چه بر سر تيم‌هاي ايراني آمده؟
وقتي همه خواب بوديم
علي كربلايي
هفته دوم ليگ قهرمانان آسيا هم به پايان رسيد و عملكرد تيم‌هاي ايراني در اين تورنمنت از بدبينانه‌ترين پيش‌بيني‌ها هم بدتر است. در هفته دوم سه نماينده كشورمان شكست خوردند و تنها پرسپوليس موفق به كسب يك تساوي از حريف اماراتي‌اش شد. در دو هفته‌اي كه از مسابقات سپري شده، از هشت بازي نماينده‌هاي ايران 5 شكست، 2 تساوي و يك پيروزي ثبت شده. در هفته اول ليگ قهرمانان ايراني‌ها چهار امتياز از 12 امتياز را گرفتند و اين مقدار اندك در هفته دوم به تنها يك امتياز رسيد، يعني تنها پنج امتياز از 24 امتياز ممكن. در هر چهار ديدار مقابل نماينده‌هاي عربستان و قطر كه رقباي اصلي باشگاه‌هاي ايراني در اين تورنمنت محسوب مي‌شوند شكست خورده‌ايم. دو ديدارمان مقابل نمايندگان عراق و ازبكستان با تساوي به پايان رسيده و تنها مقابل نمايندگان امارات بوده كه عملكردي بهتر داشته‌ايم و با يك برد و يك تساوي چهار امتياز از چنگ‌شان درآورده‌ايم. نمايش ضعيف پرسپوليس و سپاهان به عنوان تيم‌هاي اول و دوم ايران مقابل الدحيل و السد همتايان‌شان در جدول ليگ ستارگان، به خوبي تفاوت اين روزهاي فوتبال ايران با كشورهاي همسايه‌اش را نشان مي‌دهد. در جدول رده‌بندي گروه اول، استقلال با يك امتياز در تعقيب دو تيم چهار امتيازي است. در جدول گروه دوم، شهر خودرو بدون امتياز دو تيم 6 امتيازي و يك تيم صفر امتيازي ديگر را در جدول بالاي خود مي‌‌بيند. پرسپوليس در گروه سوم، در جايگاه سوم قرار دارد و التعاون 6 امتيازي و الدحيل 3 امتيازي بالاتر از آنها هستند. سپاهان در گروه چهارم با 3 امتياز در تعقيب دو تيم 4امتيازي گروه است. با وجود اينكه هنوز چيزي تمام نشده و دوسوم ديدارها كه شامل ديدارهاي خانگي نمايندگان ايران هم مي‌شود باقي مانده، اما نمي‌توان از عملكرد بسيار بد اين تيم‌ها چشم‌پوشي كرد. در حالي كه درسال‌هاي اخير پرسپوليس دو بار به نيمه‌نهايي و يك بار به فينال رسيده و تعداد زيادي از نمايندگان‌مان حضور در مراحل يك‌هشتم و يك‌چهارم نهايي را تجربه كرد‌ه‌اند، شايد در سال 2020 سقف آرزوهاي هواداران فوتبال صعود به مرحله حذفي و حتي شايد حذف آبرومندانه در مرحله گروهي باشد. اما دليل اصلي اين اتفاق چيست؟ در ادامه نگاهي جزئي‌تر به وضعيت تيم‌هاي ايراني و نيم‌نگاهي به دو ديدار سه‌شنبه شب پرسپوليس و سپاهان خواهيم داشت.
