در دومين هفته از آغاز شيوع ويروس كرونا در كشور، سپاه از تشكيل قرارگاه پيشگيري و مقابله با كرونا خبر داد. اولين خبر ابتلا به اين ويروس در كشور، سي‌ام بهمن‌ماه در شهر قم گزارش شد. در حالي كه در ابتدا برخي، مورد اعلامي از ابتلا به اين ويروس در قم را توطئه دشمن براي خدشه وارد كردن به انتخابات يازدهمين مجلس شوراي اسلامي عنوان مي‌كردند، اما با تاييد اين موضوع از سوي روابط عمومي وزارت بهداشت، ماجرا شكلي جدي به خود گرفت. در نهايت با تاييد ابتلا و مرگ 2 نفر در قم به دليل ابتلا به ويروس كرونا و تاييد 3 مورد ابتلاي ديگر در قم و اراك، روز پنجشنبه يكم اسفندماه سخنگوي دولت از تشكيل «ستاد پيشگيري و مقابله با كرونا» در وزارت بهداشت ايران خبر داد.
علي ربيعي در حساب كاربري‌اش در توييتر نوشت كه به درخواست رييس‌جمهوري اين ستاد با حضور وزراي بهداشت، كشور، گردشگري، راه و شهرسازي، سخنگوي دولت و نماينده ستاد كل نيروهاي مسلح تشكيل مي‌شود و «ساير دستگاه‌هاي اجرايي بنا به ضرورت در جلسه شركت مي‌كنند.» سخنگوي دولت دوازدهم در اين توييت گفته بود كه «دولت از ابتداي شيوع كرونا در چين اين موضوع را بررسي و تصميمات و اقدامات مقتضي را انجام داده ولي اكنون كه علايمي مشاهده شده، نيازمند اقدامات جامع‌تر و همكاري همه شهروندان هستيم.» او از همه شهروندان خواست كه به توصيه‌هاي وزارت بهداشت توجه كنند. اولين جلسه ستاد مورد اشاره علي ربيعي، ۵ روز بعد و در يكم اسفندماه برگزار شد. حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهوري و رييس ستاد ملي مبارزه با كرونا در اين جلسه حضور يافت و تصميمات ستاد را «لازم‌الاجرا» عنوان و در ادامه اعلام كرد كه «همه موظف به اطاعت از دستورات ستاد ملي مبارزه با كرونا هستند.» پس از آن تمام تصميماتي كه در اين ستاد گرفته شد از جمله تعطيلي مدارس، مراكز آموزش عالي، كاهش ساعت كار ادارات و حتي نماز جمعه برخي مراكز استان‌ها كه پيشنهاد شده بود، اجرايي شد. جامعه پزشكي زيرنظر سعيد نمكي، وزير بهداشت درمان و آموزش پزشكي ايران چنان مشغول مبارزه با اين ويروس گسترده در جهان بودند كه مقام معظم رهبري در پيامي ويديويي از آنها تشكر كرد. ايشان با تشكر صميمانه از وزارت بهداشت و همكاران وزير، پزشكان، پرستاران و كادرهاي درماني و مجموعه دست‌اندركاران پزشكي كشور در مواجهه و مبارزه با ويروس كرونا، اين زحمات را بسيار با ارزش و باعث بالا رفتن جايگاه جامعه پزشكي و پرستاري دانستند.
نيروهاي مسلح و توليد ملزومات بهداشتي
همزمان با اقدامات ستاد ملي مبارزه با كرونا، بخش‌هاي ديگري از نهادهاي كشور هم اقداماتي در راستاي مبارزه با اين ويروس را آغاز كردند. همزمان با برگزاري اولين نشست ستاد ملي مبارزه با كرونا، سخنگوي ارشد نيروهاي مسلح از بسيج امكانات نيروهاي مسلح براي مقابله با كرونا خبر داد. سردار سرتيپ پاسدار ابوالفضل شكارچي با تقدير از تشكيل ستاد ملي مبارزه با بيماري كرونا و تلاش مجموعه بهداشت و درمان كشور از بسيج امكانات نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران در ارتش، سپاه و بسيج، وزارت دفاع و نيروي انتظامي براي پيشگيري و مقابله با ويروس كرونا خبر داد و گفت: «چندين بيمارستان ثابت و سيار وابسته به نيروهاي مسلح براي پذيرش بيماران مبتلا اختصاص يافته است.» او از فعاليت شبانه‌روزي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح براي توليد ملزومات بهداشتي مورد نياز مردم و همچنين آمادگي كليه مراكز درماني و بهداشتي و بسيج جامعه پزشكي در سراسر كشور خبر داده و گفته كه همه مراكز آموزشي و مراكز تجمع نيروهاي مسلح كاملا در كنترل تيم‌هاي تخصصي بهداشت و درمان قرار گرفته و اقدامات پيشگيرانه صورت پذيرفته است.
