اگر يك زائر بميرد همه شريك قتل او هستيم

گروه اجتماعي| گزارشگر شبكه تلويزيوني سراغ مسافراني مي‌رود كه در تعطيلات عيد فطر بدون توجه به توصيه‌ها و تذكرهاي مسوولان، به شهرهاي شمالي هجوم برده و در منطقه ساحلي مشغول تفريح هستند. با تعجب ميكروفن را رو به مسافران مي‌گيرد و مي‌پرسد: «مگر نگفتند سفر نكنيد؟» مسافران هم گزارشگر و كل توصيه‌هاي دولت و «كرونا» را مورد تمسخر قرار مي‌دهند و با لحن عوامانه مي‌گويند: «كرونا ديگر تمام شد. اين مدت هم بي‌خود مي‌ترسيديم و خانه‌نشين شده بوديم.»حدود 4 ماه از شيوع بيماري كوويد 19 در كشور مي‌گذرد. حالا مسوولان وزارت بهداشت تذكرها و نگراني‌هاي جدي‌تر و جديدتري مطرح مي‌كنند. از جمله اينكه «ويروس كرونا، نه تنها به دليل افزايش دماي هوا ضعيف نشده، بلكه همچنان در حال فعاليت است.»  ديروز، مسعود مرداني، عضو كميته علمي كرونا هشدار داد كه در حال حاضر در خوزستان، سيستان و بلوچستان، كرمانشاه و هرمزگان موج دوم اپيدمي در حال جريان است و در تهران هم موج دوم بيماري، با سرعتي كند در حال پيشروي است و رعايت نشدن موازين بهداشتي، موج سوم بيماري را به دنبال خواهد داشت.  علي‌اكبر حقدوست، مدير كميته اپيدميولوژي كوويد ۱۹ وزارت بهداشت هم ديروز با تاكيد بر اينكه «هيچ مستندات علمي درباره ضعيف شدن ويروس كرونا وجود ندارد» بر تمام خوش‌بيني‌ها و شايعات درباره احتمال از بين رفتن ويروس در هواي گرم و در مناطق گرمسير خط بطلان كشيد.  مسوولان وزارت بهداشت مي‌گويند اگر امروز، تعداد بستري‌هاي كوويد 19 در بخش مراقبت‌هاي ويژه بيمارستان‌ها كم شده، دليل، ضعيف شدن ويروس نيست بلكه ناشي از افزايش تعداد آزمايشگاه‌هاي تشخيص آلودگي و گسترش بيماريابي است. اين توضيحات درباره نگران‌كننده‌تر شدن وضعيت شيوع بيماري و ماندگاري ويروس، ادامه هشدارها و تغيير رويه روزهاي اخير وزير بهداشت است؛ همان روزي كه سعيد نمكي به دليل پافشاري‌هاي خسته‌كننده مسوولان استان خراسان رضوي براي بازگشايي شبانه‌روزي حرم مطهر امام رضا (ع) آن هم در اين اوضاع نابسامان و خطرناك تحركات ويروس كرونا، شخصا عازم استان شد تا ضمن اعلام رودرروي تمام نگراني‌ها و خطرها، تكليف خود را با بي‌توجهي برخي مسوولان و شوخي فرض كردن قدرت اين ويروس ناشناخته يك‌سره كند. سعيد نمكي، دو روز قبل، مستاصل از درخواست‌هاي مكرر غيركارشناسانه مسوولان استان خراسان رضوي براي بازگشايي حرم مطهر، رو به دوربين شبكه خبر، از خود در مقابل اين درخواست‌ها رفع مسووليت كرد و اختيار و مسووليت تبعات پس از بازگشايي حرم مطهر رضوي را به مسوولان استان قدس سپرد و گفت: «با اختيار خودشان قرار شد حرم مطهر رضوي به صورت 24‌ساعته پذيراي زايران باشد و بنا به صلاحديد خودشان، از زايران بخواهند كه توصيه‌هاي بهداشتي را رعايت كنند.»
