبور از تلاش مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در مذاكرات منتج به برجام و بعد از آن قدرداني كردند. محمدجواد ظريف در اين نشست به تشريح آثار مخرب خروج غيرقانوني امريكا از برجام پرداخت و با انتقاد از بدعهدي‌هاي طرف‌هاي مقابل در اجراي تعهدات برجامي، اظهارات و بيانيه‌هاي غيرسازنده اخير 3 كشور اروپايي را محكوم كرد.
آخرين نشست ايران و 1+4 با فدريكا موگريني
«فدريكا موگريني»، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا چهارشنبه مدعي شد اقداماتي كه ايران براي كاستن از تعهدات خود ذيل برجام برداشته برگشت‌پذير هستند. به گزارش فارس، موگريني كه بعد از جلسه وزراي خارجه ايران و گروه 1+ ۴ در نيويورك صحبت مي‌كرد گفت در اين جلسه درباره اجراي توافق هسته‌اي رايزني شده است.
موگريني گفت كه اين توافق پابرجا است و همه طرف‌ها به تلاش براي حفظ آن، با وجود همه چالش‌ها ادامه خواهند داد. او گفت كه حفظ اين توافق دشوار است. او در پاسخ به سوالي درباره اينكه آيا به نظر او بعد از ميانجي‌گري‌هاي اخير، احتمال مذاكره ميان ايران و امريكا بيشتر شده يا خير گفت: «من درباره ملاقات‌هايي كه فعلا جزو برجام نيستند اظهارنظر نمي‌كنم.»
موگريني با وجود اين گفت: «چيزي كه مي‌توانم بگويم اين است كه همه ما از تلاش‌هاي انجام‌شده براي گشودن كانال‌هاي گفت‌وگو استقبال مي‌كنيم؛ واضح است از هر آن چيزي كه مبتني بر اجراي كامل برجام باشد و بتواند آن را مستحكم كند، بسيار استقبال مي‌كنيم.»
موگريني گفت همه طرف‌هاي شركت‌كننده در نشست امروز در نيويورك تأكيد كرده‌اند كه برجام پابرجا است و طرف‌ها بدون ناديده گرفتن چالش‌ها به همكاري براي حفظ آن ادامه خواهند داد.
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در ادامه گفت: «همانطور كه مي‌دانيد توافق دو ستون دارد: تعهدات هسته‌اي و جوانب اقتصادي كه به رفع تحريم‌ها [عليه ايران] مربوط مي‌شوند. در هر دو زمينه، عزم كامل براي تلاش در جهت حفظ توافق وجود دارد. در هر دو زمينه، چالش‌هايي وجود دارند، اما اراده براي تلاش جهت حفظ توافق وجود دارد. اين را پنهان نمي‌كنم كه انجام اين كار (حفظ توافق هسته‌اي) به نحو فزاينده‌اي دشوارتر شده. ما امروز درباره ادامه تلاش‌ها براي پابرجا نگاه داشتن توافق هسته‌اي و غلبه بر مشكلاتي كه با آن مواجهيم، رايزني كرديم.»
وي درباره اقداماتي كه ايران براي كاستن از تعهدات خود ذيل برجام برداشته گفت: «معتقدم تمامي اقداماتي كه ايران تا به حال برداشته، برگشت‌پذير هستند.ما همواره از ايران خواسته‌ايم اين اقدامات را به عقب برگرداند و به پايبندي كامل برگردد.»مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در بخش ديگري از سخنانش گفت كه پايبندي كامل ايران به برجام هم در راستاي حفظ منافع امنيتي دنيا است و هم در راستاي حفظ منافع اقتصادي ايران. او گفت: «اين مساله (پايبندي ايران به برجام) در راستاي منافع امنيتي همه ما است؛ در راستاي منافع اقتصادي ايران هم هست. بنابراين من اميدوارم كه عقلانيت حكمفرما شود.»