پزشك‌نيا، هنرمند واقعگرا
سولماز حشمتي
هوشنگ پزشك‌نيا 1351-1293 نقاش تصويرهاي تنهايي، فراموشي و پريشاني بود. او به نسل اول هنرمندان نوپرداز تعلق داشت و همزمان با هنرمنداني چون جليل ضياپور، جواد حميدي و حسين كاظمي كار خود را در نقاشي آغاز كرد. پزشك‌نيا در تركيه تحصيلاتش را به پايان رساند و پس از بازگشت به ايران در آبادان به استخدام شركت نفت درآمد. او تحت‌تاثير كارگران و كشاورزان و مردم بومي جنوب كشور نقاشي مي‌كرد. اما زندگي در جنوب باعث شد از بسياري از امكاناتي كه در پايتخت وجود دارد بي‌بهره بماند و به همين دليل چندان شهرتي پيدا نكرد. بعدها آثارش را در گالري آپادانا، اولين مركز هنرهاي تجسمي به نمايش گذاشت. او رنگ‌هاي تيره را سهل‌انگارانه اما خط‌ها را جسورانه و با استحكام
به كار مي‌برد. در دهه 40 توانست آثار خود را در پاريس و لندن به نمايش بگذارد كه از قضا نمايشگاه‌هاي موفقي هم از آب درآمدند. پزشك‌نيا نخستين هنرمند ايراني بود كه پا به عرصه مدرنيسم گذاشت، اما به خاطر گوشه‌گزيني و ترديدها و تشويش‌هايش نه تنها نقشي فعال در تحول هنر معاصر ايران نداشت، بلكه روند مشخصي را نيز در كارش نشان نداد. او بيشتر به صرافت طبع نقاشي مي‌كرد، ميان تجربه‌هاي كوبيست و اكسپرسيونيست، بازنمايي جهان عيني و دستيابي به شيوه‌اي شخصي و نو در نوسان بود. با اين حال، همواره تمايلي قوي براي بيان صريح حساسيت‌هاي اجتماعي خود داشت. از اين لحاظ، مي‌توان او را هنرمندي واقعگرا دانست كه مي‌كوشيد از امكانات زبان بصري نوين بهره گيرد. او بيشتر با گوآش و آبرنگ و گاه با پاستل و رنگ روغني كار مي‌كرد. دهه آخر زندگي‌اش را در افسردگي شديد و انزوا گذراند. نه نمايشگاهي برپا مي‌كرد و نه حتي حاضر به فروش كارهايش مي‌شد، اما همچنان به نقاشي كردن ادامه داد. پزشك‌نيا در سال 1351 در تهران درگذشت.