گروه اجتماعي
149 ميليون دلار وام بانك جهاني مي‌توانست شبكه آب و فاضلاب اهواز را دگرگون كند اما چنين نشد، حالا كه صحبت از گم شدن وام بانك جهاني مي‌شود، سه سال فرصت تنفس اين وام هم به پايان رسيده و احتمالا دولت در حال بازپرداخت قسط‌هاي وامي است كه جز به ابهام و اما و اگر از آن صحبت نمي‌شود، با اين حال صحبت‌هاي حبيب‌الله مرادي، مديرعامل آبفاي پيشين اهواز در زماني كه وام بانك جهاني اخذ شد، در گفت‌وگو با ايسنا نشان مي‌داد كه احداث تصفيه‌خانه شرق اهواز و اجراي كلكتور و شبكه‌كشي با استفاده از اين وام صورت گرفته است، اين ادعا را «بهنام مريدي»، مديرعامل شركت آبفاي اهواز گرچه رد نمي‌كند، اما به «اعتماد» مي‌گويد كه تصفيه‌خانه شرق اهواز تماما با پول اين وام ساخته نشد. مريدي گرچه تمايلي به كنكاش در گذشته ندارد، اما انتقادهايي به نحوه تخصيص اين وام كلان در شهر اهواز دارد: «اين كارها پراكنده بودند و نگاه جامعي براي رفع اين مساله وجود نداشت.» روزنامه «اعتماد» كه چهارشنبه گذشته مجموعه مطالبي را در بررسي وضعيت چرايي به نتيجه نرسيدن شبكه آب و فاضلاب اهواز منتشر كرده بود، براي شفاف شدن اين موضوع سراغ مريدي رفته است. شفاف شدن چگونگي هزينه شدن اين بودجه از يك سو و پرسش درباره اينكه چرا تكليف شبكه آب و فاضلاب از سال 1383 تاكنون به سرانجام نرسيده و آيا براي اين پروژه 15 سال زمان كافي نبوده است؟
نحوه تخصيص وام بانك جهاني به آب و فاضلاب اهواز همچنان مبهم است، اما گفته مي‌شود بخشي از اين وام صرف ساخت تصفيه‌خانه شرق اهواز شده، آيا اين اعداد صحت دارد و تصفيه‌خانه شرق اهواز با پول اين وام ساخته شده است؟
سه ماه است كه پا به آبفاي اهواز گذاشته‌ام و اين مساله به ده تا دوازده سال پيش باز مي‌گردد. حقيقتا در كارم كنكاش نمي‌كنم كه گذشتگان چه كرده‌اند و نگاه من به آينده است. در اين مدت اطلاعات جسته و گريخته‌اي البته كسب كرده‌ام مبني بر اينكه آن سال‌ها نتوانستند تمام وام را جذب كنند، در واقع بيشتر از 93 ميليون دلار وام جذب نشد و باقي برگشت خورد. با اين وام چهل درصد از كلكتور‌هاي طرح جامع اجرا شدند. يك بخشي از اين پول هم خرج شبكه‌هاي فاضلاب شد. البته بخشي از تصفيه‌خانه شرق اهواز را با اين پول ساختند نه تمام آن را. تصفيه‌خانه شرق اهواز تقريبا 95 درصد تكميل است و سال گذشته كه آقاي جهانگيري به استان خوزستان سفر كردند، يك بخش از چهار بخش اين تصفيه‌خانه افتتاح شد. 50 ميليارد تومان براي تكميل سه بخش ديگر هزينه لازم داريم. شايد زمان وام بانك جهاني با استفاده از پول وام زمين تصفيه‌خانه را تملك كردند، اما چنين نيست كه فقط با اين پول تصفيه‌خانه ساخته شده باشد. بخشي هم كمك دولت بود.
چه تعداد كلكتور و چه ميزان شبكه فاضلاب با پول وام بانك جهاني كار شد؟
40 تا كلكتور كار شده است، اما توجه كنيد كه اين كارها پراكنده بودند و نگاه جامعي براي رفع اين مساله وجود نداشت. طبق طرح جامع 114 كيلومتر كلكتور و حدود 34 كيلومتر آن در شرق اهواز باقي مانده است و حدود 92 كيلومتر هم در غرب اهواز. برآورد كارشناسي ما از طرح اين است كه اين كلكتورها در بخش‌هايي از شهر كار شده كه چندان صعب‌العبور نبودند و دشواري‌هاي اجرا نداشتند و جاهاي سخت شهري باقي مانده است. البته شرايط كار آن زمان به اين روال بود.
ارزيابي شما از طرح‌هاي صورت گرفته با اين وام چيست؟
من در اطلاعات ريز نشده‌ام. طبق طرح جامع اهواز بايد 63 دستگاه پمپاژ داشته باشد كه از اين ميان 33 دستگاه با پول وام بانك جهاني احداث شده و 30 دستگاه همچنان باقي است.