نيم‌فصل پرالتهاب
وقتي همه هواداران فوتبال درگير كري‌خواني‌هاي سطحي و تاختن به يكديگر بودند، اتفاقات بزرگي در فوتبال ايران افتاد و در همين حال اغلب رسانه‌ها در حال عادي جلوه دادن شرايط بودند. استراماچوني استارت تغييراتي را در فوتبال ايران زد كه آثارش را امروز به وضوح مي‌بينيم. استقلال بدون فرمانده لب خطش تيمي معمولي شده كه نمي‌تواند برتري خود را به حريف ديكته كند و حتي از پس الشرطه عراق هم برنمي‌آيد. پرسپوليس بعد از رفتن كالدرون سازمان تيمي‌اش را از دست داده و تيمي كه در 9 بازي آخر كالدرون در ليگ برتر تنها 2 گل دريافت كرده بود، حالا هر بازي به راحتي 2 گل مي‌خورد. شهر خودرو با از دست دادن يحيي گل‌محمدي تبديل به تيمي ناهماهنگ شده كه از پس هيچ حرفي برنمي‌آيد و به هيچ حمله حريف «نه» نمي‌گويد. سپاهان تنها تيم بين 6 تيم بالاي جدول ليگ برتر بوده كه موفق شده سرمربي‌اش را روي نيمكت حفظ كند، اما نبايد فراموش كرد در زماني كه امير قلعه‌نويي بايد برنامه‌هاي نيم‌فصل دوم تيمش را آماده مي‌كرد، درگير مذاكره با فدراسيون فوتبال براي قبول يا رد پيشنهاد سرمربي‌گري تيم ملي بود. بنابراين وقتي همه خواب بوديم، ريشه‌هاي باشگاه‌هاي ليگ قهرماناني را زدند تا شاهد چنين عملكرد فاجعه‌اي از آنها باشيم. صحبت‌هاي مديران پرسپوليس و استقلال به خوبي نشان مي‌دهد آنها از اينكه سرمربي‌هاي باكيفيت خارجي‌شان را از دست دادند هيچ گله‌اي ندارند و حتي در چهره حسن انصاري‌فرد مي‌شد رگه‌هايي از رضايت را هم ديد. تكليف استقلال بعد از رفتن استراماچوني هر بازي كه مي‌گذرد بيشتر معلوم مي‌شود و در روزهاي سخت عيار سرمربي ايراني جديد اين تيم بيشتر مشخص شده است. ادامه دادن تاكتيك استراماچوني در شرايطي كه مهره‌هاي لازم براي پياده‌كردن اين سيستم وجود نداشت از تدابير اشتباه مجيدي در دو ديدار اخير بوده كه تيمش از همين موضوع ضربه‌هاي اساسي خورده است، چراكه مدافعين مياني و هافبك‌هاي اصلي استقلال مصدوم شده‌اند. شهر خودرو هم كه تكليفش بعد از رفتن گل‌محمدي تقريبا روشن بود، شايد اين تيم با حضور يحيي هم كار ساده‌اي در گروهش نداشت، اما حالا تبديل به يكي از زهردارترين شهرخودروهاي چند سال اخير شده است.
پرسپوليس نيازمند تصميمات كالدروني
پرسپوليس آنقدر ساده گل مي‌خورد كه ديگر كم‌تر كسي باورش مي‌شود اين بازيكنان همان بازيكن‌هاي نيم‌فصل اول و سال‌هاي پيش باشند. خط دفاع غيرقابل نفوذ پرسپوليس در زمان حضور برانكو، در دوران كالدرون با تصميمات شجاعانه اين مربي ترميم شد. كالدرون از بي‌انگيزگي بازيكنانش اطلاع داشت و مي‌دانست اغلب آنها تجربه سه قهرماني پياپي در ليگ برتر را دارند، بنابراين با استفاده از سيستم چرخشي نهايت بهره‌وري را از آنها مي‌كشيد. هيچ بازيكني از جايگاهش در تركيب ثابت اطمينان نداشت و حتي جلال حسيني و بيرانوند، مهره‌هايي كه به نظر بدون جايگزين مي‌رسيدند هم بسياري از بازي‌ها را از روي نيمكت تماشا مي‌كردند. با اين روش رادوشويچ 