اما اين اعلام موضع فقط به اظهارنظر صريح در مقابل دوربين شبكه خبر ختم نشد و در نشست ستاد پيشگيري و مقابله با ويروس كرونا در محل استانداري خراسان رضوي هم، رفع مسووليت در مقابل اصرار مقامات استاني براي بازگشايي حرم مطهر امام رضا (ع) كه از پرخطرترين اماكن از نظر رعايت نشدن فاصله‌گذاري اجتماعي است را تكرار كرد و گفت: «دخالتي در ساعات بازگشايي صحن حرم مطهر رضوي نخواهيم كرد. فقط مي‌خواهيم فاصله‌گذاري و پروتكل‌هاي بهداشتي رعايت شود و البته بعد از ۱۰ روز از بازگشايي حرم مطهر، دوباره شرايط را ارزيابي مي‌كنيم.»
سعيد نمكي در اين نشست، با صراحت درباره تبعات بازگشايي شبانه‌روزي و لغو تمام محدوديت‌هاي تردد در حرم مطهر امام رضا هشدار داد؛ هشدارهايي كه بيش از تند بودن لحن يا حتي انتقادآميز بودن، كناره‌گيري صريح وزير از تبعات خطرناك براي استاني بود كه به عنوان يكي از بزرگ‌ترين استان‌هاي مهاجرپذير كشور شناخته مي‌شود. 
نمكي در اين هشدارهاي صريح تاكيد كرد: «هيچ دخالتي در ساعات بازگشايي صحن حرم مطهر رضوي نخواهيم كرد چون به عنوان متولي سلامت كشور بايد در محضر خدا و ملت پاسخگو باشم و از سوي ديگر بايد به عنوان سرباز به فرمانده جليل‌القدر خودم يعني مقام معظم رهبري جواب بدهم. سخت‌ترين، غم‌انگيز‌ترين و ملال‌انگيزترين بخش مديريت كرونا در كشور اين بود كه مجبور باشيم براي سلامتي مردم، صحن و سراي امام رضا(ع) را ببنديم. مشهد مقدس، محور بازگشايي صحن‌هاي اماكن زيارتي در كشور است. ما نگران بازگشايي شبانه‌روزي صحن حرم مطهر رضوي نيستيم، بلكه نگراني ما از هجمه بي‌صبرانه عشاق امام رضا(ع) از سراسر كشور است و در ساير اماكن زيارتي، چنين شور و شعفي وجود ندارد و وقتي مطرح مي‌شود كه صحن حرم مطهر رضوي به صورت شبانه‌روزي بازگشايي شده، با توجه به تعطيلي مدارس، مردم از اقصي‌نقاط ايران به مشهد سفر مي‌كنند كه در اين صورت هتل‌ها و ساير اماكن و مشاغل، درگير مي‌شوند. هيچ پديده‌اي خطرناك‌تر از مزمن‌شدن كرونا و تاثيرات آن بر اقتصاد يك كشور نيست. برخي مي‌گويند بايد زندگي با كرونا را ياد بگيريم اما اين به معني زندگي با كروناي حاد نيست بلكه بايد ياد بگيريم كه چگونه كرونا را مديريت كنيم و در عين حال، چرخ اقتصاد كشور را بچرخانيم. اگر در استاني مانند خراسان رضوي بين كاهش مرگ و مير يا بازگشايي مشاغل بخواهيم اولويت‌بندي كنيم حتما بايد مرگ و مير را كاهش دهيم و اين اولويت اول ما است، در غير اين صورت، هراس و بيم بيماري، اجازه رونق اقتصادي را نمي‌دهد.» نمكي در ادامه حرف‌هاي خود گفت: «كره جنوبي بعد از ۵ ماه، مدارس را بازگشايي كرد اما دوباره آنها را تعطيل كرد و زيبا نيست كه مشاغل يا محل‌هايي را بازگشايي كنيم اما