درست در شرايطي كه سينما براي سال جديد آذين‌بندي مي‌شد و فيلم‌هاي جديد براي سبد اكران نوروز به صف شده بودند، ويروس ناميمون كرونا سرزده از راه رسيد و همه برنامه‌ها و نقشه‌هاي اهالي سينما را بر‌هم زد و كركره همه سينماها پايين كشيده شد. شايد در ابتداي بروز اين تلاطم كمتر كسي تصور مي‌كرد كه تعطيلي‌ها از مرز يكي، دو هفته بگذرد و چراغ سينماها در نوروز كه گل سرسبد اكران فيلم‌هاست خاموش شود و فيلم‌هايي كه با هزينه‌هاي سرسام‌آور توليد شده‌اند راهي براي نمايش در سينماها نداشته باشند، اما درنهايت چنين اتفاق تلخي رخ داد؛ نه‌تنها سينماها تعطيل شدند كه اكثر برنامه‌ها و مراسم و گردهمايي‌هاي فرهنگي هم كنسل شده يا متوقف شدند و براي ريشه‌كن شدن اين بيماري همه اهالي سينما به مرخصي اجباري رفتند.حتي ساخت بسياري از سريال‌ها و برنامه‌هاي تلويزيوني هم به حالت تعليق درآمده و متوقف شده است.
حالا از روزهايي كه چراغ سينما خاموش شده بيشتر از سه هفته مي‌گذرد و رفته‌رفته بر حجم نگراني اهالي سينما افزوده مي‌شود و پرسشي كه براي برون‌رفت از اين اتفاق در ذهن شكل مي‌گيرد اين است كه مديران سينما براي خروج از اين بحران چه بايد كنند؟
با محمود اربابي، عضو كارگروه ويژه رسيدگي به مسائل و مشكلات سينما در زمان شيوع ويروس كرونا گفت‌وگويي انجام داديم كه از نظر مي‌گذرانيد.
حدود سه هفته است كه شيوع ويروس كرونا همه مسائل كشور را تحت‌تاثير خود قرار داده و طبيعي است كه سينما نيز ازاين فرآيند جدا نبوده است، تعطيلي سينماهاي كشور و لغو تمام برنامه‌هاي فرهنگي و هنري در حالي صورت گرفته كه سينما و ساير بخش‌هاي وابسته به آن براي ايام نوروز تدارك ديده بودند. يك نوع غافلگيري؛ تحليل شما از اين شرايط چيست؟
متاسفانه بايد بگوييم كه اين اپيدمي و ويروس ناميمون بحران را براي همه بخش‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي در همه كشورهاي جهان به وجود آورده و عارضه‌اي بين‌المللي و جهاني به‌شمار مي‌رود. اولين نقاطي هم كه اين ويروس مورد حمله قرار داده و به آنجا خسارت وارد مي‌كند و در معرض خطر قرار مي‌گيرند مكان‌هايي است كه با ازدحام جمعيت شكل مي‌گيرد، يعني آن دسته از كسب و كارهايي كه لازمه شكل‌گيري آنها تجمع است و نياز به گردهمايي مردم دارد از جمله سينما كه شامل اكران‌هاي سينمايي، برنامه و جلسات و نشست‌هاي هنري، توليدات مربوط به فيلم يا سريال، استوديوها و... مي‌شود و هر چند ممكن است به صورت فردي اين ويروس به افراد انتقال پيدا كند، اما آنچه اهميت دارد اين است كه خط مقدم پيشگيري اين بيماري در مراكز پرجمعيت همچون سينماها و مشاغل زيرمجموعه آن است كه الان همه تعطيل هستند و بازگشايي آن عوارض جبران‌ناپذيري از جهت سلامت دارد.
نكته مهمي كه در پي تعطيلي‌هاي اجباري سينما و لغو تمام برنامه‌هاي فرهنگي و هنري وجود دارد و زياد به چشم مي‌آيد، نگراني و دلشوره‌اي است كه براي اهالي هنر به وجود آمده و بحث‌هايي است كه ميان اهالي سينما مطرح مي‌شود كه براي گذر از اين بحران جدي چه بايد كرد؟
تكليف سينماگران و سينماداران بعد از اين بحران عظيم چه خواهد بود؟ البته با درنظر گرفتن اين نكته كه اساسا سينما در اسفند ماه با چالش مخاطب همراه بود ولي به هر جهت سينماداران براي جلب مخاطبان از اكران فيلم‌هاي كمدي بهره مي‌بردند.