قوه قضاييه و مرخصي زندانيان
در ادامه اين اقدامات، سخنگوي قوه قضاييه از دستور رييس اين قوه براي رسيدگي ويژه به وضعيت زندانيان جهت پيشگيري و مقابله با ويروس كرونا خبر داد. غلامحسين اسماعيلي با اشاره به شيوع اين ويروس چيني در كشور از تمهيدات ويژه بهداشتي و قضايي در زندان‌هاي كشور خبر داد و گفت كه حسب دستور رياست قوه قضاييه مقرر شده كميته ويژه‌اي توسط سازمان زندان‌ها با همكاري و مشاركت پزشكي قانوني و وزارت بهداشت و درمان تشكيل شود و اقدامات بهداشتي و پيشگيرانه در جهت حفظ سلامت زندانيان انجام و پيش‌بيني لازم در زمينه تدارك بخش‌هاي پزشكي و درماني صورت گيرد. به گفته او، مقرر شد تدبيري اتخاذ شود كه ورودي زندان‌ها در شرايط فعلي كشور حتي‌الامكان كاهش يافته و جز مواردي كه بازداشت متهمان ضرورت دارد، از صدور قرار منتهي به بازداشت اجتناب شود.
سخنگوي قوه قضاييه تحت امر سيدابراهيم رييسي از اعطاي مرخصي ويژه به زندانيان واجد شرايط هم خبر داد. از همان ابتداي پخش اخبار در مورد شيوع ويروس كرونا، افكار عمومي نگراني عميق خود از احتمال ابتلاي زندانيان به اين ويروس و خطرناك شدن شرايط زندانيان سراسر كشور اعلام كردند. كمبود امكانات بهداشتي در زندان‌ها و همچنين جمعيت زياد زندانيان كه مي‌توانستند عامل انتقال اين ويروس به يكديگر باشند، يكي از مواردي بود كه علاوه بر مردم و خانواده زندانيان، نمايندگان مجلس هم درباره آن ابراز نگراني كرده بودند.
محمود صادقي يكي از اين نمايندگان مجلس بود كه با اعلام ابتلايش به كرونا، از رييس دستگاه قضا خواست تا براي جلوگيري از شيوع بيماري به زندانيان امنيتي و سياسي مرخصي بدهند تا آنها اين اپيدمي را كنار خانواده‌هاي‌شان پشت سر بگذارند. در پاسخ به اين درخواست‌ها رييس قوه قضاييه در بخشنامه‌اي دستور مرخصي مشروط و محدود براي برخي زندانيان را صادر كرد. بر اساس اين بخشنامه كه هفتم اسفندماه صادر شده، در راستاي «ضرورت حفظ سلامت زندانيان در شرايط فعلي»، برخي زندانيان محكوم به حبس و محكومان پرونده‌هاي مالي با «اخذ وثيقه مناسب» مي‌توانند آزاد شوند. همچنين در اين بخشنامه آمده كه زندانيان محكوم به «اقدام عليه امنيت ملي كه محكوميت آنها بيش از ۵ سال باشد»، نمي‌توانند از مرخصي استفاد كنند. گزاره‌اي كه به اين معناست كه محكومان به اقدام عليه امنيت ملي كه محكوميت آنها كمتر از ۵ سال باشد، مي‌توانند از مرخصي استفاده كنند. اين بخشنامه اميدي به خانواده زندانيان داد كه تا مبتلا نشدن عزيزان‌شان به اين ويروس مي‌توانند با درخواست مرخصي سلامت و جان آنها را حفظ كنند.
مشكلات در مبارزه با ويروس كرونا اما همچون كشورهاي ديگر دنيا در ايران نيز ادامه دارد. احتكار و كمبود اقلام بهداشتي از جمله ماسك، الكل و مواد ضد عفوني‌كننده موردي است كه ضمن ايجاد نگراني براي شهروندان در اقدامات پيشگيرانه براي مبارزه با اين ويروس مشكلاتي ايجاد كرده است. كار تا جايي پيش رفت كه يازدهم اسفندماه، وزير بهداشت در نامه‌اي به رييس‌جمهوري از احتكار اقلام بهداشتي و ورود آن به بازار سياه گلايه كرد. سعيد نمكي در اين نامه خواستار همكاري «همه دستگاه‌ها» با اين وزارتخانه شد.
