مساله كنكور در جلسه ستاد راهبري نقشه جامع علمي كشور
دردسر 15 درصدي
گروه اجتماعي
«در قانون جديد سابقه تحصيلي نيز ملاك قرار گرفت كه امروز بيش از 85 درصد ظرفيت دانشگاه‌ها بدون كنكور پذيرش مي‌شود و در اين جلسه پيرامون 10 الي 15 درصد داوطلبان قصد رسيدگي را داريم كه البته باكيفيت‌ترين، مهم‌ترين و تاثيرگذارترين بخش كنكور است.» اين جمله از ابراهيم سوزنچي، معاون خط‌مشي‌گذاري ستاد علم و فناوري دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي است كه به صورت خلاصه دستورالعمل جلسه روز گذشته ستاد راهبري نقشه جامع علمي كشور را توضيح مي‌داد. جلسه روز گذشته، در مورد همان 15 درصد صندلي پررقابت دانشگاه بود كه سبب شده‌اند كنكور سراسري همچنان به عنوان يكي از عمده چالش‌هاي نظام آموزشي كشور از مدرسه تا دانشگاه شناخته شود؛ مشكلي كه البته امسال بيش از هر زمان ديگر حس شد.
تمام ماه‌هاي بعد از عيد امسال كنكوري‌ها به تب‌وتاب برگزار شدن يا نشدن آزمون‌هاي سراسري، ارشد و دكترا گذشت. تيرماه اوج اين تب‌وتاب‌ها بود. پيچيدگي مساله كنكور چنان به پيچيدگي وضعيت كرونا گره خورده بود كه هفته‌ها تبديل به دعواي اصلي دولت و مجلس و مردم و وزارت علوم و سازمان سنجش شد تا نهايتا اين نتيجه حاصل شود كه كرونا هر قدر هم كه خطرناك باشد، براي ورود به دانشگاه راه ديگري جز برگزاري آزمون هميشگي نيست. حالا دانشگاه‌ها شروع شده‌اند و ورودي‌هاي امسال حتما به چشم ديده‌اند كه چطور حياط دانشگاه‌ها كه به خاطرش از كنكور پرهياهوي امسال گذشتند از جمعيت خالي است. بر خلاف آموزش و پرورش، وزارت علوم هيچ اصراري بر حضوري بودن كلاس‌ها نداشت و حالا با نمايان شدن آثار اوج‌گيري دوباره بيماري، برخي دانشگاه‌ها روي كلاس‌هاي غيرحضوري‌شان تبليغ دوباره مي‌كنند. سيد حسين حسيني، معاون آموزشي دانشگاه تهران روز گذشته به ايلنا گفت: «اين ترم را بر اساس پروتكل‌ها و برنامه‌هايي كه داريم به صورت تدريجي و فشرده برگزار خواهيم كرد، مثل كاري كه در تابستان انجام داديم بنابراين رويكرد همچنان اين است تا آنجا كه بتوانيم حضور دانشجويان را به حداقل برسانيم. البته اساتيد در اتاق‌هاي‌شان حضور دارند و مشكلي در اين زمينه ندارد، ولي در مورد حضور دانشجويان در دانشگاه و خوابگاه‌ها تا شرايط بهبود پيدا نكند، تصميمي نداريم.» تصميمي مشابه با تصميم دانشگاه‌هاي ديگر از جمله دانشگاه الزهرا. شهلا بختياري، معاون دانشجويي دانشگاه الزهرا هم گفته است: «با توجه به خطرناك بودن رفت و آمدها، توصيه اكيد ما رعايت حداقل حضور دانشجويان در دانشگاه است.»
