صداوسيما باز هم حق ورزش را مي‌خورد
تبديل 5 0-50 به 30-70 با اعمال فشار
سامان سعادت
در بسياري از كشورهاي دنيا ورزش حرفه‌اي به واسطه درآمدهايي كه از حق پخش تلويزيوني به دست مي‌آورد، مي‌تواند مخارج خود را تامين و حتي به سوددهي نيز برسد. وزارت ورزش و مخصوصا فدراسيون فوتبال ايران نيز سال‌ها در تلاش بودند تا بتوانند از حق پخش تلويزيوني مسابقات ورزشي سود ببرند. بسياري از كارشناسان ورزشي در اين چند ساله تاكيد داشتند تا وقتي فدراسيون‌ها، باشگاه‌ها و ورزشكاران نتوانند از حق پخش تلويزيوني منتفع شوند، پيشرفت چشمگيري در ورزش ايران رخ نخواهد داد. با اين وجود صداوسيما به عنوان متولي انحصاري پخش رقابت‌‌هاي ورزشي در ايران هيچ‌گاه زير بار پرداخت حق و حقوق ورزش نرفت تا اينكه دولت بر اساس برنامه ششم توسعه در بودجه سال 99 اين نهاد را مكلف كرد تا بخشي از درآمدهاي خود را به ورزش اختصاص دهد. انتشار اين خبر موجي از خوش‌بيني نسبت به آينده ورزش كشور و مخصوصا فوتبال را به وجود آورد.
در همين زمينه و در اوايل دي‌ماه نايب رييس كميسيون تلفيق لايحه بودجه سال ۹۹ در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: «در جلسه كميسيون تلفيق بر اساس ماده ۹۲ قانون برنامه ششم كه دولت را مكلف كرده بود پخش تلويزيوني را بين وزارت ورزش و صدا و سيما تقسيم كند، مصوب شد اين درآمد به نسبت ۵۰-۵۰ بين وزارت ورزش و سازمان صدا و سيما تقسيم شود.» طبق اين قانون قرار شد سازمان برنامه و بودجه حساب مشخصي را به صداوسيما معرفي كند تا اين سازمان تمامي درآمدهاي حاصل از تبليغات را به آن واريز كند و سپس وزارتخانه بر اساس تفاهمنامه و روشن كردن مسير هزينه‌كرد آن در ورزش مبالغ را از رديف دولت و سازمان برنامه دريافت خواهد كرد. طبق پيش‌بيني‌ها گفته شد درآمد سال آينده صداوسيما از محل پخش تلويزيوني و راديويي مسابقات نزديك به 200 ميليارد تومان خواهد بود و از اين ميزان 100 ميليارد تومان به وزارت ورزش خواهد رسيد و اين وزارتخانه و مخصوصا فدراسيون فوتبال و باشگاه‌ها مي‌توانند درآمد قابل توجهي از اين راه كسب كنند.
اما در حالي كه سهم 50 درصدي صداوسيما در اين مصوبه با انتقاد كارشناسان روبه‌رو شده بود، چراكه اين سازمان عملا هزينه‌اي در پخش مسابقات نمي‌كند و تنها سود خالص به جيب مي‌زند و ضمنا هيچ يك از شبكه‌هاي تلويزيوني در سراسر دنيا به اين ميزان از حق پخش مسابقات سود نمي‌برند، رسانه‌ها اعلام كردند نسبت تقسيم درآمد به صورت 70 -30 به نفع صداوسيما تغيير كرده است. ابراهيم شكوري، مديركل امور مجلس صداوسيما در اين رابطه گفت: «كميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي با پيشنهاد دولت در لايحه بودجه سال آينده كل كشور درباره نحوه تقسيم درآمدهاي حق پخش مسابقات مخالفت و روش ديگري را تصويب كرد.» وي افزود: «دولت در بند «ل» تبصره ٩ لايحه بودجه سال آينده كل كشور، بدون نظرخواهي از صداوسيما، پيشنهاد تقسيم مساوي درآمدهاي ناشي از پخش تبليغات تلويزيوني مسابقات ورزشي را ارايه كرده بود. اين در حالي است كه طبق بند (پ) ماده ٩٢ قانون برنامه ششم توسعه، دولت مكلف بود تمهيدات قانوني اين موضوع را با تفاهم دوجانبه رسانه ملي و وزارت ورزش و جوانان فراهم كند. اعضاي كميسيون تلفيق مجلس به تقسيم اين درآمدها به ميزان ۷۰ درصد در اختيار صداوسيما و ۳۰ درصد در اختيار وزارت ورزش و جوانان، راي دادند تا اين درآمد از طريق وزارت ورزش و جوانان براي تقويت ورزش كشور و كمك به فدراسيون‌هاي مربوطه اختصاص داده شود.»
