تاييد و تكذيب خبر فيلترينگ گوگل‌پلي ادامه دارد
انحصار به جاي رقابت؟!
هنوز يك هفته از خبر فيلترينگ سايت‌هاي دانلود فيلم نگذشته بود كه شايعه فيلترينگ «گوگل‌پلي» بار ديگر با انتقاد شهروندان مواجه شد. البته مسوولان تنها به فيلترينگ سايت‌هاي دانلود فيلم بسنده نكردند و از آنجا كه سرورهاي اين سايت‌ها از داخل كشور قطع شده است، حتي با فيلترشكن هم نمي‌توان از آن استفاده كرد. قطع دسترسي مردم به سايت‌هاي دانلود فيلم، واكنش‌هاي بسياري را به همراه داشت و اين اعتراض‌ها تا جايي پيش رفت كه وزير ارتباطات ناچار به پاسخگويي شد و در حساب توييتري‌اش نوشت: «ولله بسته شدن سايت‌هاي دانلود فيلم به من مربوط نيست. دادستاني به ارايه‌دهندگان خدمات ميزباني وب دستور داده، اين وسط من هيچ كاره‌ام.» البته وزير جوان دولت روحاني در مساله فيلترينگ تلگرام هم گفته بود كه تصميم او نيست و كسان ديگري اين تصميم را گرفته‌اند. اما ماجراي بسته شدن و فيلترينگ اين سايت‌ها چيست؟
همان طور كه زماني كه بحث از فيلترينگ تلگرام بود، حتي شخص رييس‌جمهوري از بحث انحصار سخن گفت و بسياري از ناظران نيز نوشته و گفتند كه اين اقدام به آن دليل صورت مي‌گيرد كه فضا براي استفاده و فعاليت پيام‌رسان‌هاي داخلي باز شود. چنان‌كه
به‌نظر مي‌رسد با مسدوديت سايت‌هاي دانلود فيلم و «گوگل‌پلي»، اين انحصار است كه جايش را به رقابت سالم مي‌دهد. درواقع ماجراي فيلترينگ حالا ديگر از يك مساله سياسي-امنيتي خارج شده و اين منافع اقتصاد است كه عملا براي حق شهروندان در استفاده از سايت‌ها، اپليكيشن‌ها و فضاي مجازي تصميم‌گيري مي‌كند.نكته‌اي كه به نظر مي‌رسد مسوولان تصميم‌گيرنده كمتر به آن توجه مي‌كنند، اين است كه با حذف رقيب، نمي‌توان بازار را براي داخلي‌ها باز كرد. صرف‌نظر از اينكه چنان‌كه روحاني نيز گفته بود، مگر گنجايش و ظرفيت «داخلي»ها چقدر است و مگر نه اينكه تجربه ناموفق فيلترينگ تلگرام به‌روشني نشان داد درنهايت اين شهروندان هستند كه بايد انتخاب كنند كه مي‌خواهند از چه پيام‌رسان، سايت يا اپليكيشني استفاده كنند؟ همان طور كه فيلتر تلگرام و تبليغ‌هاي آن‌چناني براي پيام‌رسان‌هايي مانند سروش، نتوانست به كمك اين پيام‌رسان داخلي بيايد و بازار «سروش» يك سال و نيم بعد از فيلترينگ تلگرام همچنان كساد است و تلگرام پرمخاطب‌ترين پيام‌رسان مورد استفاده ايرانيان است. حتي بسياري از مسوولان، سازمان‌ها و خبرگزاري‌هايي كه به دليل فيلترينگ تلگرام، صفحات و كانال‌هاي‌شان را در اين پيام‌رسان روسي بسته بودند، به ناچار بعد از مدتي دوباره به تلگرام كوچ كردند تا مخاطبان خود را از دست ندهند.جالب آنكه حالا دوباره زمزمه‌هاي رفع فيلتر تلگرام به گوش مي‌رسد؛ همين چند روز پيش بود كه خبري مبني بر رفع فيلتر تلگرام در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست مي‌شد كه به نقل از ابوالحسن فيروزآبادي، دبير شوراي عالي فضاي مجازي كشور مي‌گفت تمامي اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي با رفع فيلتر تلگرام موافقند و فراتر از آن، ابراز اميدواري كرده بود كه بالاخره تا پايان ماه صفر، تلگرام رفع فيلتر مي‌شود. البته اين خبر همان شب تكذيب شد اما چند