دوباره مجبور به تعطيل كردن آنها شويم. همواره به همكارانم مي‌گويم كه ما با پورياي ولي و تختي كشتي نمي‌گيريم، بلكه با ويروس چموشي كشتي مي‌گيريم كه نگاه مي‌كند كه از كجا بهتر مي‌تواند لطمه بزند و آنجاست كه ما را گرفتار كرده و مرگ و مير را بالا مي‌برد. كرونا تمام نشده و هر لحظه ممكن است قدرتمندتر از قبل برگردد. اگر الان از دبير كل سازمان جهاني بهداشت هم در مورد آينده بيماري كوويد۱۹ بپرسيد، اطلاعي ندارد و بايد براي بدترين وضعيت خودمان را آماده كنيم كه اگر بدترين وضعيت رخ نداد، ضرر نكنيم.» هشدارهاي وزير بهداشت، هيچ ربطي به كدورت او از زير پا گذاشتن دستورالعمل‌هاي كشوري ستاد ملي مقابله با كرونا نداشت. نمكي اين نگاه را داشت كه اين دستورالعمل‌ها و الزامات ظرف 4 ماه گذشته، با دقت تدوين شده تا ضمن رعايت اولين و مهم‌ترين اولويت دولت كه همانا حفظ سلامت مردم است، از شدت تمام تبعات پيراموني اعمال محدوديت‌هاي اجتماعي هم كاسته شود. پس اين‌بار، اين هشدارها و نگراني‌ها را خطاب به ميليون‌ها شهروندي گفت كه بايد درك مي‌كردند وزير بهداشت به عنوان يك پزشك، به عنوان متولي سلامت و به عنوان كسي كه متعهد به كاهش هرچه بيشتر تبعات ويروس كروناست، تلاش كرده از سلامت مردم؛ سلامت هر انسان ساكن در شهر و روستا مراقبت كند، اما گاهي دامنه نفوذ و روابط برخي مسوولان يا چهره‌هاي پشت پرده، حتي از گستره اختيارات وزير بهداشت هم بيشتر است. نمكي هم البته عالم به همين نكته كليدي بود كه دو روز قبل در جمع مسوولان استان خراسان رضوي تاكيد كرد: «مقام معظم رهبري با يك پيغام ما در روزهاي نخست كرونا، تدريس خودشان را تعطيل كردند و فرمودند هر كسي كه به دستورات و توصيه‌هاي ستاد ملي كرونا توجه نكند، گناه مرتكب شده و واجب است كه همه به مصوبات اين ستاد عمل كنند. به جز ضريح حرم مطهر رضوي، فضاهاي باز صحن در اختيار ستاد استاني مديريت كرونا و مديريت آن با آستان قدس است. بنده به عنوان رييس ستاد ملي مديريت كرونا و از سوي رييس‌جمهوري، به ستاد استاني كروناي خراسان رضوي اختيار مي‌دهم كه در خصوص بازگشايي ۲۴ ساعته يا بازگشايي صحن حرم مطهر رضوي از ساعت ۱۰ شب تا ۱۰ صبح تصميم‌گيري كنند و هر كاري كه فكر مي‌كنند صحيح است انجام دهند و تنها دخالت ما، نظارت بر رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي، فاصله‌گذاري و عدم تجمعات است. اما اگر يك روستايي يا روستازاده به حرم مطهر رضوي بيايد و با سهل‌انگاري ما در سايه عشق امام رضا(ع) به اين ويروس آلوده شود و جان خود را از دست بدهد، ما شريك قتل او هستيم و اگر در دنيا كسي متوجه نشود، روز قيامت بايد پاسخگو باشيم و امام رضا(ع) نيز راضي نيست كه سلامت زايران به خطر بيفتد.»