7 كلين‌شيت ثبت كرد، بازيكني كه از زمان حضور گل‌محمدي به نيمكت تبعيد شده و عملكرد بد بيرانوند در ديدارهاي اخير هم باعث تجديد نظر در تصميم‌هاي يحيي نشده، چراكه او اعتقادي به دستكاري تركيبش ندارد. بيرو در دو ديدار اخير پنج شوت به سمت دروازه‌اش آمده و چهار بار گل خورده است. او در 3 بازي اخير 6 گل خورده و تعداد گل‌هايي كه دريافت كرده دو برابر تعداد مهارهايش بوده. عدم تمركز در خط دفاع پرسپوليس هم مشهود است محمد انصاري، شيري و شجاع خليل‌زاده فاصله بسياري با روزهاي خوب‌شان دارند، هرچند شيري در روزهاي خوبش هم بازيكن چندان كارآمدي نبوده. يحيي در هيچ شرايطي راضي به تغيير تاكتيكش نيست و حتي زماني كه هيچ يك از فول‌بك‌هايش عملكرد مناسبي ندارند، آنها را از جريان بازي تيمش محو نمي‌كند. زماني كه تمام گزينه‌هاي دفاع كنار بد هستند و نمي‌توانند گره‌اي از كار مربي باز كنند، شايد بهترين كار تغيير تاكتيك با توجه به نفرات موجود باشد و بعيد است پرسپوليس با توجه به بازيكنانش در اجراي تاكتيك سه دفاعه به مشكل بخورد. به اين ترتيب زهر حملات پرسپوليس با حضور تعداد بيشتري هافبك خلاق در زمين بيشتر خواهد شد. در ديدار با الشارجه مشخص بود كه حريف اماراتي حملات پرسپوليس را كاناليزه مي‌كرد و سرخ‌ها را به سمت راست هدايت مي‌كردند، حربه‌اي كه پرسپوليس در آن گير افتاد و مانند ديدار با الدحيل به دليل ضعف تكنيكي بازيكنانش در اين سمت موفق نشد آنها را به سرانجام برساند. هر چند در سمت چپ زمين هم همين مشكل وجود دارد و كمبود خلاقيت در خط حمله پرسپوليس به‌شدت محسوس است. عدم تمركز بازيكنان پرسپوليس فقط مربوط به دفاع و اشتباهات منجر به گل‌شان نيست و اين مهم را مي‌توان در روند هجومي اين تيم هم مشاهده كرد، جايي كه با پاس‌هاي اشتباه بسياري از موقعيت‌هاي بالقوه اين تيم بالفعل نمي‌شوند.
سپاهان، فرصت‌هاي از دست رفته
با وجود شروع توفاني سپاهان مقابل العين و جريمه كردن اين تيم با پنج گل، اما كار اين تيم در همان بازي دوم به شديدترين شكل ممكن گره خورد و اگر درخشش پيام نيازمند نبود، شايد نتيجه بازي با العين اين‌بار براي سپاهاني‌ها جلوي السد تكرار مي‌شد. در روزي كه قلعه‌نويي مورد تمجيد باشگاه السد قرار گرفت و از او به خاطر فعاليت سه دهه پيشش در اين باشگاه تجليل شد، شاگردان ژنرال بدترين روز اين فصل‌شان را پشت سر گذاشتند. نتايج سپاهان قبل از شايعه مذاكره فدراسيون با قلعه‌نويي و بعد از آن قابل قياس نيست. اصفهاني‌ها در مهم‌ترين روزهاي فصل و در حالي كه بايد خودشان را براي قهرماني در ليگ و حضور در ليگ قهرمانان آماده مي‌كردند، انرژي‌شان صرف نگه داشتن قلعه‌نويي روي نيمكت اين تيم شد. اين موضوع تمركز را از سپاهاني‌ها گرفت و آثارش را امروز مشاهده مي‌كنيم. سپاهان در هفته‌هاي اخير مقابل نفت مسجد سليمان و ماشين‌سازي متوقف شده و نتوانسته از لغزش پرسپوليس مقابل استقلال استفاده كند و فاصله 5 امتيازي با اين تيم در صدر جدول را كاهش بدهد.