زيرگذر استادمعين، پروژه‌اي اجتماعي- ترافيكي
پروژه‌اي براي رفع يك گره قديمي ترافيكي
تونل زير گذراستاد معين از دو منظر شايد شاخص‌ترين پروژه عمراني شهر تهران در سال جاري باشد. چه از لحاظ شاخصه‌هاي فني و چه از لحاظ نقشي كه در كاهش ترافيك محله استاد معين مي‌تواند داشته باشد. پروژه‌اي كه اجراي آن در سال ۱۳۹۳ آغاز شد و نهادهايي شامل گروه تخصصي شهيد رجايي از قرارگاه خاتم الانبياء (ص)، شركت CBA، شركت مهندسي و عمراني شهر تهران و مديريت شهري تهران در اجراي آن دخيل بودند.
صفا صبوري ديلمي، معاون فني و عمراني شهرداري تهران در خصوص علت احداث اين پروژه، عنوان كرد: در گذشته حركت گردش به چپي در خيابان آزادي به سمت جنوب وجود داشت كه با احداث خط اتوبوس تندرو، اين گردش حذف شد. شهروندان براي عبور بايد بيش از سه كيلومتر را طي مي‌كردند تا دور بزنند. با احداث اين زيرگذر فاصله تردد خودروها كاهش و ترافيك خيابان آزادي نيز كاهش پيدا خواهد كرد.
به گفته وي مديريت شهري گذشته ۱۶.۷ درصد از پروژه تونل-زيرگذر خيابان‌هاي استاد معين و آزادي را انجام داد و باقي آن در دوره مديريت شهري فعلي به اتمام رسيد. اين تونل توسط مديريت شهري گذشته در سال ۱۳۹۳ شروع و سال ۱۳۹۵ به علت وجود معارضين تأسيساتي متعدد و عدم‌مجوز پليس در محدوده خيابان آزادي متوقف شد. مديريت شهري فعلي اين پروژه را در نيمه دوم سال ۱۳۹۶مورد بازنگري و طراحي مجدد قرار داد و در مرداد سال ۱۳۹۷ طراحي اصلي آماده و به پيمانكار بابت اجرا ابلاغ شد.
صبوري ديلمي با بيان اينكه اين طراحي به تونل-زيرگذر ارتقا پيدا كرد و از مرداد ماه سال گذشته تا بهمن ماه سال ۱۳۹۸ اين پروژه تكميل شد، عنوان كرد: پروژه مذكور فعاليت در عمق ۴ متري خيابان آزادي و نيم متري سقف مترو بوده است؛ يعني بدون اينكه فعاليت خط ۴ مترو متوقف شود، پروژه در عمق ۴ متري خيابان آزادي، ساخته شد.
وي با اشاره به اينكه طول كلي پروژه برابر با ۶۸۱ متر است، گفت: اين مسير شامل عرض تونل ۱۶ متر، عرض مسير كندرو ۷ متر و طول تونل ۷۳ متر است.
صبوري هزينه كل پروژه زيرگذر-تونل خيابان‌هاي آزادي و استاد معين را ۶۵ ميليارد تومان ذكر كرد و گفت: هزينه اجرايي اين پروژه حدود ۵۰ ميليارد تومان و هزينه رفع معارضين آن ۱۵ ميليارد تومان شده است. ۱۵ ميليارد تومان مربوط به رفع معارضين به شركت‌هاي خدماتي بابت جمع آوري و جابه‌جايي كابل‌ها و لوله‌ها پرداخت شده است.
وي تصريح كرد: در دهه ۵۰ براي ساخت پل كريم‌خان مهندسان را از بلژيك به تهران مي‌آورديم، اما به بركت انقلاب اسلامي متخصصان و مهندسان ايراني پيچيده‌ترين پروژه‌ها اعم از تونل-زيرگذر خيابان آزادي و استاد معين را به پايان رسانده‌اند.
معاون شهردار تهران عنوان‌كرد: براي احداث اوليه اين پروژه، ۷ تير پيشرو براي نگهداشتن خيابان كار شده است و روش خاك‌برداري نيز به صورت اتريشي انجام شده است. باعث افتخار است كه با رعايت ضوابط ايمني و صنعتي پروژه بدون هيچ حادثه‌اي به پايان رسيده است.
اين پروژه همچنين جزو پروژه‌هايي بود كه شوراي شهر به‌طور مستقيم آن را پيگيري مي‌كرد. به همين دليل رييس شوراي شهر تهران ضمن تقدير از اقدامات مديريت شهري پايتخت براي اجراي پروژه تونل – زيرگذر خيابان‌هاي آزادي و استاد معين تقدير كرد.
وي گفت: اين پروژه با توجه به شناختي كه از آن دارم، اقدامي جدي بود؛ بدون بستن خيابان آزادي و حادثه اين پروژه انجام شد و از مديران اجرايي پروژه بابت اين امر تقدير مي‌كنم.
