كم‌توجهي به شعارهاي روز جهاني
مقابله با بيابان‌زايي
ابوالفضل ميرقاسمي
به منظور مقابله با روند رو به رشد تغيير كاربري اراضي، تخريب سرزمين و كاهش حاصلخيزي اراضي (بيابان‌زايي) از سال ۱۹۹۵ سازمان ملل، روز ۱۷ ژوئن (27 خردادماه) را به عنوان روز جهاني مقابله با بيابان‌زايي و خشكسالي انتخاب كرده است تا در سطح جهان براي ارتقاي آگاهي‌هاي عمومي در مورد پديده بيابان‌زايي و تاثير آن بر خشكسالي و نيز بسترسازي جهت اجراي «كنوانسيون بين‌المللي مقابله با بيابان‌زايي» اقدامات موثر و هماهنگي صورت پذيرد. هر چند ايران به‌طور رسمي در سال ۱۳۷۵ به كنوانسيون مقابله با بيابان‌زايي سازمان ملل متحد پيوسته است و براساس ماده ۱۰ لايحه الحاق دولت جمهوري اسلامي ايران به اين پيمان جهاني، كشورهاي متعهد بايد داراي برنامه مشخصي تحت عنوان «برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي» باشند و اين برنامه نسبتا جامع در ايران تهيه شده و دوبار هم بازنگري و بهنگام شده است ولي به دلايل مختلف، توفيق چنداني در اجرايي‌شدن آن نداشته‌ايم. سازمان ملل براي هر سال يك شعار مناسب (به عنوان مثال: بياييد با هم آينده را سبز كنيم، حفاظت از زمين، ذخيره منابع، مشاركت مردم، پايداري زندگي شما در گرو خاك سالم است، بياييد تخريب سرزمين را به حد صفر برسانيم، نگذاريم آينده‌مان خشك شود) انتخاب مي‌كند تا بهانه‌اي براي حساس‌سازي، اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي در سطح مردم و مسوولان باشد و سبب فرهنگ‌سازي و بسترسازي براي پياده‌سازي اهداف و برنامه‌هاي كنوانسيون باشد. روال موجود در برگزاري مراسم روز جهاني مقابله با بيابان‌زايي و خشكسالي، نوعي فرصت‌سوزي بوده و بيشتر به سخنراني‌هاي كليشه‌اي، تقدير و تشكر و ارايه برنامه‌هاي تشريفاتي و تبليغاتي تبديل شده است كه اثر چنداني در جهت اجرايي‌شدن برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي و كاهش مسائل و مشكلات ناشي از تخريب سرزمين (كاهش درآمد بهره‌برداران، فقر، مهاجرت اجباري، به خطر افتادن امنيت غذايي، سيل، فرسايش خاك، معضلات ناشي از رسوب و...) نداشته است. انتظار مي‌رود مسوولان امر (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور) به جاي تمركز بر برگزاري مراسم روز جهاني در يك روز خاص (كه تاثير چنداني ندارد) با كمك ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط و نهادهاي مدني، در طول سال، متناسب با شعار جهاني، اقدام به توليد محتواي مناسب براي مخاطبان مختلف (مسوولان، سياست‌گذاران، برنامه‌ريزان، سمن‌ها، تشكل‌ها، بهره‌برداران، كودكان، نوجوانان و عموم مردم) كرده و به اشكال مختلف (برگزاري جشنواره، سمينار علمي، رخداد فرهنگي- ورزشي، مسابقه و نظاير آن) اطلاع‌رساني كنند سپس در مراسم روز جهاني، نتيجه آن اقدامات را اطلاع‌رساني كرده و براساس شاخص‌هايي از اقدامات شايسته و تاثيرگذار، تقدير و قدرداني به عمل آورند تا سبب افزايش پويايي و اثربخشي اين قبيل حركات شود و به اجرايي شدن برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي و كاهش خسارات ناشي از بيابان‌زايي و خشكسالي كمك كند.
كارشناس منابع طبيعي و آبخيزداري