سپاه و آغاز عمليات سركوب كرونا
چند ساعتي پس از انتشار اين نامه كه در ساعات پاياني يازدهم اسفندماه منتشر شده بود، سپاه در اطلاعيه‌اي از تشكيل «قرارگاه پيشگيري و مقابله با كرونا» در سپاه خبر داد. خبري كه نشانه مشهود آن انتشار تصاويري از ماشين‌هاي يگان ويژه در سطح شهر تهران بود كه روي آنها بنرهايي با عنوان «عمليات سركوب كرونا» نصب شده و در زير آن از اجرايي شدن اين عمليات از سوي «فرماندهي يگان‌هاي ويژه ناجا» خبر داده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در اين پيام خطاب به ملت ايران اعلام كرد كه فرزندان شما در سپاه و بسيج تا غلبه كامل بر اين بيماري و بازگشت شرايط عادي، در صحنه مشاركت و كمك، آماده و فعال خواهند بود.
در متن اين پيام آمده است: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به عنوان نهادي مردمي و برخاسته از متن جامعه ايماني و انقلابي ايران، همواره كنار شما مردم عزيز، مهربان و شايسته بوده و اين همراهي به‌ويژه هنگام مصايب و بلاياي طبيعي مانند سيل، زلزله و... برجسته و مشهود بوده است. در اين شرايط خطير كه مردم ايران و بيش از
50 كشور ديگر جهان در معرض ويروس كرونا واقع و عزمي جهاني و بين‌المللي براي مقابله با اين بيماري شكل گرفته است، پاسداران انقلاب اسلامي به مدد تجارب ارزنده دوران دفاع مقدس و حضور در جبهه مقاومت اسلامي در رويارويي با تهديدات ناشي از جنگ‌هاي ميكروبي و بمباران‌هاي شيميايي كه منجر به آسيب‌هاي جدي انساني شده است و نيز راهبري و نقش‌آفريني در طرح ملي فلج اطفال در جاي‌جاي ميهن اسلامي، از همان روزهاي اوليه شيوع كرونا در كشور ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي سازماني و منابع متخصص انساني خود در حوزه بهداشت و درمان را براي كمك به دستگاه‌ها و سازمان‌هاي متولي اين عرصه به ميدان آورده است.»
بر اساس آنچه در اين پيام آمده است، سپاه با تشكيل «قرارگاه پيشگيري و مقابله با كرونا» در ستاد فرماندهي كل و واگذاري ماموريت به سازمان بهداري رزمي، دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله(عج) و بسيج جامعه پزشكي متناسب با الزامات صحنه، در هماهنگي با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سپس قرارگاه مقابله با ويروس كرونا در كشور، آمادگي‌هاي همه‌جانبه خود براي هر گونه همكاري و نقش‌آفريني را اعلام و عملياتي كرده است و تاكنون دوشادوش مجاهدان حوزه سلامت، پزشكان و پرستاران فداكار و مسووليت‌شناس، به ارايه خدماتي چون فعال‌سازي بيمارستان‌هاي ثابت و سيار، مراكز درماني، گندزدايي و ضدعفوني كردن اماكن و محيط، تامين و توزيع اقلام بهداشتي ضروري پرداخته است.
در پيام صادر شده از سوي سپاه پاسداران، از اهتمام وزير محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشكي آقاي دكتر سعيد نمكي و آحاد مجاهدان جامعه پزشكي كشور قدرداني شده و به مردم شريف و مسوولان و نهادهاي فعال در امر مقابله با اين بيماري اطمينان داده شده كه فرزندان شما در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و بسيج مستضعفان، تا غلبه كامل بر اين بيماري و بازگشت شرايط عادي و وضعيت سفيد در صحنه مشاركت و كمك در اين زمينه آماده و فعال خواهند بود.سپاه پاسداران در پايان اين پيام از هموطنان خواسته تا با رعايت توصيه‌ها و نكات بهداشتي اعلام شده توسط مراجع معتبر و پيگيري اخبار از رسانه ملي، پيشتازان عرصه جهاد و رويارويي با اين بيماري در دستگاه‌هاي مختلف را ياري كنند.