سينما مثل هر صنعت ديگري همچون گردشگري، و ديگر فعاليت‌هاي اقتصادي و... با پيك مخاطب و دامنه كوتاه مخاطب مواجه است.
بديهي است كه در شرايط نرمال اعم از پيك يا دامنه كوتاه معمولا همه صنايع گردش مالي خود را دارند و اين يعني اقتصاد متعادل اما وقتي عوارض بيروني
پيش مي‌آيد، گردش چرخ صنعت دچار ناآرامي و توليد دچار بحران مي‌شود.
من معتقدم اگر اين بحران به وجود نمي‌آ‌مد سينما دچار افت‌وخيز جذب مخاطب نبود. اين صحبت من برمبناي تحليلي است كه سينماداران از نحوه رفتار مردم در اسفند ماه با سينما دارند.
شايد سينما در اولويت اول زندگي مردم در اين ماه قرار نمي‌گرفت اما مخاطب خود را داشت، ولي
به وجود آمدن اين تلاطم و اپيدمي، سينماها را با بحران بي‌سابقه‌اي مواجه كرده كه دامنه آن همه سينما را درگير كرده؛ از سينمادار تا پخش‌كنندگان آثار، توليدكنندگان، تهيه‌كنندگان و سرمايه‌گذاران همه در كارشان اخلال وارد شده است.
البته نكته مهم درصد زيان‌مندي است. به نظر مي‌رسد سرعت آسيب و ضرر و زيان به اهالي سينما در يك مسير قرار نمي‌گيرد، موافقيد؟
دقيقا همين‌طور است. به عنوان نمونه سرعت مواجهه سينماداران با اين آسيب در روز است اما شدت آسيب‌ديدگي ناشي از تعطيلي سينماها براي توليدكنندگان يا سرمايه‌گذاران در ماه و سال است. به اين دليل كه سرمايه آنها با توليد فيلم به نوعي بلوكه شده و آنها با نمايش فيلم‌شان به سرمايه اوليه و سود ناشي از آن دست مي‌يافتند، ولي در حال حاضر اين بازگشت مالي براي‌شان وجود ندارد و آنها به اصل پول خود دسترسي ندارند ولي سينماداران روزانه با بحران مواجه هستند و با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند، به همين جهت مي‌توانيم بگوييم بحران ناشي از شيوع كرونا باعث خسارت و آسيب به صنعت سينما شده اما در خط مقدم اين آسيب‌ها سالن‌هاي سينما قرار دارند.
بحثي كه در اين ميان به وجود مي‌آيد اين است كه سينماها به لحاظ ساختاري و شاكله‌بندي هم با هم تفاوت زيادي دارند و در اين فرآيند بعضي سالن‌هاي سينمايي نظير شهرستان‌ها و سينماهاي تك‌سالنه در خطر بيشتري هم قرار مي‌گيرند. در اين مورد چه نظري داريد؟
نظر درستي است. سينما هم مثل تمام فعاليت‌هاي ديگر اجتماعي مورد محاسبه قرار مي‌گيرد. در يك زمان طبيعي وقتي خرج و دخل‌ها را مورد ارزيابي قرار مي‌دهيم بعضي سينماها از فروش اكران فيلم‌ها به سود زيادي مي‌رسند.
بعضي سينماها دخل‌شان طبيعي است اما بعضي سينماها در ايام متعادل هم مخاطب چنداني ندارند و با زيان و ضرر همراه هستند مثل سينماهاي تك‌سالنه، سينماهاي شهرستان‌ها يا شهرهاي دورافتاده يا سينماهاي فرسوده كه مخاطبان كمتري دارند، اين سالن‌هاي سينمايي قطعا با بحران بيشتري مواجه هستند تا سينماها و پرديس‌هايي كه فروش مجموع فيلم‌هاي سالن‌هايش روزانه ميليوني محاسبه مي‌شود البته كه در شرايط فعلي اين پرديس‌ها هم آسيب مي‌بينند اما آسيب آن سينماي تك‌سالنه قطعا بيشتر است.
