حميدرضا خالدي |بعد از بارش‌هاي سيل‌آساي باران و جاري شدن سيل در استانهاي مختلف كشور، طي يكي- دو روز گذشته بارش‌هاي برف در 16 استان كشور، به بحراني براي شهروندان برخي از اين استان‌ها بدل شد. بارش برف اين‌بار به گونه‌اي بود كه حتي خطه‌هاي جنوبي كشور كه كمتر شاهد بارش برف هستند را نيز تحت تاثير قرار داد و همچنين خلخال و رشت را تا آستانه بحران پيش برد.
شهرهاي مدفون شده
در اين بين بارش برف در گيلان و به خصوص رشت و همچنين خلخال آنچنان بود كه ارتفاع برف در برخي از مناطق آن به چندين متر مي‌رسيد و باعث حبس شدن شهروندان در خانه‌هايشان شده بود. با اينكه درباره بارش‌هاي برف آمارهاي متفاوتي از يك متر تا چهار متر در ارتفاعات و بيش از نيم متر در مناطق ديگر گزارش مي‌شود، آمارهاي هواشناسي حكايت از بارش حدود 80 سانتيمتر برف در خلخال دارد. براساس اين گزارش‌ها با توجه به وزش باد و كولاك ارتفاع آن در برخي مناطق اين شهرستان بيش از يك متر نيز گزارش شده است. همچنين بارش برف سنگين كه ارتفاع آن در برخي مناطق كوهستاني حتي به چهار متر نيز رسيده بيش از 360 روستا در استان اردبيل را در محاصره خود قرار داده است.
دركنار اين آمارها برف سنگين و كولاك در شهرستان خلخال موجب قطع برق ده‌ها روستا و نيز شهر هشجين شده و تا عصر ديروز تلاش ماموران اداره برق براي رفع مشكل به خاطر كولاك به نتيجه نرسيده است.
از سويي برف و كولاك ديشب موجب مسدود شدن جاده نير - سراب، اردبيل - آستارا در گردنه حيران، اردبيل - سرچم و خلخال - اسالم شده و ده‌ها خودرو نيز در اين مسيرها گرفتار توفان برف شده و ساعت‌هاي سختي را سپري كردند.
همچنين مسيرهاي استان گيلان و آذربايجان شرقي به سمت اردبيل در شهرهاي آستارا و سراب مسدود شده و ده‌ها مسافر مجبور به گذراندن شب در مساجد و اقامتگاه‌هاي اين شهرها شدند.
بر اساس آخرين اخبار تا لحظه تهيه اين گزارش در عصرگاه روز سه‌شنبه، جاده خلخال - اسالم همچنان مسدود بوده و در ديگر گردنه‌هاي برفگير و جاده‌هاي كوهستاني نيز به خاطر تداوم بارش برف و كولاك تردد به ندرت و به سختي انجام مي‌شود.
اين وضعيت موجب شد تا ستاد مديريت بحران خلخال ظهر ديروز با تشكيل جلسه‌اي در محل فرمانداري آخرين وضعيت اين شهرستان از جمله قطع برق روستاهاي در محاصره برف و تردد شهري را مورد بررسي قرار دهد.
فريدون بابايي فرماندار خلخال نيز ديروز خبر از مسدود شدن راه ۱۴۲ روستا در بخش‌هاي مختلف اين استان داد، ضمن اينكه به گفته شهردار خلخال بيش از هزار و ۵۰۰ خيابان و كوچه در سطح شهر نيز به خاطر انباشت برف غيرقابل تردد شده و به نوعي شهروندان در خانه‌هاي خود محبوس شده‌اند.
اما به نظر مي‌رسد با وجود هشدارهاي هواشناسي باز هم مثل هميشه، مسوولان استانهاي مذكور غافلگير شده باشند. خلخال يكي از همين شهرهاست كه شهردار آن اعلام كرده، به خاطر كمبود ماشين آلات امكان برفروبي گذرگاه‌هاي شهري را ندارد و پاكسازي معابر به چندين روز زمان نياز دارد.
همچنين به گفته فرماندار خلخال برق 6 روستا و شهر هشجين مركز بخش خوروش رستم با 15 هزار نفر جمعيت قطع شده است و هنوز مشكل قطع برق رفع نشده است.
علي رحمتي مديركل راهداري و حمل و نقل جاده‌اي استان اردبيل گفت: ۲۸۶ دستگاه ماشين‌آلات راهداري استان با ۴۳۵ نيرو در قالب ۱۱۰ گروه در آماده‌باش كامل بوده و در ۱۳ راهدارخانه سيار و ثابت استان براي خدمات‌رساني در مواقع نياز مستقر هستند.
