روز گذشته اولين نشست خبري علي ربيعي، سخنگوي دولت دوازدهم بعد از اعلام انهدام هواپيماي مسافربري اوكرايني با خطاي انساني توسط پدافند هوايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در حالي برگزار شد كه اين مقام مسوول در دولت كه از جمله مقامات تكذيب‌كننده برخورد موشك با اين هواپيما بود، با بنري در پشت سر كه رويش از تسليت گفته شده بود و پيراهني مشكي مقابل دوربين‌ها حاضر شد. ربيعي در ابتداي نشست خود با اشاره به ترور فرمانده سپاه قدس توسط پهپاد امريكايي در فرودگاه عراق اظهار كرد: در هفته‌اي كه گذشت، هنوز از داغ فقدان سردار شهيد قاسم سليماني فارغ نشده بوديم و عزادار از دست دادن اين سردار بزرگ مقاومت بوديم كه داغ ديگري از راه رسيد و بر سينه‌هاي‌مان آوار شد. او ادامه داد: حادثه هواپيماي اوكرايني و كشته شدن ۱۷۶ مسافر اين هواپيما كه عمده آنها هموطنان ايراني و سايرين نيز از هم‌نوعان ما بودند دل‌هاي ما را غمگين كرد و از آن غم‌انگيزتر و مصيبت‌بارتر اين بود كه بعد از تقريبا سه روز با خبر شديم كه اين هواپيما در نهايت تاسف با آتش پدافند خودي ساقط شده است و اين دردي مضاعف بر دل‌هاي ما نهاد.
اين مقام مسوول با بيان اينكه «اكنون ما هم عزادار شده‌ايم و هم دغدغه‌مند و نگران. عزادار و سوگواريم؛ چرا كه جان انسان‌ها كه زن و بچه و عروس و داماد و بچه‌هاي خوب و نخبه ما و برخي از هم‌نوعان ما در اين حادثه كه ناشي از يك خطا بوده از بين رفته است»، تصريح كرد: دغدغه‌مند و نگران هستيم چون به هرحال ذهن همه ما و ملت ما را درگير كرده است. دغدغه اينكه چه بايد بكنيم كه ديگر هيچگاه اين خطاي بزرگ اتفاق نيفتد و دغدغه ديگر اينكه چگونه اين لطمه بزرگي كه به اعتماد عمومي مردم و مرجعيت رسانه‌اي و اطلاع‌رساني كشور وارد شد را جبران كنيم. سخنگوي دولت خاطرنشان كرد: «انتقادات زيادي در اين روزهاي غم‌انگيز متوجه مسوولان و مقامات ذي‌ربط كشور شد. ما متهم به دروغگويي و پنهانكاري شديم در حالي كه واقعا اينگونه نبود. حتي در بيانيه‌اي كه من در پنجشنبه شب منتشر كردم برداشت عدم صداقت صورت گرفت. اما واقعيت اين است كه ما دروغ نگفتيم. دروغ به معني جعل آگاهانه و عامدانه واقعيت است. اين چيزي بود كه از جانب ما به هيچ‌وجه اتفاق نيفتاد. همه كساني كه در آن روزها و در اوج جنگ رواني امريكا عليه ملت ايران اظهارنظر مي‌كردند مبتني بر عرق ملي و با استناد به اطلاعات موجود در همان لحظه اظهار بود و همه موضع‌گيري‌ها ريشه در بي‌اطلاعي يا بهتر بگويم بي‌اطلاع گذاشتن آنها داشت.
ربيعي افزود: آنچه كه من نيمه شب پنجشنبه بيان كردم مبتني بر مشاهده جنگ رواني گسترده امريكا عليه ملت ايران و از سوي ديگري مبتني بر اطلاعاتي بود كه در اختيار كل دولت بود مبني بر اينكه موشك هيچ نقشي در اين حادثه نداشته است. حالا الان قصد ندارم در اين مجال از تماس‌هاي مكرر و اقداماتي كه تا نيمه‌شب ادامه داشت سخن بگويم اما فرجام همه پرسش‌ها بر اين قرار گرفت كه موشكي اصابت نكرد.
