نگاهي به وضعيت سينماي جهان در تابستان پيش‌رو
اكرانِ كرونا
پرويز نوري
تابستان... مي‌دانيم كه هيچ‌وقت اين‌قدر تاريك نمودار نشده است. هيچ‌وقت تا اين حد در تنگنا نبوده است. آيا اميدي هست كه بدون ماسك به سينما رفت؟ آيا ديگر موقعيتي فراهم مي‌شود تا گرماي سوزنده را در سالن‌هاي خنك و مطبوع سينماها از تن بيرون راند؟ سينماي دنيا در اين تابستان عجيب و نامعلوم چه سرنوشتي خواهد داشت؟
اگر اين‌چنين همه‌گيري كرونا در تابستان هم ادامه پيدا كند سينماها اعلام ورشكستگي خواهند كرد. نهايت نگراني اين است كه چنانچه سينماها در فصل تابستان بازگشايي نشوند زيان جبران‌ناپذيري به صاحبان فيلم و سينما وارد خواهد آمد. نگرا‌ن‌كننده‌تر اينكه در صورت بسته بودن سينماها تا پايان تابستان و آغاز فصل پاييز، به نظر مي‌رسد مجددا سينماهايي كه باز شد‌ه‌اند بسته شوند. با همه اين اوصاف پيش‌بيني مي‌شود سينما طي دهه‌ها تماشاگران خود را از دست خواهد داد.
در دهه 1930 تماشاگران امريكايي هر هفته حدود 65درصد به سينماها رفته‌اند، اين در حالي است كه اكنون سينماها فقط 10درصد تماشاگر دارد. البته با آغاز به‌كار تلويزيون و بعد هم دستگاه‌هاي جديد و انواع سي‌دي‌ها و سرانجام ويديوگيم‌ها، از تعداد تماشاگران سينما كاسته نشد ليكن به مرور از طريق فيلم‌هاي بزرگ و سپس «آي‌مكس» (پرده عريض) جان تازه‌اي گرفت. ضمن آنكه صاحبان استوديو و فيلم‌ها تصميم بر آن گرفتند تا 90 روز پس از نمايش فيلم، آن را به گونه سي‌دي وارد بازار كنند. به جهت همين تصميم بود كه نتفليكس دنباله فيلم 2016 «ببر خيزان، اژدهاي پنهان» و همين‌طور اثر 2019 مارتين اسكورسيزي «مرد ايرلندي» را خود مستقيما و براي اولين‌بار از تلويزيون پخش كند. بنابراين با شروع فصل تابستان و ادامه همه‌گيري كرونا موقعيت به نفع شبكه‌هايي چون نتفليكس، آمازون، هولو و ديزني تمام مي‌شود زيرا با بسته بودن سينماها مردم تنها مي‌توانند در خانه و از طريق تلويزيون به تماشاي فيلم‌ها بنشينند. اين تعطيلي سينماها به شدت روي منافع استوديوها تاثير مي‌گذارد و آنها ناگزير از ادامه توليد و همچنين تاخير در نمايش فيلم‌هاي آماده خود خواهند بود.
در حقيقت از ماه مارس در سينماها بسته شد و گويي همه آنها به «آي‌سي‌يو» رفتند و اين‌طور كه پيش‌بيني مي‌شود در فصل تابستان هم در «كما» باقي خواهند ماند. البته اميد مي‌رود كه سينماها در اوايل تابستان باز شوند اما واقعيت بسيار پيچيده‌تر از اين است. هيچ‌كس نمي‌داند چگونه حتي با بازگشايي سينماها كسي جرات رفتن به سينما را خواهد داشت؟ آيا تماشاگر احساس امنيت و اطمينان مي‌كند تا در تاريكي و در كنار جماعت غريبه به تماشاي فيلم بنشيند؟ بيشتر تماشاگران گفته‌اند در صورت باز شدن سينماها آنها بعد از گذشت يك ماه و با درك از تجربه ديگران به سينما خواهند رفت. با نگاه به گذشته وقتي درمي‌يابيم كه تماشاگران هر ساله
15 ميليارد بليت خريده‌اند مسلما برگشت به چنين وضعيتي قاعدتا يك تا دو سال وقت مي‌برد. تازه در صورتي كه واكسن براي اين بيماري مرموز پيدا شده باشد. بسياري از سينماها اگر هم خواسته باشند نمي‌توانند باز كنند. نه تنها بايد كارگران جديدي به استخدام درآورند و به آنها آموزش دهند كه چگونه بايد فاصله اجتماعي را رعايت كرد و معيارهاي انتخاب صندلي‌ها به چه شكل بايد باشد و بعد از هر سانسي بايد سينما را تميز و ويروس‌زدايي كنند و به همين رو از تعداد سانس‌ها مسلما كاسته خواهد شد. حالا به همه اينها اضافه كنيد فقدان فيلم‌هاي تازه كه صاحبان آن اجازه دهند در چنين وضعيتي آثار مهم‌شان را در سينماها به نمايش گذارند. حتي فيلم جديد جيمز باند «زماني براي مردن نيست» را هم در فصل تابستان اكران نخواهند كرد و در صحبتند در اواخر پاييز يا اوايل زمستان 2020 بر پرده بيايد. در بين فيلم‌هاي شاخص –آن‌گونه كه مسوولان استوديو وارنر خبر داده‌اند- احتمالا فيلم آخر كريستفر نولان «تنت» در اواسط تابستان به نمايش درخواهد آمد. استوديوي ديزني هم اعلام كرده «مولان» را در همان زمان اكران خواهد كرد. يكي از متخصصان در اين باره گفته است: «بازگشايي سينماها در اين زمان به نظرم كار بسيار احمقانه‌اي است، زيرا تماشاگران هيچ علاقه‌اي به ديدن فيلم‌ها در اين اوضاع وحشتناك ندارند.»