بررسي يك چالش
با اين وجود اما تعدادي از شهروندان معتقدند كه اين زيرگذر بايد دو طرفه باشد. ديدگاهي كه در همان روز افتتاح اين پروژه از سوي شهروندان منطقه بيان شد. پيروز حناچي شهردار تهران در اين مراسم با اشاره به انتقادهاي مردم منطقه در مورد يك طرفه بودن آن گفت: از همكارانم تشكر مي‌كنم كه مطابق قول‌مان به مردم پروژه‌ها را مديريت كرده و به بهره‌برداري مي‌رسانند. البته ما نقشي در تعريف اين پروژه نداشتيم و شايد اگر ما بوديم آنها را طور ديگر تعريف مي‌كرديم. در برخي نقاط اتصال شايد روي نقشه خوب باشد اما وقتي اجرا مي‌شود مي‌بينيم كه مطلوب نيست. در مدل‌سازي‌هايي كه ما در فضاي ترافيكي انجام مي‌دهيم جابه‌جايي يك محور، دو طرفه و تبديل شريان درجه يك به دو تغييراتي در سطح شهر به وجود مي‌آورد كه اگر آن را نبينيم به مشكل بر مي‌خوريم.
وي ادامه داد: به‌طور مثال، در بزرگراه صدر كه دو طبقه شدن آن بزرگ‌ترين پروژه عمراني بود تصور مي‌كرديم با اجراي پروژه ترافيك آن منطقه كاسته مي‌شود در حالي كه ديديم در عمل اين اتفاق نيفتاد. حال اين سوال مطرح است كه آيا ايجاد مسيرهاي جديد شهري درست است يا كاري كنيم كه شهروندان كمتر از خودروهاي شخصي استفاده كنند؟ آنها كه توانستند آلودگي شهر را كنترل كنند راه دوم را انتخاب كرده‌اند كه همان كم كردن مسافرت با خودروهاي شخصي در داخل شهر است. براي جا انداختن اين موضوع تلاش مي‌كنيم و رمز آن هم توسعه حمل و نقل عمومي و پس از آن بقيه مودهاي حمل و نقل است.
حناچي با بيان اينكه مشكلي كه ما در كشورمان داريم اين است كه نقدمان منصفانه نيست، تصريح كرد: روزهايي كه 7 تير در زير خيابان آزادي قرار داشتند و خاك‌برداري انجام مي‌شد ما خواب‌مان نمي‌برد. اصطلاحا مي‌گويند خاك نامرد است و اگر تمهيدات لازم را نينديشيم ضربه را به سختي مي‌زند. از سوي ديگر تلاش كرديم كمترين دردسر براي اهالي محل ايجاد شود و پيشنهادي كه مي‌گفت مسير آزادي منحرف تا پروژه اجرا شود را انجام نداديم. اين پروژه مانند تعمير يك خودروي روشن در حال حركت بود؛ بايد اين نقاط افتخارآميز پروژه را هم ببينيم.
شهردار تهران با بيان اينكه 80 درصد پروژه مذكور ظرف يك سال اخير انجام شد، گفت: معتقدم بايد نقد منصفانه كرد، در حالي كه ما صفر و يكي هستيم به اين معني كه يا دربست قبول مي‌كنيم يا هيچ نقطه مثبتي نمي‌بينيم. اين پروژه يكي از پروژه‌هاي سخت بود با اين وجود، زندگي را در محدوده آزادي مختل نكرديم در حالي كه پيش از ما قرار بود اين مشكلات ايجاد شود. پس اگر قرار به نقد منصفانه باشد بايد منصفانه نقد كنيم.
وي در پايان درباره احتمال دو طرفه شدن اين تونل-زيرگذر استاد معين هم عنوان كرد: ما پروژه را طوري اجرا كرده‌ايم كه هيچ مانعي براي دو طرفه شدن وجود ندارد، اما تا مطمئن نشويم كه اين تغيير چه تاثيري دارد اين كار را در اولويت قرار نمي‌دهيم. از امروز نيز اين موضوع را با سرعت بيشتري مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
طرح زيرگذر استاد معين؛ نتيجه همكاري شهرداري و قرارگاه خاتم
اما همان‌گونه كه گفته شد اين پروژه به لحاظ فني نيز جزو پروژه‌هاي شاخص كشور و حتي منطقه خاورميانه محسوب مي‌شود.
سعيد محمد، فرمانده قرارگاه خاتم الانبيا به عنوان مجري اين طرح با اشاره به پيچيدگي‌هاي فني اين پروژه گفت: تقريبا مي‌توان گفت ۷۰ درصد پروژه طي ۷ – ۶ ماه انجام شد و اين نشان مي‌دهد كه اگر هدف مشخص و همدلي باشد مي‌توان موفقيت داشت. اين پروژه پيچيدگي‌هاي فني بالايي داشت، اما رعايت استاندارد‌هاي لازم باعث شد كه اين طرح به نتيجه برسد.
فرمانده قرارگاه خاتم الانبيا (ص) افزود: در اين طرح، نمونه‌اي از همكاري خوب شهرداري تهران با قرارگاه را در افتتاح پروژه‌ها شاهد هستيم و قرارگاه افتخار مي‌كند خدماتي به شهروندان ارايه دهد. طرح‌هاي پل صدر، پل طبيعت و تونل نيايش توسط قرارگاه انجام شده و موجب افتخار و شاهكار مهندسي در سطح شهر تهران است.
محمد به برخي اعتراض‌هاي مردم در اين طرح اشاره كرد و افزود: در اين طرح هم با توجه به دغدغه‌هايي كه مردم داشتند راهكار مورد پسند مردم از سوي شهردار تهران انديشيده خواهد شد. ان‌شاءالله براساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده در نيمه اول اسفند از زيرگذر گيشا بهره‌برداري مي‌شود.