رمز موفقيت در كار گروهي
سيد ابوالفضل ميرقاسمي |يكي از گزاره‌هاي رايج در ادبيات توسعه، اين است كه ايراني‌ها در كار گروهي ضعيف هستند و دلايل زيادي هم براي توجيه آن آورده مي‌شود نظير هوش نسبتا بالاي ايراني‌ها كه فكر مي‌كنند به تنهايي مي‌توانند از پس كل كار برآيند. موانع فرهنگي و اجتماعي(حساسيت‌ها و برخي اختلافات قومي و قبيله‌اي) موجود كه حتي در فضاي ورزش كشور هم حاكم است(معمولا ايراني‌ها در ورزش‌هاي انفرادي موفق‌تر از ورزش‌هاي تيمي هستند) ضعف نظام آموزشي ما كه بيشتر روحيه فردگرايي، مدرك‌گرايي و رقابت(به جاي رفاقت، دوستي و كار جمعي) را ترويج مي‌كند.
وقتي در پروژه بين‌المللي مناريد همكاري داشتم، مشاور خارجي ما(آقاي Jitendra Sinha از كشور هندوستان) نكته جالبي را در خصوص كار گروهي و تضمين موفقيت آن اشاره كردند كه به نظرم دانستن آن براي همگان مي‌تواند مفيد باشد.
انجام كار گروهي(تيمي) شامل مراحل ذيل است:
الف- مرحله تشكيل گروه:
در اين مرحله متناسب با هدف از انجام يك مطالعه و يا اجراي يك پروژه، تخصص‌هاي مختلف مورد نياز و نيروهاي پشتيبان(اداري و مالي و...) شناسايي شده و جذب(استخدام) مي‌شوند و تيم كاري شكل مي‌گيرد.
ب- مرحله بروز اختلاف نظرات درون گروهي:
در ابتداي كار، اعضاي گروه چون داراي سوابق تحصيلي و تجربي متفاوتي هستند ممكن است در خصوص نحوه انجام كار دچار اختلاف نظر و يا اختلاف سليقه شوند و هر كسي فكر كند كه روش پيشنهادي خودش، مناسب‌تر و بهتر است لذا دچار بحث و جدل‌هاي كارشناسي و اختلاف نظر مي‌شوند حتي ممكن است بعضي از آنها قهر كنند و يا از ادامه همكاري انصراف دهند.
ج- مرحله قاعده‌گذاري و توافقات درون گروهي :
كشمكش‌هاي درون‌گروهي سبب ركود و حتي توقف كار مي‌شود لذا مديران پروژه تصميم مي‌گيرند كه پس از رسيدن به توافقات داخلي و اجماع در خصوص نحوه انجام كار، قواعد و ضوابطي را تدوين كنند تا نقش هر عضو گروه، گردش كار و نحوه كنترل و ارزيابي كارها مشخص شود و حتي‌الامكان از بروز تنش‌هاي داخلي(كه مخل كار گروهي است) اجتناب شود.
د- مرحله اجرا و عملكرد:
با توجه به مشخص شدن قواعد بازي، تقسيم كار و تعيين نحوه گردش كار، تدوين ضوابط و مقررات درون‌گروهي و دادن اختيار و مسووليت لازم به اعضاي گروه، گروه كاري به صورت فعال و منسجم وارد مرحله اجراي برنامه و يا پروژه مي‌شود و مي‌تواند عملكرد موفق و موثري داشته باشد.
چنانچه حين اجراي برنامه، مشخص شد كه روش كار انتخاب شده داراي نواقصي است و كارايي لازم را ندارد با همفكري و هم‌انديشي اعضاي گروه، اصلاحات لازم اعمال شده و روش كار منطبق با شرايط محيطي و يا شريط اجتماعي- اقتصادي منطقه هدف، اصلاح و بهنگام مي‌شود تا دستيابي به هدف مورد نظر تسهيل و ميسر شود.
اميد است با تمرين كار گروهي و اجتناب از منيت‌ها و خودخواهي‌ها، بستر لازم جهت حصول موفقيت در زمينه كار گروهي بيش از پيش فراهم شود.