وي افزود: روز جمعه نتايج تحقيقات نهايي شده ستاد كل نيروهاي مسلح در دبيرخانه شوراي امنيت ملي بررسي و به اطلاع رييس‌جمهور رسيد و پس از آن جلسه‌اي در دفتر رييس‌جمهور تشكيل شد. همه بهت‌زده، ناراحت و نگران بودند. هيچ يك از مقامات دولت از جمله شخص رييس‌جمهور تا عصر روز جمعه از علت اصلي سقوط هواپيما كه همان آتش پدافند غير عمدي خودي بوده مطلع نبودند و تا آن ساعت همان‌گونه كه سردار حاجي‌زاده هم عنوان كردند صرفا بر اساس اطلاعات و داده‌هاي موجود همان موقع اظهارنظر مي‌كردند. به هرحال از عصر روز جمعه كه رييس‌جمهور از موضوع مطلع شدند دستور تشكيل شوراي عالي امنيت ملي را دادند كه منجر به صدور بيانيه ستاد كل نيروهاي مسلح و بيانيه رييس‌جمهوري در اين خصوص شد. از همان ساعت رييس‌جمهوري تاكيد كردند كه به سرعت به مردم اطلاع‌رساني شود.
ربيعي خاطرنشان كرد: همين جا از همه ملت ايران، افكار عمومي و روزنامه‌نگاران عزيز عذرخواهي مي‌كنم. واقعيت اين است كه دولت خود گرفتار اين چرخه معيوب اطلاع‌رساني و كسب اطلاعات است. برخي انتقاد مي‌كنند كه چرا قبل از اعلام موضع تحقيق بيشتري به عمل نياوردي اما واقعيت اين است كه پيش از اظهارنظر از همه مسوولان ذي‌ربط استعلام كردم و آنها هم همگي براساس اطلاعاتي كه داشتند اطمينان دادند كه موشكي در كار نبوده است.
وي اضافه كرد: اقدام روز شنبه ستاد كل نيروهاي مسلح در صدور بيانيه‌اي كه با صداقت و مسووليت‌پذيري اين حادثه را بر عهده گرفتند و اعلام كردند كه ناشي از يك خطاي انساني بوده؛ قابل تقدير و شروع خوبي است كه قطعا با شفافيت تا انتها ادامه خواهد يافت. با اين حال نمي‌توان منكر شد كه غم و اندوه بزرگي بر دل‌هاي بازماندگان آن عزيزان و همچنين تمام ملت ايران نشست و متاسفانه در اثر تعلل و كوتاهي در اطلاع‌رساني به موقع اين حادثه، ضربات و لطمات جبران‌ناپذيري به سرمايه اجتماعي همه ما وارد شد.
او بيان كرد: دولت در اولين جلسه خود تصميم گرفت تحقيقات كاملي درباره علت وقوع اشتباه يگان پدافندي و ابعاد آن حادثه از جمله روشن شدن اينكه ناشي از يك خطاي انساني يا يك نقص ساختاري، تشخيص قصور و تقصير در مسووليت‌هاي مربوطه و همدردي و همراهي و رسيدگي به خانواده‌هاي جانباختگان به‌عمل بيايد. يكي از مباحث مهم و مورد بحث بررسي ساختارهاي اطلاع‌رساني و يافتن نواقص است كه انتظار مي‌رود بعد از اين ماجرا به نحوي سيستم‌هاي‌مان را ارتقا دهيم كه احتمال خطاي انساني در آنها به صفر برسد و ساختارهاي اطلاع‌رساني دقيق و بهنگام در مواقع مهم و حياتي اصلاح شود و ما از اين چرخه معيوب خارج شويم و تلاش مي‌كنيم كه تشييع مناسب و در شأن آنان و ملت ايران براي جانباختگان اين حادثه انجام شود.
سخنگوي دولت خاطرنشان كرد: در اين ميان نبايد فراموش بكنيم كه ريشه اين اتفاق ناگوار در كجا بود و از كجا آغاز شد. از همان شبي بود كه رژيم امريكا تصميم به ترور بزدلانه سردار سليماني گرفت و سايه جنگ را بر سر اين كشور گستراند و يك اضطراب و فشار رواني سنگين اجتماعي و سياسي بر جامعه ما تحميل كرد. در خلال اين سوگواري مردم ايران شاهد بوديم كه ترامپ به زبان فارسي براي مردم ما اشك تمساح ريخت و ادعا كرد در كنار مردم ايران ايستاده است. مردم ايران فراموش نمي‌كنند اين فرد همان كسي است كه بلافاصله بعد از ترور محبوب‌ترين سردار اين كشور، تهديد به بمباران ۵۲ نقطه فرهنگي كرد و همين حالا ريشه عمده مشكلات اجتماعي و معيشتي، دارويي و غذايي مردم ايران متاثر از تحريم‌هاي ضدبشري همين فرد است. هم او بود كه با خروج از برجام، اميد ملت ايران را به نا اميدي بدل كرد و حالا ژست حامي و دلسوز ملت ما را مي‌گيرد.