ديروز اما، متولي سلامت ابعاد ديگري از نگراني خود از بابت اصرارها و تصميم‌هاي غيركارشناسانه مسوولان استان خراسان رضوي را به زبان آورد؛ ابعادي كه حالا نه فقط جان ساكنان اين استان، بلكه سلامت تك‌تك افرادي كه عازم مشهد مقدس خواهند بود و قرباني تصميم‌هاي بدون منطق مسوولان استان خواهند شد را تهديد مي‌كند.  نمكي ديروز با كلامي صريح گفت: «ديروز صبح به رييس‌جمهوري عرض كردم با روالي كه اكنون مي‌بينم و با اين رفتار مردم و با فشارهايي كه برخي مسوولان براي برخي بازگشايي‌ها اعمال مي‌كنند، ما دقيقه ۹۰ از گوشه‌هاي زمين گل خواهيم خورد. در روزهاي اول كرونا ديديم كه پزشك و پرستاران ما به سختي كار مي‌كنند. متاسفانه عده‌اي اين دستاورد بزرگ را ساده انگاشتند و تصور كردند كه به راحتي همه‌چيز مهار شد و ديگر كرونا نداريم. من روز يكشنبه در رفت و برگشت به مشهد مقدس واقعا صحنه‌هاي غم‌انگيزي ديدم. در هواپيمايي سوار شدم كه مردم كيپ تا كيپ نشسته بودند، گرچه ماسك را هم همكاران پرواز مي‌دادند، اما از آنجايي كه يك ربع تا پرواز طول كشيد، ماسك‌ها را برمي‌داشتند و در فضايي دم‌كرده با يكديگر صحبت مي‌كردند. مشاهده اين وضعيت براي من به عنوان وزير بهداشت كه بعد از سه ماه، اولين سفرم را مي‌رفتم و رسانه‌ها مي‌دانند كه طي اين چند ماه ما چه كشيديم تا غول پريشان و وحشي را مهار كرديم و تمام روح و روان‌مان گرفته شد، مثل شلاق بود كه اين چگونه نشستن و فاصله‌گذاري‌اي است. در صحن حرم‌ مطهر هم به نحو ديگري غصه خورديم و متاسفانه دو اتفاق بد در حال وقوع است؛ يكي اينكه مردم فكر مي‌كنند كه كرونا تمام شده و نمي‌دانند كه كرونا مي‌تواند به همين راحتي بازگردد. متاسفانه برخي مسوولان هم تصور كرده‌اند كه كرونا تمام شده و همواره به من فشار مي‌آورند كه اينجا و آنجا را باز كنيم. آقايي از فلان ستاد يا فلان وزارتخانه باورش شده كه همه‌چيز عادي‌ است پس بايد همه جا را راه بيندازيم. در حالي كه اين‌طور نيست، كرونا نه تنها تمام نشده، بلكه هر لحظه ممكن دچار پيك خطرناك شويم.» اعتراضات اخير وزير بهداشت را بايد فارغ از صف‌بندي‌هاي سياسي ديد. وزير به عنوان عضوي از كابينه دولت، حقوق مي‌گيرد كه به وظايف خود عمل كند و در قبال تمام سوالات رييس هيات دولت پاسخگو باشد. اما وقتي وزير با جماعتي طرف حساب مي‌شود كه نه تنها كلمه‌اي از حرف‌هاي وزير را نمي‌شنوند يا نمي‌خواهند بشنوند بلكه به وزير انگ «سنگ‌اندازي در فرايض ديني و تشويق به دين‌گريزي و بي‌رغبت كردن جوانان به زيارت حرمين شريفين» مي‌زنند چه تكليفي بايد در پيش بگيرد؟  نمكي ديروز در ادامه حرف‌هايش گفت: «اكنون در استان‌هاي سيستان و بلوچستان، كرمانشاه، هرمزگان گرفتار پيك هستيم. ما مرگ‌ها را به زير ۳۰ كاهش داده بوديم و براي رسيدن به اين نتيجه، واقعا نفس‌مان گرفته شد؛ آن‌هم در اوج تحريم اما ديروز ۵۰ درصد از مرگ‌هاي‌مان مربوط به سه استان بود. در هفته گذشته تمام همكاران ستادي آواره استان‌هايي بودند كه روند ابتلا در آنها صعودي بوده و من ‌هم شب تا صبح با آنها در تماس بوده‌ام. مديريت اين كار بسيار سخت است. كشوري در اوج تحريم، با بي‌پولي و گرفتاري و هزار دغدغه بايد كرونا را مديريت كند. هرچه از مردم خواهش كرديم كه عروسي و عزا برگزار نكنيد، اما گوش نكردند و در استاني مانند خوزستان‌ همه مراسمات را برگزار كردند و قبيله‌اي آمدند و رفتند و روبوسي و هلهله كردند، در