فيلم «رگبار» بهرام بيضايي در خانه سينما روي پرده رفت
ادعاي اسكورسيزي، جواب مخالفان
بهار سرلك
بهرام بيضايي فيلم سياه و سفيد «رگبار» را در سال 1351 (1971 ميلادي) روي پرده برد. حدود چهار دهه از ساخت اين فيلم گذشت و اگرچه فرمت‌هاي وي‌اچ‌اس و ديجيتال آن با كيفيتي پايين دست به دست مي‌شد، گفته مي‌شد تنها نسخه اصلي اين فيلم، نسخه پوزيتيوي بود كه نزد فيلمساز قرار داشت. حتي همان نسخه هم شديدا آسيب‌ديده بود تا حدي كه فيلم به ترميم فيزيكي و ديجيتالي نياز داشت.
سينماتك بولونياي ايتاليا و بنياد فيلم كه پروژه‌اي به نام «سينماي جهان» را راه انداخته و بهرام بيضايي در سال 2011 اين اثر را مرمت كردند. همان زمان «رگبار» در ايتاليا و امريكا به نمايش درآمد. در نمايش نسخه مرمت شده مارتين اسكورسيزي، بنيانگذار بنياد فيلم ضمن تحسين نخستين اثر بلند سينمايي بيضايي و اشاره به شباهت عناصر فيلم به آثار نئورئاليستي ايتاليايي گفت: «بيضايي هرگز حمايتي را كه شايسته‌اش است از سوي دولتِ سرزمين مادري‌اش دريافت نكرد و حالا در كاليفرنيا
زندگي مي‌كند.»
دردناك است كه فكر كنيم اين فيلم خارق‌العاده كه زماني در ايران محبوب بوده، در آستانه نابودي قرار داشت.» او گفته بود: «نگاتيو اورجينال يا از سوي دولت ايران توقيف شده يا نابود شده است و تنها چيزي كه باقي مانده بود نسخه 35 ميلي‌متري آسيب‌ديده‌اي با زيرنويس انگليسي بود. اما حالا مخاطبان سينماي سراسر جهان مي‌توانند اين فيلم تاثيرگذار را تماشا كنند.» يكشنبه شب كانون فيلم خانه سينما در تازه‌ترين برنامه‌اش كه با مشاركت انجمن منتقدان و نويسندگان سينمايي برگزار كرد، نسخه‌اي از فيلم «رگبار» را به نمايش گذاشت. اين نمايش فيلم با صحبت‌هاي مصطفي جلالي‌فخر، منتقد سينما و جابر قاسمعلي، فيلمنامه‌نويس
همراه بود.
اما ناصر صفاريان، دبير كانون فيلم خانه سينما با اشاره به ترميم و بازسازي اين ساخته بيضايي در بنياد فيلم مارتين اسكورسيزي، گفت: «مديران اين بنياد نسخه پوزتيو اين اثر را كه در اختيار بيضايي بوده، مرمت كرده‌اند. و در نخستين نمايش اين نسخه اسكورسيزي ضمن ابراز تاسف مدعي شده بود كه ظاهرا اين فيلم در داخل ايران نابوده شده! در حالي كه نسخه نگاتيو فيلم مورد بحث در آرشيو فيلمخانه ملي ايران موجود است و همين نكته ادعاي اين فيلمساز سرشناس امريكايي درباره فيلم «رگبار» را نقض مي‌كند.»
به صحبت‌هاي اسكورسيزي در سال 2011 بازمي‌گردم؛ در آنجا اسكورسيزي با قطعيت كامل درباره نابود شدن نگاتيو اورجينال اثر صحبتي نكرده و فقط احتمال داده بود از بين رفته باشد: «نگاتيو اورجينال يا از سوي دولت ايران توقيف شده يا نابود شده است.»
حالا كه نسخه‌اي در اختيار كانون فيلم خانه سينما قرار دارد، چرا عوامل مربوطه در همان سالي كه اسكورسيزي اين اظهارات را بيان كرد صحبت‌هايش را تكذيب نكردند؟ و چرا از نسخه اورجينالي كه نابود نشده بود حرفي به ميان نياوردند؟