وي تاكيد كرد: به‌رغم اينكه مصيبت رخ داده سنگين است اين موضوع نبايد بهانه‌اي براي تضعيف و تخطئه نيروهاي مسلح كشور شود كه حافظ جان و مال و نواميس ما هستند. بروز يك خطا نبايد باعث شود كه زحمات و جانفشاني‌هاي ديگر نهادهاي نظامي و دفاعي كشور را زير سوال ببريم.
ربيعي در پاسخ به اين پرسش كه واكنش ايران به حضور سفير بريتانيا در تجمع مقابل دانشگاه اميركبير چيست؟ اظهار كرد: حضور غيرمعمول سفير بريتانيا در اعتراضات اخير مغاير با وظايف يك سفير است. او آن شب براي مدتي كوتاه بازداشت شد و بعد كه مشخص شد هويتش چيست در كمتر از پانزده دقيقه آزاد شد. رفتار او كاملا غيرحرفه‌اي و غير قابل قبول بود. ما به انگليس هشدار مي‌دهيم كه از انجام چنين رفتارهايي پرهيز كند.
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا طرحي از سوي دولت براي تشييع و عزاي عمومي جانباختگان وجود دارد، گفت: ما عزاي عمومي را اعلام كرديم و اين از سوي دولت انجام شد كه البته در كولاك خبرها ديده نشد. همچنين شنيديد كه كميته‌اي براي رسيدگي به اين حادثه در دولت تشكيل شده كه يكي از وظايف آن همين موضوع و رسيدگي به چگونگي تشييع جانباختگان است كه البته بايد اجازه دهيم تصميمات لازم در اين كميته گرفته شود و از آن مهم‌تر با خود خانواده‌هاي داغدار در اين زمينه هماهنگي انجام شود.
سخنگوي دولت در پاسخ به سوالي درباره سيل سيستان و بلوچستان تاكيد كرد: پنج نفر ناپديد شدند، اما در حادثه سيل سيستان و بلوچستان يك نفر جان خود را از دست داده است. امروز وسايل و كمك‌ها بيش از گذشته به منطقه وارد شده است و قطعي برق‌ها در روستاها در حال وصل شدن است و خودروهاي زيادي رهاسازي شده‌اند و منتظريم كه سطح آب هم در برخي از مناطق پايين‌تر بيايد تا رسيدگي‌هاي ديگري هم انجام شود؛ البته حتما خسارات ناشي از سيل به حادثه‌ديدگان پرداخت مي‌شود و تلاش مي‌كنيم در كوتاه‌ترين مدت مردم به زندگي عادي بازگردد.
ربيعي در پاسخ به اين پرسش كه چرا روحاني هنوز با مردم درباره هواپيماي اوكرايني سخن نگفته است؟ اظهار كرد: ما يك عيب ساختاري در اطلاع‌رساني داريم و در پس اين حادثه بايد ساختار معيوب اطلاع‌رساني به مقامات اصلاح شود. ستاد كل هم تا روز پنجشنبه به قطعيت نرسيده بود. رييس‌جمهور هم به محض اطلاع از موضوع در شب جمعه جلسه برگزار كردند و از همان روز كه دو بحران داشتيم، يكي در داخل و ديگري در خارج هر دو در حال پيگيري بود. هم با خارجي‌ها گفت‌وگو كردند و هم در داخل دستورات لازم براي رسيدگي به اين موضوع را ارايه كردند و به زودي با مردم هم در اين زمينه سخن خواهند گفت هرچند نتوانستم امروز زمان دقيق آن را از رييس‌جمهور جويا شوم.
وي در پاسخ به اين پرسش كه برنامه دولت براي پيگيري ابعاد حقوقي حادثه هواپيماي اوكرايني چيست، گفت: در اين شكي نيست كه كار را در پيگيري ابعاد حقوقي آن پيش مي‌بريم و در داخل نيز بر اساس سلسله مراتب با قصور و تقصير قاطعانه برخورد مي‌شود و رهبري هم به آن تاكيد داشتند و رييس‌جمهور هم به عنوان رييس شوراي عالي امنيت ملي بر اين موضوع تأكيد كردند.