بعد از اعلام اين خبر دو نفر از معاونان وزير ورزش نسبت به تغيير سهم وزارت ورزش واكنش نشان دادند. جمشيد تقي‌زاده، معاون وزير و مسوول پيگيري واگذاري دو باشگاه پرسپوليس و استقلال گفت: «پيشنهاد اوليه و بهتر ما تقسيم ۵۰-۵۰ درآمد تلويزيوني از محل حق پخش بود، ولي در كميسيون تلفيق مجلس مصوب شد ۳۰ درصد اعتبار حق پخش تلويزيوني به وزارت ورزش و ۷۰ درصد به سازمان صدا وسيما پرداخت شود.» همچنين ژاله فرامرزيان، معاون توسعه مديريت و منابع وزارت ورزش در گفت‌وگو با پايگاه خبري وزارت ورزش و جوانان گفت: «متاسفانه پيشنهاد تقسيم مساوي حق پخش كه از سوي دولت در لايحه ارسال شد با كاهش قابل توجه و ناگواري به صحن مجلس آمده است كه اميدواريم نمايندگان محترم با توجه به اهميتي كه براي سلامت و ورزش جامعه قائلند احقاق حق كنند و سهم ورزش و فوتبال كشور به همان نسبت تساوي 50 - 50 بازگردد. در صورت تقسيم مساوي درآمدهاي تبليغاتي تلويزيون، پيش‌بيني ما از محل سهم ورزش از درآمدهاي تبليغاتي صداوسيما حداقل ساليانه دويست ميليارد تومان است و تمامي درآمد تبليغاتي صدا وسيما از زيرنويس تا ساير موارد قبل، حين و بعد از بازي‌ها و مسابقات شامل حق پخش مي‌شود و بايد مبالغ دريافتي آن به حساب دولت و خزانه واريز شود.»
حال با توجه به اظهارات طرفين، بايد ديد در نهايت نمايندگان مجلس چه نظري درباره نحوه تقسيم حق پخش تلويزيوني دارند. اين مساله در بررسي بودجه سال 99 به راي گذاشته خواهد شد و از سال آينده به اجرا درخواهد آمد. با اين حال آن طور كه به نظر مي‌رسد صداوسيما كه پس از سال‌ها زير بار پرداخت حق ورزش رفته است، با اعمال فشار قصد دارد تا جايي كه ممكن است پول كمتري پرداخت كند و اين اصلا به نفع ورزش و مخصوصا فوتبال كه بيشترين پخش تلويزيوني را دارد، نيست. بسياري از فدراسيون‌هاي ورزشي در سال گذشته به خاطر نداشتن بودجه با مشكلات زيادي روبه‌رو بود‌ه‌اند. اين فدراسيون‌ها بسياري از اردوهاي خود را لغو و از فرستادن ورزشكاران به مسابقات بين‌المللي خودداري كرده‌اند. همچنين باشگاه‌هاي فوتبال ايران نيز با مشكلات مالي جدي و متعددي روبه‌رو هستند و گرفتن 50 درصد از حق پخش تلويزيوني بازي‌هاي‌شان، هرچند كاملا منصفانه نيست، مي‌تواند وضعيت آنها را كاملا متحول كند. در چنين شرايطي تقليل اين سهم به 30 درصد ظلمي آشكار به حساب مي‌آيد.