آيا تعلل در اجراي پروژه‌ها باعث شد كل اين وام جذب نشود؟
من در جريان نيستم.
نكته اينجاست كه بيش از 10 سال پيش حجم كلاني از پول وارد آب و فاضلاب اهواز شده است اما حالا و پس از جذب تمام اين اعتبارات مردم با مشكلات عديده‌اي مواجه هستند. پاسخ شما به اين تعارض چيست؟
درست است كه بايد شبكه اهواز شكل بگيرد و تكميل شود اما تمام مشكل اهواز مشكل فاضلاب نيست و اگر كل فاضلاب اهواز هم درست شود، باز مشكل خواهيم داشت. اهواز يك متر شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي ندارد و شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي ربطي به آب و فاضلاب ندارد. شهرداري كل دنيا و كل ايران شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي را كار كرده‌اند، اما اهواز اين شبكه را ندارد، يعني يك متر جوي يا يك متر «كانيو» كه بخواهد آب را هدايت كند، وجود ندارد. شبكه آب و فاضلاب از شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي مجزاست. وقتي شبكه مجزا نيست، آب باران وارد شبكه فاضلاب مي‌شود، تاب‌آوري بارندگي شبكه‌هاي ما 10 ميليمتر هستند و بيش از اين را پس مي‌زنند. هيچ جاي دنيا هم آب‌هاي سطحي را با شبكه فاضلاب اختلاط نمي‌كنند. هم تصفيه سخت مي‌شود و هم حجم روان آب زياد. حجم بارندگي نسبت به حجم توليد فاضلاب كمتر است، اما اگر همين حالا شبكه جمع‌آوري آب و فاضلاب تكميل هم شود باز اهواز مشكل خواهد داشت.
چند سالي مي‌شود كه وعده‌هايي در مورد احداث شبكه فاضلاب كوت عبدالله داده مي‌شود.
كوت عبدالله اصلا شبكه فاضلاب ندارد. حدود 15 كيلومتر به تازگي در آن شبكه فاضلاب كار شده است اما در آن بخش‌هايي كه شما در فيلم‌ها و تصاوير مشاهده مي‌كنيد، نه شبكه فاضلاب كشيده شده است نه آب‌هاي سطحي. متاسفانه كوت عبدالله خط القعري بود و شهرداري به دلايلي به مردم آنجا مجوز خانه‌سازي داد بدون آنكه زيرساخت‌هاي شهري آنجا بررسي شود. ما هم پيگير هستيم تا اين شبكه جمع‌آوري فاضلاب را به زودي در اين منطقه احداث كنيم.
يعني تاكنون از اعتبارات تخصيص داده شده، ريالي خرج كوت عبدالله نشده است؟
اين مسائل 14 سال پيش رخ داده‌اند، اگر كسي بخواهد به اين مسائل ورود كند سيستم قضايي است نه من، وظيفه من نيست كه گذشته را بررسي كنم و نگاه گروه ما به آينده است.
صحبت از آينده مي‌كنيد، اصلي‌ترين اقداماتي كه بايد براي شبكه آب و فاضلاب اهواز صورت بگيرد و پيش از آن صورت نگرفته، چيست؟
شهر اهواز دو مبحث دارد، يك مبحث فاضلاب موجود است و يك مبحث طرح جامع اهواز. فاضلاب موجود در شهر اهواز 2هزار و 300 كيلومتر شبكه است كه از اين مقدار هزار و 100 كيلومتر فرسوده و عمر مفيد آن بالاي 50، 60 سال است، مدام نشست مي‌كند و تاب‌آوري دفع آب‌هاي سطحي بعد از بارندگي را ندارد. بخش ديگر اجراي طرح جامع است كه تاكنون 40 درصد آن صورت گرفته و 60 درصد آن همچنان باقي است، پيش‌بيني مي‌كنيم براي اجراي 60 درصد باقيمانده به 4هزار و 500 ميليارد تومان اعتبار نياز داريم.
روزنامه اعتماد چهارم دي 98 در مجموعه مطلبي موضوع چگونه خرج شدن بودجه احداث شبكه آب و فاضلاب شهر اهواز را تحت عنوان «مسموميت پولي؛ خروش فاضلاب» منتشر كرد. اين گفت‌وگو در پيگيري همان مطلب است.
مريدي: اهواز يك متر شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي ندارد و شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي ربطي به آب و فاضلاب ندارد. شهرداري كل دنيا و كل ايران شبكه جمع‌آوري آب‌هاي سطحي را كار كرده‌اند، اما اهواز اين شبكه را ندارد.