• ۱۴۰۳ شنبه ۸ دي
روزنامه در یک نگاه
امکانات
روزنامه در یک نگاه دریافت همه صفحات
تبلیغات
بانک ملی بیمه ملت

30 شماره آخر

  • شماره 4500 -
  • ۱۳۹۸ شنبه ۱۱ آبان

گذري بر آثار برجاي مانده از مظاهر مصفا

ميراث ماندگار استاد

بهمن فاطمي

 

 

در روزهاي گذشته رسانه‌ها اعم از مجازي و حقيقي به بهانه درگذشت مظاهر مصفا، تحليل‌ها، يادداشت‌ها و گفت‌وگوهايي در مورد اين شاعر قصيده‌سرا و مدرس شناخته شده دانشگاه منتشر كردند.

در معرفي او به موارد مختلفي مي‌توان اشاره كرد. از جمله اينكه مصفا اگرچه متولد تفرش استان مركزي است، اما به سبب مهاجرت خانواده به قم، تحصيلات اوليه خود را در اين شهر مذهبي پشت سر گذاشت و سپس دوران متوسطه را در دارالفنون گذراند. بعد از آن در دانشسراي عالي ادبيات خواند و تحصيل در رشته زبان و ادبيات فارسي را تا مقطع دكترا در دانشگاه تهران ادامه داد.

براي بيشتر شناختن كسي كه عمري دست به كار نوشتن بوده و بيشترين اوقات خود را مصروف سرايش شعر، تاليف و به ويژه تصحيح متون مختلف كرده، كتاب‌شناسي‌‌اش يك ضرورت است. بر آن شديم تا گذري كنيم به بخشي از ميراثي كه اين شاعر فقيد در قالب كتاب از خود برجاي گذاشته است. آنچه مي‌خوانيد معرفي تعدادي از كتاب‌هايي است كه نام مظاهر مصفا را چه در مقام مصحح، چه به عنوان نويسنده مقدمه كتاب، چه در جايگاه گردآورنده و تدوينگر اثر و چه در كسوت شاعر يدك مي‌كشد.

رباعيات خيام

از كتاب‌هايي كه نام مظاهر مصفا را بر جلد خود دارد، كتاب فارسي انگليسي «رباعيات خيام» است. در اين كتاب مصفا مقدمه‌اي نوشته است بر رباعيات عمر بن ابراهيم خيام، شاعر معروف و رباعي‌سراي قرن‌هاي پنجم و ششم هجري. روي جلد كتاب نوشته شده اشت: «به جمع و تدوين و مقدمه و تحقيق دكتر مظاهر مصفا». سعيد سعيد‌پور رباعي‌ها را به انگليسي ترجمه و انتشارات كتابسراي نيك آن را منتشر كرده است. مقدمه زنده‌ياد مصفا همچنين بر كتابي كه به همين نام با ترجمه ادوارد فيتس جرالد منتشر شده است، ديده مي‌شود.

كليات سعدي

تصحيح كليات سعدي از ديگر آثار مظاهر مصفاست. اين كتاب به اهتمام زنده‌ياد مصفا از روي نسخه تصحيح شده انجمن ادب فارسي از سوي نشر روزنه منتشر شده است. كليات سعدي در قطع رقعي و در 1200 صفحه در بازار كتاب موجود است.

ديوان سنايي

كتاب ديگري كه باز نام مظاهر مصفا را در مقام مصحح يدك مي‌كشد، ديوان حكيم سنايي غزنوي است. كتاب به اهتمام شاهرخ حكمت درآمده و مظاهر مصفا بر آن مقدمه نوشته است. ناشر كتاب نشر زوار است و آخرين بار دو سال پيش منتشر شده است.

مجمع‌الفصحا

«مجمع‌الفصحا» كتابي است از رضا قليخان هدايت كه مظاهر مصفا مسووليت تصحيح اين كتاب را در جلدهاي مختلف آن بر عهده داشته است. كتاب، تذكره‌اي است شامل ترجمان احوال و آثار بيش از 700 نفر از شعراي ايران و در اصل آخرين و جامع‌ترين تذكره شاعران فارسي زبان است. مصفا در مقدمه‌اي كه بر كتاب نوشته، به سبب نوع كار حدس مي‌زند كه رضا قليخان هدايت در اين اثر دستياران متعدد داشته است. «مجمع‌الفصحا» را انتشارات اميركبير در شش مجلد منتشر كرده است.

متن انتقادي جوامع‌الحكايات و لوامع‌الروايات

متن انتقادي جوامع‌الحكايات و لوامع‌الروايات، اثر محمدبن محمد عوفي هم از عناوين كتاب‌هايي است كه مظاهر مصفا تصحيح كرده است. اين كتاب 580 صفحه‌اي را انتشارات پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در سال 1387 در دو جلد منتشر كرده است.

آيين نگارش و سرايش

كتاب ديگري كه نشان مي‌دهد، مصفا جداي از ادبيات در حوزه‌هاي بينامتني هم دستي بر آتش داشته، «آيين نگارش و سرايش» با عنوان فرعي «نكاتي پيرامون روزنامه‌نگاري و گزارشگري بررسي شعر معاصر و دستور زبان فارسي» است. نويسنده كتاب محمدباقر صدرا است و نام مظاهر مصفا به عنوان يكي از مقدمه‌نويسان آن ديده مي‌شود. كتاب را انجمن‌ فرهنگي‌ ادبي‌ اميركبير فراهاني در سال 1388 منتشر كرده است.

نسخه اقدم

با اين حال مظاهر مصفا پيش از اينها به شاعر بودن خود اشتهار دارد و طبعا رواست كه كتاب‌هاي شعر او را بشناسيم. «نسخه اقدم» يكي از كتاب‌هاي شعر اوست كه مجموعه‌اي از چهارپاره‌هاي او را در بر مي‌گيرد. اين مجموعه را انتشارات فرهنگ نشر نو منتشر كرده است. كتاب در 304 صفحه و در قطع رقعي در بازار كتاب موجود است.

در شهر خالي از مرد

«در شهر خالي از مرد» عنوان كتاب شعر ديگري است از مظاهر مصفا. از عناوين شعرهاي آن مي‌توان «هواي علي(ع)»، «سرد و سياه و تلخ»، «يا ضامن آهو»، «به سوگ دهخدا»، «سيه‌گيسو»، «اندك‌اندك»، «خونين چامه»، «دام غم»، «يك پيرهن مرد» و... را نام برد. اين كتاب 100 صفحه‌اي در سال 1389 را خود مولف در مقام ناشر منتشر كرده است.

گزينه اشعار

جداي از اينها گزينه‌اي هم از شعرهاي مظاهر مصفا در سال 1378 منتشر شد. اين كتاب 177 صفحه‌اي را نشر مرواريد راهي بازار كتاب كرده بود و همان‌طور كه از عنوانش پيداست، مجموعه‌ حاوي گزينشي از شعرهاي مصفاست.

ارسال دیدگاه شما

ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
عنوان صفحه‌ها
کارتون
کارتون