حالي كه ما مي‌دانستيم اين يك زنگ خطر است براي شيون‌هاي آينده اما متاسفانه هرچه گفتيم كسي گوش نكرد. وقتي يك آمار مرگ به من گزارش مي‌دهند، نه به اين خاطر كه به عنوان وزير بهداشت مورد مواخذه‌ام، بلكه خودم را فرزند يا عضو همان خانواده‌ عزادار مي‌دانم. اين ويروس نه‌تنها آرام‌تر و نجيب‌تر نشده، بلكه به مراتب نانجيب‌تر هم شده است. در خوزستان، جوان‌مان بر اثر كرونا فوت كرد. در سيستان و بلوچستان افراد ۳۲ ساله و ۴۰ ساله را از دست داديم. سه روز پيش در بندرعباس پرستار ۴۲ ساله ما فوت كرد. بنابراين ويروس نه‌تنها آرام نشده بلكه چهره چموش‌تري هم در برخي جاها از خودش بروز مي‌دهد.ما همزمان با اينكه داريم كرونا را جمع مي‌كنيم، گرفتار ساير بيماري‌هاي عفوني و هر ساله هم مي‌شويم. وقتي همه خوشحالند كه امسال در سيستان‌و‌بلوچستان بارندگي خوب بوده، ما گرفتار آب‌هاي راكد و مالاريا هم مي‌شويم. از مردم خواهش مي‌كنم كمي به ما و همكاران من و به جان خودشان رحم كنند، فاصله‌گذاري را جدي بگيرند، استفاده از ماسك را جدي بگيرند. اگر مردم از تحمل ماسك در هواي گرم خسته مي‌شوند، ما هم خسته مي‌شويم.» وقتي وزير بهداشت هشدار مي‌دهد كه «از ويروس كرونا در دقيقه 90 گل خواهيم خورد»، اين هشدار دو معناي تاسف‌آور دارد؛ ايراني‌ها با وجود ادعاهاي فراوان، از حداقل‌هاي رعايت حقوق شهروندي هم ناآگاهند. حداقل‌هاي حقوق شهروندي به اين معناست كه بايد به حق سلامتي هزاران شهروندي كه در اين 4 ماه، سختي‌هاي خانه‌نشيني و سفر نرفتن و رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي را رعايت كردند، احترام گذاشته و با رفتارهاي خودخواهانه و از سر بي‌مسووليتي، اين حق را براي ساير شهروندان مختل نكرده و شرايط اجتماعي از بابت كند شدن چرخه ويروس كرونا را به خطر نيندازيم. خودداري از سفرهاي تفريحي و ترددهاي غير ضروري از مهم‌ترين وظايفي است كه در قبال هزاران شهروند بر گردن ماست.  استيصال وزير بهداشت از رفتارهاي تعداد قابل توجهي از مردم كه قائل به رعايت حقوق انساني هموطنان خود نيستند، نشان مي‌دهد ايراني‌ها، فقط در شعار دادن، از همديگر سبقت مي‌گيرند اما پاي عمل كه مي‌رسد، واقعيت‌هاي تلخي آشكار مي‌شود. مصداق بارز اينكه هزاران پرستار و پزشك، ظرف 4 ماه گذشته، از جان خود گذشتند و در نوبت كاري‌هاي 24 ساعته براي خدمت به مبتلايان كوويد 19، از وظايف قانوني خود در قبال اعضاي خانواده‌شان چشم‌پوشي كردند. مردمي كه در اين ايام عازم سفرهاي تفريحي شده و با به سخره گرفتن توصيه‌هاي مسوولان بابت رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي و خودداري از ترددهاي غير ضروري، در تعارض با حقوق شهروندي رفتار مي‌كنند، حق اين جامعه خدوم و زحمات 4 ماهه و طاقت‌فرساي آنها را هم تضييع مي‌كنند. حالا شماييد و اين جاده‌هاي بين استاني در اين ايام تعطيلات كه چشم‌انتظار قدوم مبارك شماست. اگر سر سوزني، قائل به احترام به حقوق ديگران هستيد، لطفا برنامه سفر تفريحي خود را لغو كرده و با احترام به سلامت و جان هزاران انسان، در خانه بمانيد. 

اگر يك روستايي يا روستازاده به حرم مطهر رضوي بيايد و با سهل‌انگاري ما در سايه عشق امام رضا(ع) به اين ويروس آلوده شود و جان خود را از دست بدهد، ما شريك قتل او هستيم و اگر در دنيا كسي متوجه نشود، روز قيامت بايد پاسخگو باشيم و امام رضا(ع) نيز راضي نيست كه سلامت زايران به خطر بيفتد.