با اين حال براي رسيدن به همين مرحله، هزاران نفر ناچار شدند امسال با ماسك و ترس سر جلسه آزمون بروند. جار و جنجالي كه سبب شد مساله كنكور بيشتر از سال‌هاي قبل مورد توجه قرار بگيرد. روز گذشته سعيدرضا عاملي، دبير شوراي عالي انقلاب فرهگي در جلسه ستاد راهبري نقشه جامع علمي كشور گفت: «هيچ وقت اراده جدي در موضوع حذف كنكور وجود نداشته است و هميشه كار را ناقص گذاشته‌ايم و به بعد موكول كرده‌ايم.» در سال‌هاي گذشته و حتي در كنكور امسال تاكيد سازمان سنجش بر اين بوده است كه پذيرش در بيش از 80 درصد رشته‌هاي دانشگاه‌ها از شيوه بدون آزمون قابل دستيابي است، اما همين ميزان باقي مانده است كه اغلب رقابت‌ها را به خود اختصاص مي‌دهد. عاملي با اشاره به همين نكته گفت: «از آنجايي كه امروز كنكور مبناي ارزيابي داوطلبان ۱۵ درصد صندلي‌هاي دانشگاه است و به‌طور عمده رقابت در رشته‌هاي حوزه علوم پزشكي، بعضي رشته‌هاي مهندسي و منتخبي از رشته‌هاي علوم انساني و علوم اجتماعي است، راهكارها بايد به نوعي مساله اين رشته‌هاي رقابت‌پذير را حل كند. در اين رسته شكستن دوره‌هاي دكتراي حرفه‌اي مستقيم به دو مقطع كارشناسي و دوره تكميلي دكترا مي‌تواند يك راه‌حل باشد.» عبدالله جاسبي، عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در اين جلسه گفت: « در ۸ سال پيش كه در مجلس موضوع حذف كنكور را دنبال مي‌كرديم به حدود ۸۰ درصد هدف خود رسيديم و در كارداني و كارشناسي بيشترين رشد را در حذف كنكور داشتيم. الان مي‌توانيم كل ورود به دانشگاه را تا كارشناسي حل كنيم و در تحصيلات تكميلي هر سال چند آزمون توسط مراجع معتبري برگزار شود و مدارك تا زماني معتبر باشد كه دانشگاه‌ها براي ورود بر اساس آن تصميم بگيرند.»
با اين حال سيد احمد معتمدي، رييس دانشگاه اميركبير در اين جلسه يادآور شد كه آنچه ما به نام كنكور مي‌شناسيم در واقع يك نوع از سنجش است كه در تمام دنيا وجود دارد: « در تمام دنيا كنكور وجود دارد و حتي اگر در سطح دانشگاه‌ها كنكور را برگزار كنيم باز هم نگراني در ميان داوطلبان و خانواده‌ها وجود خواهد داشت و براي مقطع كارشناسي راهي جز كنكور فعلي نداريم كه بايد اشكالات آن را رفع كنيم.» اما مسعود نيلي‌احمدآبادي، رييس دانشگاه تهران از زوايه ديگري به موضوع نگاه مي‌كند. او در اين جلسه در مورد تبديل كنكور به آزمون «مرگ و زندگي» براي نوجوانان 18 ساله اشاره كرد و گفت: «در ايران 500 هزار نفر و بلكه بيشتر را تحريك مي‌كنيم براي حضور در دانشگاهي كه 100 نفر قرار نيست بيشتر در آن قبول شوند و مشخص نيست چرا اين رقابت سخت را ايجاد مي‌كنيم.» او تصريح كرد: يك مسير درست كرده‌ايم و همه را در داخل آن قرار داده‌ايم و كشوري كه نيازمند تحصيلات تجربه و دانش متفاوت است را درگير آن كرده‌ايم. در ذهن افراد بايد فرد را ناچار به اختيار و تصميم‌گيري كنيم و رقابت را محدود به افرادي كنيم كه ريسك كمتري دارند و دانشگاه‌ها نيز در پذيرش در حدي اختيارات داشته باشند.» به گفته او پيش‌تر دانشگاه‌ها هركدام يك نوع فارغ‌التحصيل داشتند و بنابراين نبايد يك قالب واحد در آموزش عالي داشته باشيم و به عنوان مثال مكتب علمي و فكري دانشگاه تهران بايد با ديگر دانشگاه‌ها متفاوت باشد و دانشگاه‌هاي ديگر نيز همين‌طور. در پايان نشست روز گذشته عاملي اعلام كرد كه اين موضوع را رها نمي‌كند: «به هر حال اين موضوع روي ميز ستاد نقشه جامع علمي كشور است و تا حل مساله ادامه پيدا خواهد كرد و درخواست دارم كه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و همچنين وزارت بهداشت و درمان در اين خصوص مشاركت فعال داشته باشند.»