سپاه اما در حالي خبر از تشكيل قرارگاه پيشگيري و مقابله با كرونا داد كه پيش از اين سردار حاجي‌زاده، فرمانده نيروي هوافضاي سپاه پاسداران درباره اقدامات سپاه در مقابله با كرونا گفته بود كه مجموعه‌هاي مختلف سپاه همان‌گونه كه فرمانده كل سپاه اعلام آمادگي كرده
هر جا مشكلي باشد و نياز باشد كنار دولت هستند و كمك مي‌كنند. همزمان با خبر تشكيل قرارگاه سپاه، ظهر ديروز نشست خبري «قرارگاه مقابله با كرونا» هم در دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله(عج) برگزار شد. معاون بهداشت و درمان سپاه پاسداران در اين نشست اعلام كرد كه «پس از تماس تلفني فرمانده كل سپاه با وزير بهداشت و اعلام آمادگي سپاه مبني بر هر نوع همكاري در حوزه سلامت با اين وزارتخانه، وزير بهداشت روز قبل از سپاه درخواست همكاري و نيازمندي‌هاي بخش سلامت كشور را اعلام كردند.» به گفته سردار عبدالهي، نهايتا در مجموعه سپاه از شب قبل (يكشنبه) قرارگاه پيشگيري و مقابله با كرونا به فرماندهي كل سپاه و از ديشب تاكنون ۳ جلسه با موضوع برنامه‌ريزي براي مشاركت در پيشگيري و مقابله با كرونا تشكيل شده است. در اين جلسات برنامه‌ريزي شد تا تخت‌هاي بيمارستاني مجموعه سپاه در اين زمينه اختصاص يابد. به گزارش ايسنا، او با اعلام اينكه در حال ظرفيت‌سازي در قم، رشت، كاشان و گلستان براي استقرار سامانه بيمارستاني سيار ۱۰۰۰ تخت‌خوابي در صورت نياز هستيم، گفت: «در تهران هم بستر‌سازي براي برپايي قريب به ۲ تا ۵ هزار تخت را در صورت نياز انجام خواهيم داد.»
آغاز به كار قرارگاه جهادي مقابله با كروناي ارتش
در ادامه ورود نظامي‌ها به عرصه مقابله با ويروس شايع كرونا، فرمانده نيروي زميني ارتش هم در حاشيه مراسم آغاز به كار قرارگاه جهادي مقابله با ويروس كرونا اعلام كرد كه «در جهاد خودكفايي نزاجا به دستاورد جديدي براي تشخيص آنلاين كرونا رسيده‌ايم كه براي تاييد به وزارت بهداشت فرستاده شده است.» به گفته امير سرتيپ كيومرث حيدري، قرارگاه مقابله با ويروس كرونا در ارتش توسط امير سياري معاون هماهنگ‌كننده ارتش فرماندهي مي‌شود و در نيروي زميني هم قرارگاه مشابهي به وجود آمده است. فرمانده نزاجا ادامه داد: «قصد ما از برگزاري مراسم آغاز به كار قرارگاه جهادي مقابله با كرونا كه امروز برگزار شد، اين بود كه قابليت‌ها و توانمندي‌هاي نيروي زميني ارتش براي مقابله با كرونا را به ملت بزرگوارمان معرفي كنيم.»
امير حيدري با تاكيد بر اينكه نيروي زميني ارتش با اخلاص تمام در اختيار وزارت بهداشت و درمان است، گفت: «با همكاري عزيزان‌مان در وزارت بهداشت و درمان، ان‌شاءالله به زودي اين بلايي كه ناخواسته كشورمان به آن دچار شده است را شكست خواهيم داد.» به گفته فرمانده نيروهاي زميني ارتش، قرار است مراكز بيمارستاني تهران با تجهيزات نيروي زميني ارتش ضدعفوني شوند.
ورود نيروهاي نظامي كشور به عرصه مبارزه با كرونا اگرچه اتفاقي خوب و قابل‌توجه است، اما اين نگراني را به وجود آورده كه ممكن است باعث چنددستگي در مبارزه و كنترل كروناويروس شود. همان‌طور كه وزير بهداشت هم در نامه‌اش تاكيد كرده، همه دستگاه‌ها بايد با همكاري يكديگر به مبارزه با اين ويروس و رفع مشكلات حال حاضر كشور بپردازند. از آنجا كه نظامياني كه ديروز اقدام به ورود به عرصه مقابله با كرونا كرده‌اند هم تاكيد كرده‌اند كه با وزارت بهداشت هماهنگ بوده‌اند، جاي اميدواري است كه در همكاري همه‌جانبه تمام دستگاه‌هاي كشور با ستاد ملي مبارزه با كرونا كه وزير بهداشت يكي از اعضاي آن است، بتوان از شيوع هر چه بيشتر اين ويروس جلوگيري كرده و جان هموطنان بيشتري از اين آسيب نجات داده شود.