فرهاد عبدالعلي‌پور مديركل مديريت بحران استانداري اردبيل نيز با اعلام آمادگي لازم براي امدادرساني در جاده‌هاي استان بيان كرد: با تلاش اكيپ‌هاي راهداري، هلال احمر، اورژا نس، پليس راه و فرمانداران شهرستان‌هاي نمين، نير و كوثر دوشنبه شب مسافران در راه مانده ۸۰ نفر در شهرستان نير و ۱۷۲ نفر در شهرستان نمين اسكان داده شدند.
جنوب، از گرما تا يخ‌زدگي
شهرستان‌هاي استانهاي جنوبي كشور كه به عنوان يكي ازگرم‌ترين شهرهاي كشور شناخته مي‌شوند و در برخي از روزهاي تابستان دماي آنها حتي از ۵۰ درجه سانتيگراد نيز فراتر مي‌رود، ديروز در يكي از معدود تجارب شگفت‌انگيز طبيعي، بارش برف زمستاني را تجربه كردند؛ بارش‌هايي كه شايد اوج آن در شهرستان شوش باشد.
رييس اداره هواشناسي شوش درگفت‌وگو با ايرنا در تشريح وضعيت بارش برف در اين منطقه گفت: دماي زير صفر درجه شهرستان شوش و فراهم بودن شرايط براي بارش برف يا باران يخ‌زده موجب شد تا در برخي نقاط اين شهرستان به علت سامانه بارشي بسيار ضعيف و پراكنده بارش برف مشاهده شود اما بارش برف در محدوده ايستگاه هواشناسي شوش ثبت نشده است.
حمزه شفي‌خدايي گفت دوشنبه شب دماي شوش منفي يك درجه و در سطح زمين منفي هفت درجه بوده است.
همچنين به گفته وي، اين شرايط تا روز پنجشنبه برقرار است و از روز جمعه شرايط به حالت عادي برخواهد گشت.
اما علاوه بر شوش بارش برف روز گذشته، در برخي نقاط دزفول نظير روستاي ماهور برنجي بخش سردشت و روستاهاي بخش الوار گرمسيري انديمشك نيز گزارش شده است. اين وضعيت ولي در جاده‌هاي برون‌شهري استان خوزستان بيشتر به چشم مي‌خورد. جاده انديكا – شهركرد يكي از محورهاي ميانبر، استان خوزستان به چهار محال و بختياري است كه در برخي نقاط بارش برف باعث اختلال جدي در ترددهاي اين مناطق شده بود. در همين خصوص رييس اداره راهداري و حمل و نقل جاده‌اي انديكا خبر از نجات سرنشينان ۱۵۰ خودروي گرفتار در برف با تلاش راهداران داد و گفت: اين خودروها به دليل بارش سنگين برف و همراه نداشتن زنجير چرخ در منطقه سركول و تاراز گرفتار شده بودند.
كوروش دهنو ادامه داد: بيش از يك متر برف در كنار جاده به زمين نشسته و هفت تيم راهداري با مصرف ۱۸ تن شن و نمك مسير را براي تردد بازگشايي كرده‌اند.
با اين وجود به گفته دهنو تردد در كليه راه‌هاي اصلي و فرعي اين شهرستان جريان دارد اما در محورهاي روستايي تردد به كندي انجام مي‌شود.
باز هم بحران برف در گيلان
گيلان، طي دو دهه گذشته دو بار به خاطر شدت بارش برف با وضعيت بحراني روبه رو بوده است. يك‌بار در سال 83 و بار ديگردر سال 95. با اين حال اين بحران‌ها نتوانستند زمينه‌ساز آمادگي مسوولان براي رويارويي با سومين بحران طبيعي ناشي از برف باشند و بارش‌هاي روزهاي اخير باعث شد تا اين استان براي سومين بار در مرز شرايط بحراني قرار گيرد! ديروز استاندار گيلان با اشاره به اينكه ۵۰ شهر اين استان درگير بارش برف هستند، گفت: ۲۵۴ اكيپ عملياتي و اجرايي برق منطقه‌اي و توزيع برق براي رفع خاموشي‌ها در تلاش هستند.
ارسلان زارع عصر سه‌شنبه در گفت‌وگويي با اشاره به بارش برف شديد در استان گيلان كه از عصر يكشنبه آغاز شده بود، گفت: ارتفاع برف در ارتفاعات و مناطق كوهستاني حدود ۲ متر و در مناطق جلگه‌اي همانند رشت بين ۲۰ سانت تا يك متر است.
زارع با بيان اينكه بارش شديد برف سبب انسداد برخي محورها همانند اسالم به خلخال، پونل به خلخال، آستارا به اردبيل شده بود كه با تلاش راهداران بازگشايي شد، گفت: عدم رعايت توصيه‌هاي پليس راه و راهداري سبب انسداد و ترافيك سنگين در مسير امامزاده هاشم به رشت و گرفتار شدن ۵۰۰ نفر از هموطنان در اين مسير شده است.