نكته‌اي كه در اين شرايط بحراني بايد مدنظر قرار داد اينكه بعضي سالن‌هاي سينمايي يا صاحبان سرمايه آسيب مي‌بينند چون در اين مقطع بازگشت سود براي‌شان قطع شده بعضي سينماها و صاحبان سرمايه هم هستند كه در اين مقطع به اصل پول خود نمي‌رسند اما دسته سوم از سينماها وقتي مي‌گوييم به شرايط بحراني نزديك مي‌شوند يعني به ورشكستگي كامل رسيده‌اند.
از طرفي اين صحبت شما عموميت هم پيدا مي‌كند و شامل همه اهالي سينما از جمله عوامل پشت دوربين فيلم‌ها و سريال‌ها هم مي‌شود.
به نكته درستي اشاره كرديد. تعدادي از افراد سينما جزو پرسنل ثابت سينماها، فيلم‌ها و سريال‌ها هستند كه حقوق‌شان برقرار است اما گروه زيادي پروژه‌اي كار مي‌كنند و در اين بحران اجتماعي آنها هستند كه ضرر و آسيب مي‌بينند و در واقع وقتي بحث آسيب‌پذيري مطرح مي‌شود اين قشر هستند كه در اولويت قرار مي‌گيرند.
كساني كه در شب عيد حقوقي ندارند و گذر زندگي‌شان با خطر مواجه مي‌شود بايد حمايت جدي به اين گروه شود تا ظرف دو، سه ماه آينده سينما اين بحران را رد كند اين قشر از سينماگران بيشتر مورد توجه سازمان سينمايي وزارت ارشاد و خانه سينما قرار مي‌گيرد تا مثلا پرديس‌هايي كه گردش مالي قابل توجه دارند.
درراستاي اين صحبت‌ها و اشاره‌اي كه شما به حمايت وزارت ارشاد و خانه سينما و سازمان سينمايي داشتيد انتظامي براي رسيدن به برنامه مشخص از يك هم‌انديشي جمعي در فضاي مجازي استفاده كرده است.
آقاي انتطامي هدف‌شان اين بود كه براي مقابله با بحران و پيشگيري آسيب‌هاي احتمالي اقتصادي، رواني نظرات ديگران را بدانند و درنهايت به راه‌حل مناسبي دست پيدا كنند.
باتوجه به اينكه به تازگي «كارگروه ويژه» براي شيوع ويروس كرونا از سوي رييس سازمان سينمايي تشكيل شده و شما هم عضو اين كارگروه رسيدگي به بحران هستيد بفرماييد در جلسات گذشته به چه جمع‌بندي براي گذر از اين بحران رسيديد؟
براي روبه‌رو شدن با اين بحران سازمان سينمايي 3مرحله را در اولويت خود قرار داده است؛ در مرحله اول خود سازمان سينمايي بايد اقداماتي را براي رفع مشكلات سينما انجام دهد و مي‌تواند اقداماتي را انجام دهد. مرحله دوم سازمان سينمايي با ديگر سازمان‌ها بايد وارد گفت‌وگو شود و در قسمت سوم پيشنهاداتي است كه سازمان سينمايي براي برون‌رفت از اين بحران به سينماگران و
سازمان‌هاي ديگر مي‌دهد و پيشنهاداتي كه از جانب سينماگران مي‌شود و آنها را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
اجراي طرح را چه زماني آغاز مي‌كنيد؟
بعضي پيشنهادات و نكات مهم را از همين فردا آغاز مي‌كنيم، بعضي را براي يك ماه آينده در دستور كار قرار داديم و تعدادي از طرح‌ها و برنامه‌هاي حمايتي و بازسازي‌ها در برنامه‌هاي سالانه ما قرار مي‌گيرد. در حال حاضر گفت‌وگو‌ها انجام شده و پيشنهادات اوليه مطرح شده است.
گويا در آغاز راه اين كارگروه چند طرح را براي گذر از بحران مسائل سينمايي مورد بررسي قرار داده است. در اين باره توضيح مي‌دهيد؟
در سازمان سينمايي به چند راهكار اوليه رسيديم و در روزهاي جاري روي پنج يا شش محور كار مي‌كنيم. اول اينكه تمام اعضا و خانواده سينما كه از صندوق اعتباري هنر و هر جايي كه سازمان سينمايي، وزارت ارشاد و خانه سينما با منابع مالي آن در ارتباط است وام دريافت كرده‌اند، پرداخت وام‌هاي‌شان به تعويق افتد و ديركرد پرداخت وام‌شان جزو جريمه به حساب نيايد تا شرايط و اوضاع سينما به حالت عادي برگردد.
