دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده اخيرا هفته‌هاي سختي را پشت سر گذاشته، اما وضعيت نزديك‌ترين متحدان خارجي امريكا چطور است؟ رهبران كشورهايي چون بريتانيا، استراليا، ژاپن و عربستان سعودي كه روي رييس‌جمهور غيرقابل پيش‌بيني امريكا قمار كرده‌اند، احتمالا تاكنون به اين نتيجه رسيده‌اند كه روي اسب بازنده شرط بسته‌اند.
رسوايي اخير ترامپ پس از افشاي تماس تلفني او با ولاديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين، روند استيضاح او را دوباره به جريان انداخته است. ترامپ در اين تماس تلفني كه دموكرات‌ها آن را سوءاستفاده از مقام رييس‌جمهور مي‌دانند، از همتاي اوكرايني خواسته بود تحقيقات قضايي را عليه فرزند جو بايدن رقيب انتخاباتي‌اش آغاز كند. اما ترامپ تنها رهبري نبود كه اين تماس تلفني برايش دردسرساز شد. برخي منتقدان در اوكراين تلاش‌هاي زلنسكي براي راضي كردن ترامپ را محكوم كرده‌اند. يكي از اعضاي حزب رييس‌جمهور سابق اوكراين در گفت‌وگو با واشنگتن پست گفت: اكنون ما بخشي از انتخابات امريكايي‌ها هستيم و من اين را دوست ندارم. اوكراين خودش به اندازه كافي مشكل دارد.
زلنسكي كه همانند ترامپ در جهان سياست تازه‌وارد است و شهرتش را با حضور در برنامه‌هاي تلويزيوني به دست آورده، تاكنون توانسته است با اين انتقادات كنار بيايد؛ اما رسوايي اخيري كه بر سر مكالمه خصوصي او باترامپ به بار آمد موجب شد تعاملات دولت ترامپ و ديگر متحدان خارجي‌اش بيشتر زير ذره‌بين قرار گيرد.
ويليام بار، دادستان كل ايالات متحده، برخي متحدان خارجي امريكا نظير بريتانيا، استراليا و ايتاليا را تحت فشار قرار داده است تا به اطلاعاتي دست يابد كه نشان دهد تحقيقات سازمان‌هاي اطلاعاتي امريكا در خصوص ارتباط احتمالي بين روسيه و اعضاي ستاد انتخاباتي ترامپ در سال ۲۰۱۶بي‌اعتبار است.
گزارش‌ها حاكي از آن است كه ترامپ بوريس جانسون و اسكات موريسون، نخست‌وزيران بريتانيا و استراليا را تحت فشار قرار داده تا اطلاعات خود را در اختيارشان قرار دهند. جانسون و موريسون تلاش كرده‌اند روابط خوب خود با ترامپ را حفظ كنند، اما رييس‌جمهور امريكا در هر دو كشور شخصيت منفوري است. بر اساس نظرسنجي مركز پيو، سال گذشته تنها 32 درصد از استراليايي‌ها و 28 درصد از بريتانيايي‌ها به ترامپ اعتماد داشته‌اند.
در كشورهايي مثل بريتانيا، استراليا و ايتاليا كه دولت‌هاي‌شان با بي‌ثباتي و بحران مشروعيت دست و پنجه نرم مي‌كنند، تحت سلطه شخصيت منفوري چون ترامپ بودن باعث بروز مشكلات سياسي جدي خواهد شد. تنها سفرهاي خارجي ويليام بار و رودي جولياني، وكيل شخصي ترامپ نيست كه بايد متحدان خارجي را نگران كند، بلكه تغيير سياست ناگهاني اين رييس‌جمهور و تمايل او به تغيير موضع از مجيزگويي به تهديد و بالعكس، موجب شده است كه برخي متحدان به اين بينديشند كه چه زماني بخت از آنها روي‌گردان مي‌شود.
عربستان سعودي و امارات جزو اولين و مشتاق‌ترين حاميان خارجي دولت ترامپ هستند كه بين تمايل اين رييس‌جمهور براي درگيري با ايران و اشتياق وي براي مذاكره با حسن روحاني سردرگم هستند.
محمد بن سلمان، وليعهد جوان سعودي در مصاحبه‌اي با «سي‌بي‌اس نيوز»نشان داد از موضع رويارويي نظامي با ايران فاصله گرفته است. سخنگوي دولت ايران اخيرا اعلام كرد: عربستان سعودي از طريق رهبر كشوري ديگر پيام‌هايي را براي رييس‌جمهور ايران ارسال كرده است. امارات نيز پيش‌تر از مشاركت در جنگ يمن و مبارزه با حوثي‌هاي تحت حمايت ايران عقب‌نشيني كرده بود.