امدادرساني به ۶۴۱۱ نفر
ابعاد بارش‌ها در كل كشور ولي بسيار بيشتر از اين چند استان بود به‌طوري كه حامد سجادي معاون عمليات سازمان امداد و نجات از امدادرساني به ۶ هزار و ۴۱۱ نفر در برف و كولاك در ۱۶ استان خبر داد.
وي با ذكر اينكه استانهاي آذربايجان شرقي و غربي، اردبيل، اصفهان، ايلام، چهارمحال و بختياري، خوزستان، زنجان، سمنان، كردستان، گيلان، لرستان، مازندران و همدان تحت تاثير بارش‌هاي اخير قرارگرفتند، از نجات از اسكان اضطراري هزار و ۳۴۹ نفر خبر داد و گفت: ۳۸ نفر به مناطق امن انتقال پيدا كردند.
به گفته وي ۵۱۶ نفر امداد‌گر در قالب ۱۰۳ تيم امدادي كار امدادرساني را انجام دادند.
پديده‌اي نادر يا طبيعي؟
بارش‌هاي برف آن هم در اين حجم زياد و در هر دو ضلع شمالي و جنوبي كشور باعث شده تا اين فرضيه در فضاي مجازي قوت بگيرد كه بارش برف اخير پديده‌اي نادر و بي‌سابقه است. اما احد وظيفه، رييس مركز ملي خشكسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي با رد اين فرضيه، بارش‌هاي اخير را كاملا علمي و مطابق با الگوهاي هواشناسي مي‌داند و مي‌گويد: وجود درياي خزر و همچنين خليج فارس باعث مي‌شود تا هر گاه كه موج سرد و پرقدرتي وارد كشور شود، منجر به بارش برف در اين مناطق گردد چرا كه رطوبت ناشي از دريا مي‌تواند باعث تبديل بارش‌ها به برف شود. به خصوص در مورد گيلان و مازندران كه به البرز متكي هستند اين پديده ملموس‌تر است.
وي مي‌افزايد: در اين دو استان وقتي كه رطوبت هوا از شمال به جنوب جريان پيدا مي‌كند به سد البرز برمي‌خورد و به سمت بالا و طبقات سرد هوا حركت مي‌كند و در نهايت به برف تبديل مي‌شود. بنابراين اين‌بارش‌ها پديده عجيبي نيست.
وظيفه در پاسخ به اين سوال كه آيا تا پايان سال باز هم شاهد بارش‌هاي برف در كشور خواهيم بود يا خير نيز گفت: با توجه به الگوها و مدل‌هاي هواشناسي به نظر مي‌رسد كه در باقي مانده سال نيز بارش برف، دور از انتظار نخواهد بود.
ادامه بارش‌ها...
با تمام اين تفاصيل به نظر مي‌رسد بارش‌ها همچنان ادامه خواهد داشت به خصوص در نوار شمالي كشور. «فريبا گودرزي» كارشناس سازمان هواشناسي با تاييد اين مطلب و اعلام اينكه فعاليت سامانه بارشي در سواحل درياي خزر، دامنه‌هاي جنوبي البرز و شمال شرق كشور ادامه دارد كه بيشتر به صورت بارش برف و وزش باد خواهد بود، گفت: بارش‌ها در استانهاي سيستان و بلوچستان، نيمه شرقي هرمزگان، جنوب كرمان و خراسان جنوبي به صورت رگباري همراه با رعد و برق خواهد بود.
گودرزي گفت: براي استانهاي مركزي، لرستان، چهارمحال و بختياري و شمال خوزستان بارش‌هاي پراكنده همراه با وزش باد پيشبيني شده است.
براساس اعلام وي، چهارشنبه علاوه برافت محسوس دما در نيمه شرقي كشور، در بخش‌هايي از استان سيستان و بلوچستان انتظار بارش‌هاي پراكنده و وزش باد شديد و گردو غبار وجود دارد كه به تدريج از بعد از ظهر امروز چهارشنبه از ناپايداري هوا در اين مناطق كاسته خواهد شد. همچنين براي پنجشنبه و جمعه هواي اكثر مناطق كشور آرام، همراه با افزايش تدريجي دما پيشبيني مي‌شود.
احد وظيفه: وجود درياي خزر و همچنين خليج فارس باعث مي‌شود تا هر گاه كه موج سرد و پرقدرتي وارد كشور شود، منجر به بارش برف در اين مناطق گردد. چرا كه رطوبت ناشي از دريا مي‌تواند باعث تبديل بارش‌ها به برف شود. به خصوص در مورد گيلان و مازندران كه به البرز متكي هستند اين پديده ملموس‌تر است. در مازندران و گيلان وقتي كه رطوبت هوا از شمال به جنوب جريان پيدا مي‌كند به سد البرز برمي‌خورد و به سمت بالا و طبقات سرد هوا حركت مي‌كند و در نهايت به برف تبديل مي‌شود. بنابراين اين‌بارش‌ها پديده عجيبي نيست.