نكته دوم بحث هزينه‌هاي بيمه تامين اجتماعي اهالي سينما پرداخت شود. سازمان سينمايي هزينه خدمات بيمه‌اي اعضاي خانه سينما را متقبل شود تا فشار بر افراد وارد نشود.
همچنين براي صاحبان فيلم‌ها و سينماها نكته‌اي كه درنظر گرفتيم اين است كه وقتي سينماها باز شد زمان سانس‌هاي فيلم‌ها افزايش پيدا كند. بحث سانس شبانه فيلم‌ها پيشنهاد شده كه با آغاز ماه رمضان سانس فيلم‌ها افزايش پيدا كند، بايد ببينيم اجرايي شدن آن چقدر با موفقيت همراه خواهد بود. فعلا در فاز اول اين برنامه‌ها را براي عبور از بحران درنظر داريم، ولي نكته مهمي كه مي‌خواستم اشاره كنم اينكه صاحبان فيلم‌ها هم از حق و حقوقي برخوردار هستند بايد ببينيم آنها نظرشان براي چگونگي اكران فيلم‌شان چيست. صاحبان فيلم و سينماداران در اين مسير بايد با هم به توافق برسند چون آنها هستند كه در اين بحران آسيب‌ديده و متضرر شده‌اند.
نكته قابل‌توجهي كه اين چند روز در فضاي مجازي ديده مي‌شود، كليپي است كه توسط اهالي سينما ساخته شده و در آن تعدادي از بازيگران و كارگردانان از مردم دعوت مي‌كنند به حضور در خانه‌هاي‌شان. در واقع براي كمك به مردم كمپين‌هايي راه‌اندازي شده است.
بله، اهالي سينما و خانه سينما در روزهاي گذشته فعاليت‌هايي در اين زمينه داشته‌اند و بيشتر نظر اين بود كه هنرمندان و سينماگران در اين طرح سهيم باشند و به مردم يادآوري كنند كه در خانه بمانند. قطعا مشاركت هنرمندان تاثير زيادي خواهد داشت.
و نكته پاياني و مهم بحث نمايش فيلم‌هاي جديد در شبكه نمايش خانگي يا همان وي اودي است كه با برنامه‌ريزي خاصي پيش مي‌رود و فيلم‌هاي زيادي براي مردم عرضه مي‌شود.
باتوجه به اينكه در اين روزها مردم در خانه هستند خصوصا براي اينكه فضاي مفرحي براي بچه‌ها فراهم شود، سامانه‌هاي نماوا و فيليمو برنامه‌هايي را دارند، تخفيفاتي داده‌اند و فيلم‌هاي تازه براي مردم بارگذاري مي‌كنند. تمام اين تلاش‌ها صورت مي‌گيرد اميد به اينكه اين دوران را با آرامش بيشتري پشت‌سر بگذاريم.
بعضي سينماها دخل‌شان طبيعي است اما بعضي سينماها در ايام متعادل هم مخاطب چنداني ندارند و با زيان و ضرر همراه هستند مثل سينماهاي تك‌سالنه، سينماهاي شهرستان‌ها يا شهرهاي دورافتاده يا سينماهاي فرسوده كه مخاطبان كمتري دارند، اين سالن‌هاي سينمايي قطعا با بحران بيشتري مواجه هستند تا سينماها و پرديس‌هايي كه فروش مجموع فيلم‌هاي سالن‌هايش روزانه ميليوني محاسبه مي‌شود البته كه در شرايط فعلي اين پرديس‌ها هم آسيب مي‌بينند اما آسيب آن سينماي تك‌سالنه قطعا بيشتر است. نكته‌اي كه در اين شرايط بحراني بايد مدنظر قرار داد اينكه بعضي سالن‌هاي سينمايي يا صاحبان سرمايه آسيب مي‌بينند چون در اين مقطع بازگشت سود براي‌شان قطع شده بعضي سينماها و صاحبان سرمايه هم هستند كه در اين مقطع به اصل پول خود نمي‌رسند اما دسته سوم از سينماها وقتي مي‌گوييم به شرايط بحراني نزديك مي‌شوند يعني به ورشكستگي كامل رسيده‌اند.