ليبي صحنه بازي بازيگراني شده است كه طي سالهاي اخير ردپاي آنها در بحرانهاي خاورميانه و شمال آفريقا به شكلي پررنگ ديده شده است. روسيه و تركيه تبديل به بازيگران عمده دوبحران در ليبي و سوريه شدهاند. بازيگراني كه به نظر ميرسد بدون آنها نميتوان انتظار رسيدن به راهحلي قطعي براي رسيدن به اين دو بحران را داشت.
روز گذشته خليفه حفتر فرمانده نيروهاي شبه نظامي مستقر در شرق ليبي به مسكو پايتخت روسيه سفر كرد و با سرگئي شويگو وزير دفاع اين كشور ديدار و گفتوگو كرد. تا زمان تنظيم اين خبر اطلاعات زيادي از جزييات سفر حفتر به مسكو منتشر نشده اما طبق بيانيهاي كه وزارت دفاع روسيه منتشر كرده آمده است كه هر دو طرف بر رسيدن به يك راهحل سياسي در ليبي توافق كردند و تاكيد داشتند كه هيچ راهحل جايگزيني براي عبور از بحران ليبي وجود ندارد.
وزارت دفاع در بيانيه خود همچنين تاكيد كرد مذاكراتي كه روز 13 ژانويه در مسكو براي برقراري آتشبس و شروع روند عاديسازي اوضاع آغاز شد بسيار مهم و حياتي بود. همچنين در اين مذاكرات بر لزوم اجراي تصميمهاي كنفرانس برلين در مورد ليبي نيز تاكيد شده است. همچنين دو طرف بر تعهد به استقلال، اتحاد و تماميت ارضي ليبي را تاكيد كردند.
پيش از برگزاري اين ديدار، سرگئي لاوروف وزيرخارجه روسيه پس از گفتوگو با لوئيجي ديمايو، وزيرخارجه ايتاليا اظهار داشت كه مسكو و رم، طرفين درگيري در ليبي را براي انجام يك گفتوگوي ملي فراگير دعوت كردند.
خليفه حفتر پس از ديدار با شويگو، با سرگئي لاوروف وزيرخارجه روسيه نيز ديدار كرد و لاوروف در اين ديدار اظهار داشت كه بازيگران خارجي عرصه سياسي ليبي بايد هر دو طرف را تشويق به مذاكرات صلح كنند. لاوروف كه پيش از اين ديدار نيز در يك نشست مشترك با همتاي اردني خود قرار داشت، گفت: همه كساني كه بهنحوي بر نيروهاي سياسي ليبي تاثير ميگذارند بايد آنها را تحريك به مذاكره كنند. به گفته لاوروف اولين قدمها در اين زمينه برداشته شد اما مشكلاتي جديد دوباره به وجود آمد.
گفتني است حفتر كه به نحوي از سوي روسيه، امارات متحده عربي، عربستان و مصر حمايت ميشود در ماه ژانويه براي مذاكره به مسكو آمد، اما بدون امضاي هرگونه توافق آتشبس هردو طرف آنجا را ترك كردند. اخيرا روسيه و تركيه كه هر يك مانند بحران سوريه در دو قطب متفاوت بحران قرار دارند، سعي كردند به شكلي دو طرف را پاي ميز مذاكره بكشانند اما بهرغم تلاشها به نتيجه قابل توجهي منجر نشد و دو طرف بدون هيچ دستاوردي به ليبي بازگشتند.
گفتني است سفر حفتر به مسكو در شرايطي انجام ميشود كه سهشنبه شب دولت فايز سراج كه مورد حمايت سازمان ملل قرار دارد، اعلام كرد كه از مشاركت در مذاكرات با ميانجيگري سازمان ملل كنارهگيري ميكند. دليل اين اتفاق از سوي دولت وفاق ملي ليبي حمله موشكي حفتر به كشتيهاي مستقر در بندر طرابلس بود كه گفته ميشود يك كشتي حامل سلاح از سوي تركيه بوده كه البته تركيه آن را رد كرده است.
با اين حال نيروهاي مورد حمايت خليفه حفتر اعلام كردند كشتي كه آنها هدف موشك قرار دادند، حامل سلاحهاي تركيه در بندر طرابلس پهلو گرفته بود. اين حمله باعث شد تا دولت مذاكرات صلح در سوييس را خاتمه دهد.
با اين حال مقامهاي امنيتي تركيه روز چهارشنبه به الجزيره گفتند كه در زمان حمله هيچ محمولهاي در كشتي تركيهاي وجود نداشته است. به گزارش الجزيره از طرابلس، مردم اين منطقه كه اميدوار بودند طرفين درگير به يك توافق صلح دست پيدا كنند با حمله به كشتي تركيهاي نگران آن شدهاند كه وضعيت بدتر شود، زيرا معتقدند هر زمان ميتواند اوضاع بدتر شود. طرابلس كه يكي از مناطق پر جمعيت و مركزي ليبي به حساب ميآيد نگران شرايطي هستند كه نيروهاي وابسته به حفتر حملات به مناطق مسكوني را آغاز كند.
از زمان سرنگوني معمر قذافي رهبر پيشين ليبي در سال 2011 بحران در اين كشور روز به روز به سمت بحرانيتر شدن پيش ميرود و در حال حاضر بين دو گروه رقيب كشور تقسيم شده است. از يك طرف دولت وفاق ملي فايز سراج قرار دارد كه سازمان ملل آن را به رسميت ميشناسد ولي هيچگونه حمايت نظامي انجام نميدهد و در سوي ديگر خليفه حفتر و نيروهاي نظامي آن قرار دارد كه از سوي تعداد زيادي از كشورها حمايت نظامي و تسليحاتي ميشود.
گفتني است مذاكرات ميان دو طرف با ميانجيگري سازمان ملل طي چند وقت اخير جريان داشت و يك آتشبس شكننده كه بارها نيز نقض شد، برقرار بود اما در نهايت حمله موشكي به كشتي باعث شد تا مذاكرات بهطور كلي متوقف شود. دولت وفاق ملي عنوان كرده است كه بدون آتشبس پايدار مذاكرات معني ندارد.
رجب طيب اردوغان رييسجمهور تركيه، از خروج دولت وفاق ملي از مذاكرات استقبال كرد و عنوان كرد كه ارتش تركيه از دولت ليبي حمايت ميكند.
ديپلماتهاي درگير در مذاكرات صلح نسبت به اقدام نيروهاي تحت حمايت حفتر نارضايتي خود نسبت به اين اقدام را نشان دادند. واسيلي نبنزيا، سفير روسيه در سازمان ملل متحد، اين اقدام از سوي نيروهاي حفتر را غمانگيز خواند. سفير آلمان در سازمان ملل نيز عنوان كرد كه بايد هر چه سريعتر مذاكرات را از سر گرفت. در حال حاضر سفر حفتر به روسيه را ميتوان تلاشي براي احياي مذاكرات دانست و بايد ديد طي روزهاي آتي مذاكرات صلح با چه سرنوشتي روبهرو خواهد شد.