پخش‌كنندگان و صاحبان استوديوها معتقدند كه بازگشت دوباره تماشاگران به عادت گذشته سينما رفتن، بسيار مشكل است. آنها گفته‌اند قصد آن دارند تا هنگام نمايش فيلم، از بازيگران محبوب و صاحبنام هم بخواهند در سالن سينما حضور پيدا كنند. بعضي سينماها هم اعلام كرده‌اند براي تماشاگران خود تخفيف‌هاي چشمگيري درنظر گرفته‌اند. كريس آرونسون -مدير پخش بين‌المللي فيلم استوديو پارامونتن- اخيرا گفته است: «تا زماني كه فضا كاملا پاك و امن و امان نشده باشد، مردم به سينماها بازنخواهند گشت. چيزي كه براي پارامونت مهم است اينكه تجارت فيلم به شكل عادي گذشته برگردد.» در اوايل شيوع كرونا، سينماها به نمايش فيلم‌هايي با احساس لطيف از انيميشن‌ها گرفته تا كلاسيك‌هاي خانوادگي روي آوردند. در چنين زمان‌هايي هم قرار نيست كه از فيلم‌هاي وحشت‌انگيز يا دلهره‌اي‌ها استفاده شود و مردم را در ترس و نگراني قرار دهد. مسلما نمايش فيلمي مثل «شيوع» ساخته 2011 استيون سودربرگ
-كه نشان مي‌دهد يك ويروس خطرناك سلامتي جامعه را تهديد مي‌كند- موردنظر صاحبان سينما نيست. آنها درنظر دارند ابتداي فعاليت‌هاي سينما را در فصل تابستان با فيلم‌هاي شاد و رنگين قديمي (مانند «گريس» يا «فرانسيس‌ها») آغاز كنند. استوديو يونيورسال اعلام كرد: «همچنان كه در تابستان سينماها بازگشايي شوند، ما فيلم‌هاي جديدمان را به نوبت اكران خواهيم كرد.» با اين وجود استوديوهاي ديگر چندان رغبتي به نمايش فيلم‌هاي بزرگ خود در سال جاري نخواهد داشت. استوديو ديزني مي‌خواهد فيلم بزرگ خود «ثور: عشق و رعد» را در سال 2022 به نمايش گذارد و وارنر هم تصميم گرفته فيلم «بتمن» را در سال 2021 برنامه كند.
اما آيا فقط بايد چهره‌ها و فيلم‌هاي جديد را بر صحنه كوچك تلويزيون مشاهده كرد؟ و آيا تابستان امسال، سينما در وضعيت عجيب و غريبي گرفتار نيامده است؟
در چنين زمان‌هايي هم قرار نيست كه از فيلم‌هاي وحشت‌انگيز يا دلهره‌اي‌ها استفاده شود و مردم را در ترس و نگراني قرار دهد. مسلما نمايش فيلمي مثل «شيوع» ساخته 2011 استيون سودربرگ
-كه نشان مي‌دهد يك ويروس خطرناك سلامتي جامعه را تهديد مي‌كند- موردنظر صاحبان سينما نيست. آنها درنظر دارند ابتداي فعاليت‌هاي سينما را در فصل تابستان با فيلم‌هاي شاد و رنگين قديمي (مانند «گريس» يا «فرانسيس‌ها») آغاز كنند.