سخنگوي دولت در پاسخ به اين پرسش كه دولت براي پيگيري موضوع كرمان و تشييع پيكر شهيد سليماني چه اقدامي داشته است؟ تاكيد كرد: وزير اطلاعات براي اين موضوع مامور شده است و كار را پيگيري مي‌كند. در برگزاري آن مراسم تفكيك كار هم انجام شده بوده است و سهم هر بخش و نهاد مشخص است و هرجا هم دولت تقصير داشته است حتما با آن برخورد مي‌شود. ما موضوع را دولت براي پيگيري ابعاد آن ماجرا غم‌انگيز پيگيري مي‌كنيم.
ربيعي در پاسخ به اين پرسش كه چرا در تجمعات مقابل دانشگاه اميركبير با سوگواران برخورد شده است؟ گفت: ما هيچ مشكلي با جمع شدن، عزاداري كردن، بيان ناراحتي كردن و اعتراض به اطلاع‌رساني ديرهنگام نداريم، مخصوصا بعد از اينكه آيين‌نامه اعتراضات تدوين شود. من خودم در حاشيه دو تا از اين تجمعات بودم و شليك گلوله‌اي صورت نگرفته است، ولي گاز اشك‌آور استفاده شده است.
وي در پاسخ به پرسشي درباره اينكه چرا شخص او و ديگر مسوولان دولتي پس از مشخص شدن ابعاد واقعه هواپيماي اوكرايني استعفا نمي‌دهند؟ گفت: اگر نسبت به خودم احساس اين را مي‌كردم كه واقعيتي را مي‌دانستم و به مردم نگفته‌ام حتما مي‌رفتم. اگر الان هم، چنين احساسي كنم كه بودنم و آمدنم كه براي كمكي به مردم بوده است تغيير كرده، لحظه‌اي نمي‌ماندم. مطمئن باشيد كه رييس‌جمهور عصر روز جمعه از اين واقعه خبر‌دار شده است. در اين موضوع شك نكنيد. ايشان تا عصر جمعه مطلع نبودند. نمي‌دانم نياز به چه چيزي بوده كه كار بررسي اين موضوع طول كشيده است. اما برخي از چهره‌هايي كه بيش از چهل سال است مي‌شناسم همچون سرلشكر باقري انسان‌هايي بسيار صادق هستند و براي مردم و كشور خود فداكار.ربيعي تصريح كرد: ما همه كشورهاي درگير در اين حادثه را دعوت كرديم كه به تهران آيند و موضوع را بررسي كنيم ما آن زمان اطلاع نداشتيم كه چه اتفاقي افتاده است و البته كه اگر اطلاع داشتيم هم اين درخواست را مطرح كرديم و الان هم مي‌گوييم كه بايد به ايران بيايند و موضوع بررسي شود؛ اما ما و همه مسوولان ذي‌ربط دولتي همه در روز جمعه مطلع شديم.
سخنگوي دولت گفت: ما همه وقتي اين خبر را شنيديم براي‌مان جانكاه، غمگينانه و ناراحت‌كننده بود. شما تصور نكنيد كه ما غمگين نشديم من اينجا و در برابر دوربين صادقانه مي‌گويم كه خودم اگر روزي حس كنيم كه نمي‌خواهيم دردي از مردم كم كنيم ماندن، يك لحظه هم جايز نيست.
ربيعي در پاسخ به پرسشي درباره تعامل دولت براي برگزاري بدون درگيري تجمعات مردمي اظهار كرد: آيين‌نامه‌اي از سوي دولت تهيه شد كه در ديوان به مشكل خورد اما به دنبال به ثمر رساندن آن هستيم. اعتراضات زيادي انجام شده است و بناي نيروي انتظامي برخورد مسالمت‌آميز است اما بعضا مسائلي رخ مي‌دهد كه حوادث تلخ را به همراه دارد. اينكه برخورد خويشتندارانه داشته باشيم از برنامه‌هاي دولت و رييس‌جمهوري است.
وي تاكيد كرد: سوگواري و مطالبه‌گري هر دو باهم قابل درك است و اطلاع‌رساني درباره اين حادثه به درستي انجام نشده است. در اين زمينه با چند استاندار صحبت كرديم تا در هر استان اعتراضات كاملا به صورت مسالمت‌آميز برگزار شود. ديروز در تهران و شهرستان‌ها از هر برخوردي اجتناب شد، اما قبول كنيد تفكيك سخت است.
سخنگوي دولت تصريح كرد: شعار دادن حق است اما گاهي شعارها به سمتي مي‌رود كه نياز به حضور پليس است. حضور پليس در همه دنيا وجود دارد اما نيروهاي امنيتي بايد رفتاري داشته باشند كه از امنيت مراسم مراقبت شود.
