به ياد اسكندر فيروز
فرشاد اسكندري
اسكندر فيروز بنيانگذار سازمان حفاظت محيط‌زيست ايران بود و در سال 1350 سازمان شكارباني را به سازمان حفاظت محيط‌زيست، ارتقا و قوانين مهمي را براي حفاظت از طبيعت ايران پايه‌گذاري كرد. در زمان حضور او به عنوان رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست، ايران هميشه در حفاظت از گونه‌هاي جانوري و گياهي و زيستگاه‌هاي منحصربه‌فرد در دنيا پيشگام بود. حضور در مجامع بين‌المللي و همچنين بنيانگذاري ارگان‌هاي جهاني مختلف ازجمله كنوانسيون رامسر كه براي حفاظت از تالاب‌هاي دنيا تاسيس شد، از جمله كارهاي درخشان آقاي فيروز در زمان خدمت و رياست محيط‌زيست ايران بود. از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اسكندر فيروز كه باعث شد بتواند دستاوردهاي زيادي در زمينه حفاظت از محيط‌زيست به دست آورد، عشق به طبيعت و كشورش بود. او تا آخرين روزهاي عمر خود همواره دغدغه محيط‌زيست را با خود داشت و با وجود تخريب‌هاي جدي محيط‌زيست، همچنان با اميد از جبران آسيب‌ها و روزهاي خوب براي اين سرزمين صحبت مي‌كرد. هر زمان ملاقاتي با آقاي فيروز داشتم، عشق و علاقه را در وجود ايشان مي‌ديدم. او هميشه جوياي اوضاع حيات‌وحش و مناطق حفاظت شده كشور بود و همواره اخبار محيط‌زيستي ايران را دنبال مي‌كرد. پيوسته سوالاتي از اوضاع حيات‌وحش، ميزان بارندگي و همچنين وضعيت پوشش گياهي مناطقي كه اخيرا به آنجا سفر داشتم، مي‌پرسيد و با دقت به جواب‌هايي كه مي‌دادم گوش مي‌داد. او هميشه پيشنهادات و خاطراتي از آن مناطق تعريف مي‌كرد. با وجود سن بالا، جزييات زيادي از طبيعت ايران از جمله اسامي مناطق مختلف و حتي محيط‌بانان زمان خود را به ياد داشت. اين حافظه از طبيعت ايران حتما به پشتوانه دقت و نكته‌سنجي زياد آقاي فيروز در زمان خدمت بود. ايشان مطالعه بسيار زيادي در زمينه محيط‌زيست و روش‌هاي نوين حفاظت از طبيعت داشتند و همچنان با وجود اينكه سال‌ها سمت و مقامي در اين عرصه نداشتند اما باز هم با اشتياق زياد
به دنبال راه‌حل‌هايي براي عبور از بحران‌هاي محيط‌زيستي بودند. آقاي فيروز در سال‌هاي بعد از انقلاب خارج از ايران ساكن بودند اما با وجود اين هر زمان به ايران سفر مي‌كردند، تمايل زيادي براي ديدن مناطق مختلف ايران داشتند و در سال‌هاي اخير هم سفرهايي به استان‌هاي مختلف ايران داشتند و همچون گذشته از ديدن طبيعت ايران به وجد مي‌آمدند. اسكندر فيروز، يك الگو براي همه علاقه‌مندان و عاشقان محيط‌زيست بود. او ميراثي را براي ما حفظ كرد و راه‌هاي حفاظت از آن را به ما آموخت و ما را موظف به حفظ آن براي نسل‌هاي بعد كرد. داستان زندگي او كه در كتاب خاطراتش به قسمت‌هايي از آن اشاره شده، مملو از فراز و نشيب‌هايي است كه با خواندن آن مي‌توان فهميد چه روح بزرگ و با اراده‌اي در وجود اين مرد دوست‌داشتني محيط‌زيست ايران وجود داشته است.