هم رياض و هم ابوظبي با حمايت‌هاي ژئوپليتيك و مراودات تجاري دوستانه با امريكا تلاش كردند دولت اين‌كشور را راضي نگه دارند، اما به وقت عمل- به‌ويژه پس از حمله يمن به تاسيسات نفتي عربستان در ماه گذشته- مشخص شد كه در جدال با ايران اين دو كشور نسبت به امريكا چيزهاي بيشتري براي از دست دادن دارند.
در خاور دور نيز وضعيت مشابهي برقرار است. كره جنوبي و ژاپن هر دو به صورت همزمان از مذاكرات ترامپ با كره شمالي نا‌اميد شده‌اند، ولو به دلايل مختلف. در حالي كه مذاكرات واشنگتن و پيونگ‌يانگ قرار است اوايل اين هفته ادامه پيدا كند، آزمايش اخير موشك بالستيك از سوي كره شمالي موجب افزايش نگراني سئول و توكيو شده است.
آبه شينزو نخست‌وزير ژاپن، ترامپ را براي اتخاذ رويكردي سخت‌گيرانه عليه كره شمالي تحت فشار قرار داده، اما در اين زمينه چندان موفق نبوده است. كره شمالي همچنان به آزمايش موشك‌هاي خود ادامه مي‌دهد و موشكي كه روز چهارشنبه پرتاب كرد نيز در منطقه اقتصادي انحصاري ژاپن فرود آمد. رييس‌جمهور كره جنوبي نيز تلاش كرده امريكا را براي مذاكره با كره شمالي تحت فشار قرار دهد، اما اختلاف لاينحل بر سر تحريم‌هاي امريكا و خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي و البته نگراني‌ها در خصوص امنيت ملي در سئول، محبوبيت او را كم كرده است.
حتي نتانياهو نيز به عنوان وفادارترين متحد ترامپ به اين نتيجه رسيده است كه دوستي با رييس‌جمهور امريكا ممكن است زودگذر باشد. نخست‌وزير رژيم صهيونيستي با ناراحتي نظاره‌گر نزديكي ترامپ به ايران بوده و با اوج گرفتن فشارهاي سياسي در اسراييل، شاهد دور شدن ترامپ از خود است. ماه گذشته رييس‌جمهور امريكا پس از اطلاع از نتايج نزديك انتخابات در رژيم صهيونيستي به خبرنگاران گفت: روابط ما با «اسراييل» است نه با نتانياهو، بنابراين بايد ببينيم كه چه اتفاقي مي‌افتد. نمي‌توان كشورهاي خارجي را به دليل تلاش براي متحد شدن با امريكا سرزنش كرد. ايالات متحده همچنان قدرتمندترين كشور جهان است. تمام رهبران جهان به نحوي مجبورند با ترامپ كنار بيايند و بهتر است كه اين كار در شرايط دوستانه انجام شود.
اتخاذ موضع خصمانه مي‌تواند براي اروپا گران تمام شود. پس از حكم روز چهارشنبه سازمان تجارت جهاني ترامپ قصد دارد با اعمال تعرفه بر 7.5ميليارد دلار صادرات سالانه اروپا، ضربه بزرگي به اين اتحاديه وارد كند. سران كشورهايي نظير كانادا، فرانسه و آلمان كه در مقابل ترامپ ايستاده‌اند به هر حال درگير مشكلات داخلي كشور خودشان نيز هستند.
برخي رقباي ايالات متحده در نهايت از تلاش براي ارتباط با دولت اين كشور دست كشيده‌اند. ماريا زاخاروا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه اواخر هفته گذشته اظهار داشت كه انتشار متن مكالمه محرمانه ترامپ با زلنسكي نشان‌دهنده خطرات مذاكره با امريكاست. چين به عنوان يكي از دشمنان امريكا در حوزه سياست خارجي كه اخيرا سياست انتظار براي اتمام دوره رياست‌جمهوري ترامپ را در پيش گرفته، ممكن است پيروز نهايي رسوايي‌هاي اخير باشد. تحليلگران معتقدند فشار استيضاح روي ترامپ مي‌تواند او را وادار به پذيرش يك «معامله ناقص» با چين كند. پكن شرط بسته است كه ترامپ اولين دوره رياست‌جمهوري خود را در حالت ضعف به پايان خواهد رساند و احتمال بردن اين شرط هر روز بيشتر مي‌شود.
واشنگتن‌پست