در حسرت شكوه شوروي
شكست لوكوموتيو مسكو در خانه خودش مقابل بايرن لوركوزن، رويداد غمانگيزي براي دوستداران فوتبال در روسيه و ساير فوتبالدوستاني است كه خاطرات خوشي از فوتبال شوروي دارند. لوكوموتيو مسكو در گروه چهارم ليگ قهرمانان اروپا، تا به حال چهار بازي از پنج بازي خودش را باخته است. دو شكست مقابل يوونتوس، يك شكست مقابل اتلتيكو مادريد و يك شكست هم در برابر بايرن لوركوزن. لوكوموتيورانان فقط يك برد در كارنامهشان دارند: بازي رفت در برابر بايرن لوركوزن. آنها در آخرين بازي خود بايد در مادريد به مصاف اتلتيكو بروند و بسيار بعيد است در آن مسابقه شكست نخورند. نكته غمانگيز در كار و بار لوكوموتيورانان اين است كه آنها تمام بازيهاي خانگيشان را واگذار كردهاند. يعني تماشاگران روسي هوادار اين تيم، برد كه هيچ، حتي يك مساوي هم از تيم خودشان در بازيهاي خانگي نديدهاند. ذلت لوكوموتيو مسكو در ليگ قهرمانان اروپا، چكيدهاي از وضعيت تحقيرآميز فوتبال روسيه در 28 سال گذشته است. اتحاد جماهير شوروي در 25 دسامبر 1991 با يك امضاي تاريخي به قلم ميخاييل گورباچف فرو پاشيد. در اين 28 سال گذشته، فوتبال روسيه هيچگاه شكوه و جذبه سابقش را نداشته است. اينكه چرا تيم ملي و تيمهاي باشگاهي روسيه ديگر آن كيفيت و ابهت سابق را ندارند، سوالي است كه پاسخش به تامل انبوهي از كارشناسان نياز دارد. ولي شايد بتوان گفت جدايي اوكراين از روسيه در جريان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، يكي از عوامل اصلي افت فوتبال روسيه بوده است. البته اين جدايي تاثير منفي خودش را بر فوتبال اوكراين هم گذاشته است. در واقع آنچه «فوتبال شوروي» محسوب ميشد، تا حد زيادي محصول پيوند اوكراين و روسيه بود. با از دست رفتن اين پيوند، فوتبال هر دو ملت دچار خسران شد. اگر چه اين بحث درازدامن است و با اين تببين مختصر نميتوان حكم قاطعي درباره از دست رفتن شكوه فوتبال شوروي صادر كرد، ولي قطعا عامل مذكور جزو عوامل اصلي فلاكت فوتبال روسيه در اين 28 سال و اهميت نه چندان بالاي فوتبال اوكراين طي اين مدت بوده است. تيم ملي شوروي پيش از جام جهاني 1986 يكي از مدعيان اصلي قهرماني جام بود. دو سال بعد، در جام ملتهاي اروپا، شوروي بايد قهرمان ميشد ولي اشتباهات فردي بازيكنانش و امدادرساني تير دروازه به رود گوليت و يارانش، سبب شد شوروي در بازي فينال مغلوب هلند دوستداشتني گوليت و فانباستن شود. از آن زمان به بعد، روسها فقط يكبار به نيمهنهايي جام ملتهاي اروپا رسيدهاند (2008) و اوكراين هم بهترين نتيجهاش رسيدن به يكچهارم نهايي جام جهاني بوده است (2006). باري، نتايج ضعيف لوكوموتيو مسكو (و زنيت سنپترزبورگ) در ليگ قهرمانان اروپا، فوتبالدوستان قديميتر را به ياد دوران باشكوه فوتبال شوروي مياندازد؛ دوراني كه تيمهاي فوتبال شوروي، زنگ تفريح هيچ تيمي نبودند و همه از «روسها» ميترسيدند.