روز بعد از آن و پس از دستگيري روح‌الله زم، موسس كانال آمد نيوز بار ديگر احتمال رفع فيلتر تلگرام قوت گرفت تا كاربران شبكه اجتماعي كه يكي از دلايل احتمالي مسوولان كشور براي فيلتر تلگرام را فعاليت مخرب كانال «آمد نيوز» و فيك‌نيوزهاي شبيه به آن در اين شبكه اجتماعي مي‌دانستند، ابراز اميدواري كردند كه با دستگيري موسس اين كانال فيك‌نيوز، مي‌توان تلگرام را رفع فيلتر كرد. هرچند تاكنون هيچ مسوولي درباره وضعيت تلگرام پس از دستگيري زم توضيحي نداده و تنها خبر رفع فيلتر تلگرام همان نقل‌قول نصفه و نيمه و تكذيب شده از فيروزآبادي است.البته اين تنها خبر تكذيب شده در حوزه فضاي مجازي چند روز اخير نيست. همان خبر فيلتر «گوگل‌پلي» هم كه چند روز پيش منتشر شد، تاكنون چند نوبت تاييد و تكذيب شده است. خبر فيلتر شدن گوگل‌پلي با شايعه نامه‌اي كه به امضاي جواد جاويدنيا، سرپرست معاونت امور فضاي مجازي دادستاني كل كشور و دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه رسيده، منتشر شد. البته مشخص نيست اين نامه كه حالا تصوير آن در شبكه‌هاي اجتماعي و سايت‌ها دست به دست مي‌شود، واقعي باشد يا خير اما يك منبع آگاه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، از صحت چنين نامه‌اي با محتواي فيلترينگ «گوگل پلي» خبر داده است. اين منبع آگاه مي‌گويد: «نامه‌اي در مورد درخواست فيلترينگ گوگل‌پلي يا همان پلي‌استور (Play store) تهيه شده است.» در مقابل اين منبع آگاه اما محمد كاظمي، عضو ناظر مجلس در كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه گفته است كه اين كارگروه تصميمي براي فيلترينگ گوگل‌پلي نگرفته است. او در اين باره به ايسنا گفت: «كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه دو هفته گذشته تشكيل جلسه داد اما موضوع فيلترينگ گوگل پلي در اين جلسه مطرح نشد و بعد از آن هم جلسه‌اي نداشتيم.» كاظمي با بيان اينكه تصميمي براي فيلترينگ گوگل‌پلي در كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه اتخاذ نشده، نسبت به انتشار اخباري مبني بر ارسال نامه درخواست فيلترينگ گوگل‌پلي ابراز بي‌اطلاعي كرد. اما اظهار بي‌اطلاعي محمد كاظمي از ارسال نامه درخواست فيلترينگ گوگل‌پلي، به معناي تكذيب وجود چنين نامه‌اي نيست. ممكن است همان كه «وزير ارتباطات» كشور نتوانست براي فيلترينگ تلگرام كاري انجام دهد يا تاكيد كرد كه در مسدود شدن سايت‌هاي دانلود فيلم نقشي نداشته، تصميم فيلترينگ گوگل‌پلي هم از سوي گروهي خاص دنبال شده و اعضاي كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه از آن بي‌خبر باشند.به هر حال اما فيلترينگ گوگل‌پلي را مي‌توان ادامه همان سياست انحصار به جاي رقابت دانست. هر چند مديرعامل «كافه بازار»، بزرگ‌ترين بازار داخلي اپليكيشن‌هاي اندرويدي به اين خبر واكنش نشان داده و مدعي شده كه «از فيلترينگ رقيبش حمايت نمي‌كند» اما ظاهرا برخي مسوولان تصميم دارند با فيلترينگ گوگل‌پلي ميدان رقابت را به صورت انحصاري در اختيار شركت‌هاي داخلي قرار دهند. البته نبايد از اين نكته غافل شد كه فيلترينگ گوگل‌پلي، مانند تلگرام و توييتر تنها به داغ‌تر شدن بازار فيلترشكن‌ها كمك مي‌كند.