ربيعي درباره ادعاي برخي مقامات امريكا مبني بر احتمال مذاكره با ايران پس از ترور سپهبد سليماني گفت: تحليل امريكا اين است كه در صورت فشار بيشتر بر گلوي ايران، ايران بهتر به مذاكره راضي خواهد شد. اين سنت امريكايي است كه مي‌گويد كه زمين ايراني‌ها را آنقدر داغ كن كه مردم بريزند و آنقدر فشار بده كه ذليلانه مذاكره كنند. سخنگوي دولت با تاكيد بر اينكه ما هرگز برجام را ترك نكرديم بلكه آنها ترك كردند؛ گفت: اينكه در پيام‌هاي خود مي‌گويند شما كاري به ديگر كشورها نداشته و مستقيم با امريكا گفت‌وگو كنيد، به دليل عدم اعتماد امكان پذير نيست.
ربيعي با تاكيد بر اينكه ما مي‌خواهيم فشار و تحريم به مردم كم شود، گفت: در شرايط كنوني تن دادن به هر چيزي فشار مضاعف بر مردم است. متاسفانه ما نتوانستيم دليل اين مقاومت را براي مردم خوب باز كنيم. به رييس‌جمهور امريكا هيچ اعتمادي نيست و هر اندازه ما حركت كنيم او فكر مي‌كند كه مي‌تواند با فشارهاي بيشتر بر زندگي مردم ما را به نقطه ديگري برساند. در اين شرايط با توجه به اينكه اكنون امريكا گلوي ايران را مي‌فشارد موضوع مذاكره نمي‌تواند محلي از اعراب داشته باشد.
وي تاكيد كرد: از زماني كه ترامپ به رياست‌جمهوري رسيده است، رژيم امريكا براي خروج از برجام به ساير طرف‌ها فشار آورده است و آنها را تشويق مي‌كند و مربوط به امروز نيست. امريكا در مقابل برجام تنها مانده است و هر كدام از طرف‌هاي برجام در واكنش به درخواست‌ها و فشارهاي واشنگتن براي خروج از برجام، به كاخ سفيد پاسخ منفي داده‌اند.
سخنگوي دولت با بيان اينكه پاسخ منفي گرفتن كشورها در خروج از برجام و همراهي نكردن كشورهاي منطقه با ترور سردار سليماني درس‌هاي مهمي براي ترامپ و امريكا داشته است، اظهار كرد: واكنش منفي اروپايي‌ها به موضع ضدبرجامي ترامپ نه با انگيزه دفاع از ايران، بلكه ناشي از تلاش آنها براي اثبات استقلال سياسي خود از كاخ سفيد و آگاهي از اهميت بقاي برجام است.وي با بيان اينكه نپذيرفتن خواسته‌هاي امريكا يك گام رو به جلو براي دستاوردهاي ايران و تنها ماندن امريكا است، اظهار كرد: نابودي برجام پيامدهاي مخربي براي چندجانبه گرايي، صلح و امنيت بين‌المللي و اصل قانونمندي در كشورهاي جهان دارد.
دستيار ارتباطات اجتماعي رييس‌جمهور همچنين از شايعه خروج تعدادي از مسافران قبل از پرواز هواپيمايي اوكرايني اظهار بي‌اطلاعي كرد و افزود: نگذاريم روايت‌هاي ديگري كه از آن اطمينان نداريم و قطعيت ندارد، منتشر شود.
وي با بيان اينكه همواره ممكن است فردي از پروازي جا بماند، تصريح كرد: اطلاعات ما همين است كه هواپيما با همين سرنشينان پرواز كرده است و من هم اطلاعي ندارم كسي پياده شده است و فردي مشكوك بوده است.
ربيعي با بيان اينكه ما هيچ مشكلي با تجمع مردم نداريم، افزود: تاكنون گزارشي از شليك گلوله «سربي» به سمت معترضان به ما نرسيده است؛ اما گزارش شليك گاز اشك‌آور را داريم كه البته ممكن است به سلامتي مردم هم آسيب بزند.
سخنگوي دولت همچنين در پاسخ به اين پرسش كه آيا قرار است قطر براي پرداخت غرامت هواپيماي اوكرايني به ايران كمك ۳ ميليارد دلاري بكند، تاكيد كرد: كمك سه ميليارد دلاري قطر به ايران براي هواپيماي اوكرايني كذب است. خوشبختانه ملاقات خوبي را با قطري‌ها داشتيم و مباحث بسيار خوبي در ارتباط با دوجانبه‌هاي منطقه با آنها مطرح شد. قطر خواستار روابط دوجانبه قوي با ايران است و ما نيز استقبال مي‌كنيم.